درمان فتق دیسک کمر به روش های مختلف + عوارض
فتق دیسک کمر به معنای پارگی یا بروز بیرون‌زدگی در دیسک‌های فضای میان مهره‌های کمر است. دیسک‌ها اجزایی هستند که مهره‌های ستون فقرات را از یکدیگر جدا کرده و انعطاف‌پذیری مورد نیاز برای حرکات طبیعی را ایجاد می‌کنند. اما اگر یکی از این دیسک‌ها به دلایلی آسیب ببیند، ممکن است تورم یا پارگی رخ دهد که به آن فتق دیسک کمر نامیده می‌شود.
تفاوت بین فتق دیسک کمر و بیرون زدگی دیسک چیست؟
بیرون‌زدگی دیسک و فتق دیسک از نظر مکانیسم بروز و شدت علائم متفاوت هستند. در کل، هر دو حالت به مشکلات در ناحیه کمر و اعصاب مربوطه مرتبط هستند. اما تفاوت‌های زیر را بین بیرون‌زدگی دیسک و فتق دیسک می‌توان اشاره کرد:
- مکان: بیرون‌زدگی دیسک رخ می‌دهد وقتی که هسته ژلاتینی دیسک (مواد ژله‌ای درون دیسک) از ناحیه خود جا به جا می‌شود، اما پوشیدگی خارجی روی دیسک حفظ می‌شود. در مورد فتق دیسک، لایه خارجی قرص دیسک (آنولوس فیبروز) نیز تخریب می‌شود و ممکن است باعث فشار به اعصاب مجاور شود.
- علائم: در بیرون‌زدگی دیسک، ممکن است بدون علائم یا با علائم کمتری مانند درد کمر و چندین تنش عضلانی همراه باشد. اما در صورت فشرده شدن روی عصب، علائم مربوط به تحت فشار قرار گرفتن عصب می‌تواند شامل درد، سوزش، ته‌پاشی و ضعف عضلانی در منطقه تأثیر دیسک باشد.
- تشخیص: برای تشخیص بیرون‌زدگی دیسک و فتق دیسک، اغلب از تاریخچه بیماری، امتحان جسمانی، آزمایشات تصویری مانند MRI و CT Scan استفاده می‌شود. در مورد فتق دیسک، تصاویر تشخیصی ممکن است نشان دهنده تخریب لایه خارجی دیسک و فشرده شدن روی عصب باشد.
- درمان: در موارد بیرون‌زدگی دیسک و فتق دیسک، درمان ممکن است شامل استراحت بیشتر، تجویز داروها برای کاهش درد و التهاب، فیزیوتراپی، تزریقات موضعی، و در موارد شدیدتر عمل جراحی باشد. نوع درمانی که برای هر فرد تعیین می‌شود، بستگی به علائم، شدت و مکان مشکل دارد.
لازم به ذکر است که مشاوره و معاینه تخصصی از سوی پزشک متخصص اسپینال (فیزیک درمانی) یا متخصص جراحی اسپاینال می‌تواند نقش مهمی در تشخیص صحیح و درمان مناسب این حالت‌ها داشته باشد.
نشانه های بروز فتق دیسک کمر چیست؟
فتق دیسک در ناحیه کمر ممکن است با علائم و نشانه‌های زیر همراه باشد:
- درد: یکی از علائم اصلی فتق دیسک در ناحیه کمر درد است. این درد معمولاً در منطقه پشتی کمر (لومبار) شروع می‌شود و به تدریج به سمت یک یا هر دو پا گسترش می‌یابد. درد می‌تواند شدید و تیز باشد و در برخی موارد ممکن است منجر به ته‌پاشی (سرایت درد به سمت پا) شود.
- سوزش و لرزش: برخی از افراد با فتق دیسک در ناحیه کمر سوزش یا لرزش در منطقه تحت فشار قرار گرفته (مانند پا، ران یا پشت ساق) تجربه می‌کنند.
- ضعف عضلانی: فتق دیسک ممکن است منجر به ضعف عضلانی در منطقه تأثیر دیسک شود. افراد ممکن است در حالت‌هایی مانند پیاده روی، بلند کردن اشیاء سنگین یا خم شدن مشکل داشته باشند.
- تغییرات حسی: فشار روی عصب‌ها ممکن است به تغییرات حسی در مناطق تحت فشار قرار گرفته منجر شود. افراد ممکن است احساس غشایی، مثل لمس لطیف یا سوزش در ناحیه تحت فشار قرار گرفته داشته باشند.
- کمر شکستگی: در برخی از موارد، فتق دیسک می‌تواند باعث کمر شکستگی (آسیب به ناحیه مهماندار) شود، که علائم مانند درد شدید، عدم توانایی در حرکت و احساس تورم می‌تواند را داشته باشد.
لازم به ذکر است که نشانه‌ها و شدت علائم فتق دیسک در هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
علت های دچار شدن به فتق دیسک کمر کدام اند؟
فتق دیسک کمر یک حالت پزشکی است که در آن لایه خارجی واقع در قسمت میانی و کمری از غضروف بین مهره‌ای (دیسک) ترک می‌خورد و باعث فشرده شدن ریشه عصبی می‌شود. علل فتق دیسک کمر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فشار و ضربه مستقیم: ضربه‌های مستقیم به ناحیه کمر، مانند ضربه در حادثه یا سانحه، می‌تواند باعث شکستگی و ترک دیسک شود.
- ضعف عضلات پشتی: عضلات پشتی قوی و سالم می‌توانند فشار را به صورت مناسب از دیسک‌های کمر جذب کنند. اما در صورتی که عضلات پشتی ضعیف و ناپایدار باشند، فشار بیشتری بر دیسک‌ها وارد می‌شود که ممکن است منجر به فتق دیسک کمر شود.
- عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلایل ژنتیکی قابلیت داشتن فتق دیسک کمر بیشتری دارند تا دیگران.
- روند طبیعی پیری: با پیر شدن، غضروف بین مهره‌ای نیز ضعیف‌تر و آسیب پذیرتر می‌شود، که می‌تواند به فتق دیسک کمر منجر شود.
- فعالیت‌های جسمانی نادرست: برخی فعالیت‌ها و حرکات نادرست می‌توانند فشار زیادی بر دیسک‌های کمر ایجاد کنند و در نتیجه فتق دیسک را به همراه داشته باشند. مثلاً برخی حرکات بلند کردن اشیاء سنگین با تکان‌های ناگهانی و نادرست می‌توانند عامل فتق دیسک کمر باشند.
- چاقی: زیاده‌وزنی و چاقی می‌توانند فشار اضافی بر دیسک‌های کمر ایجاد کنند و در نتیجه فتق دیسک کمر را تسریع کنند.
- عوامل مهندسی: بعضی شغل‌ها و فعالیت‌هایی که نیاز به جابجایی و حمل بار دارند، ممکن است باعث فشار زیادی بر دیسک‌های کمر شوند و فتق دیسک را ایجاد کنند.
مهم است بدانید که هر فرد ممکن است به دلایل مختلفی به فتق دیسک کمر مبتلا شود و در برخی موارد، دلیل دقیق آن ممکن است قابل شناسایی نباشد.
روش تشخیص فتق دیسک کمر چگونه است؟
تشخیص فتق دیسک کمر عموماً توسط یک پزشک انجام می‌شود. در ابتدا، پزشک به شکایات و علائم شما گوش می‌دهد و سابقه پزشکی خود را مورد بررسی قرار می‌دهد. سپس برخی از روش‌های تشخیصی زیر ممکن است استفاده شود:
- ارزیابی بالینی
- تصویربرداری
- رادیوگرافی
- آندوگرافی
- تصویر برداری MRI
- آزمایش‌های تشخیصی
در هر صورت، برای تشخیص دقیق و درست فتق دیسک کمر، توصیه می‌شود به یک پزشک مراجعه کنید.
بهترین درمان فتق دیسک کمر | رهایی از فتق دیسک کمر
درمان فتق دیسک کمر معمولاً بر اساس شدت علائم، موقعیت فتق و وضعیت عمومی بیمار تعیین می‌شود. در بسیاری از موارد، درمان فتق دیسک کمر با استفاده از روش‌های غیرجراحی موفقیت آمیز است. درمان‌های غیرجراحی معمول شامل موارد زیر است:
- استراحت: در صورتی که علائم شما نسبتاً شدید باشند، پزشک ممکن است توصیه کند تا به استراحت بپردازید. این شامل استراحت در تخت، جلوگیری از فعالیت های سنگین و جابجایی‌هایی که می‌توانند وضعیت شما را تشدید کنند می‌شود.
- داروها: ممکن است پزشک شما داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن را تجویز کند تا درد و التهاب را کاهش دهد. همچنین، در برخی موارد، استفاده از مسکن‌ها و عضله‌گیرها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- فیزیوتراپی: نزدیک به ۹۰٪ افراد با فتق دیسک بهبود قابل توجهی با ترکیبی از تمرینات آب و خشک و فیزیوتراپی تجربه می‌کنند. تمرینات استحکام عضلات پشتی و شکمی، کشش عضلانی، تقویت عضلات ستون فقرات و تمرینات تعادل و استقامت می‌توانند در بهبود علائم فتق دیسک کمک کنند.
- الکتروتراپی: استفاده از تکنیک‌های الکتروتراپی مانند الکترودهای جریان پیوسته (TENS) و الکترودهای جریان متناوب (Iontophoresis) می‌تواند در کاهش درد و التهاب موثر باشد.
- تزریقات موضعی: در برخی موارد، پزشک ممکن است تزریقات موضعی از استروئیدها یا آنالژزیک‌ها را در ناحیه فتق دیسک کمر تجویز کند. این تزریقات معمولاً به عنوان آخرین روش غیرجراحی در نظر گرفته میشوند.
در صورتی که درد و علائم شما پس از درمان غیر جراحی بهبود نیابند، یا اگر وضعیت شما بسیار شدید باشد، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید. در این صورت، جراحی فتق دیسک کمر می‌تواند بهبود قابل توجهی در علائم شما به همراه داشته باشد. به هر حال، تصمیم نهایی در مورد درمان مناسب برای شما باید توسط پزشک شما گرفته شود، بر اساس وضعیت خاص شما.
آیا این اختلال در دیسک کمر قابل پیشگیری است؟
بله، برخی اقدامات می‌توانند به پیشگیری از اختلال در دیسک کمر کمک کنند. در ادامه تعدادی از روش‌های پیشگیری از فتق دیسک کمر را می‌توانید مرور کنید:
- حفظ وزن سالم: حفظ وزن مناسب و جلوگیری از چاقی می‌تواند فشار روی دیسک‌های کمر را کاهش دهد و خطر فتق دیسک کمر را کاهش دهد.
- تنظیم وضعیت صحیح بدن: حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و برخی از فعالیت‌ها می‌تواند فشار روی دیسک‌ها را تقلیل دهد. این شامل استفاده از مبلمان مناسب، راه رفتن با قد سمت کشیده، برخی تمرینات اصلاحی و تقویت عضلات است.
- تکنیک‌های برجسته‌گری: استفاده از تکنیک‌های برجسته‌گری موقع بردن اشیاء سنگین و جابجایی‌های دیگر می‌تواند فشار روی دیسک کمر را کاهش دهد. به عنوان مثال، به جای خم شدن و بردن از طریق پاها، از تکنیک برجسته‌گری با استفاده از عضلات پا و ساقه استفاده کنید.
- تقویت عضلات پشتی و شکمی: تمریناتی که به تقویت عضلات پشتی و شکمی کمک می‌کنند، می‌توانند استحکام منطقه کمر را افزایش دهند و به پیشگیری از فتق دیسک کمک کنند.
- حفظ فعالیت بدنی منظم: فعالیت بدنی منظم و تمرینات استقامتی می‌توانند قوام و انعطاف پذیری عضلات را افزایش داده و به پیشگیری از فتق دیسک کمک کنند.
- تکنیک‌های انجام صحیح حرکات و شنیدن بدن: آموزش تکنیک‌های صحیح انجام حرکات روزانه مانند خم شدن، جابجایی و برداشتن اشیاء سبک می‌تواند در پیشگیری از فتق دیسک کمک کند.
فتق دیسک بین مهره ای چگونه درمان میشوند؟
درمان فتق دیسک بین مهره‌ای بستگی به شدت علائم، موقعیت فتق و وضعیت کلی بیمار دارد. در بیشتر موارد، درمان اولیه فتق دیسک شامل مراقبت خودکار و تغییرات در رفتارهای روزمره است. اما در برخی موارد ممکن است درمان‌های پزشکی یا جراحی نیز لازم باشد. در ادامه، راه‌های درمان فتق دیسک بین مهره‌ای را بررسی خواهیم کرد:
درمان خانگی فتق دیسک کمر
- استراحت: استراحت فعالیت‌های روزمره را کاهش می‌دهد و به بهبود علائم کمک می‌کند. در طول استراحت، می‌توانید بر روی یک تخته سخت خوابیده و مکانیسمی مانند جایگزینی با دیوار یا استفاده از بالش مناسب برای حفظ وضعیت صحیح جسمی را رعایت کنید.
- کمپرس: استفاده از یخ یا بسته‌های گرم و سرد به منطقه دردناک می‌تواند التهاب و تورم را کاهش دهد.
- ضد التهابات غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن در کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.
انجام فیزیوتراپی برای فتق دیسک
- تمرینات تقویتی و اصلاحی: تمریناتی که عضلات پشتی و شکمی را تقویت می‌کنند و استحکام منطقه کمر را افزایش می‌دهند.
- درمان فیزیکی: از جمله ماساژ، الکتروتراپی، فعالیت‌های آبی و استفاده از دستگاه‌های مانند TENS (تحریک الکتریکی عصب) برای کاهش درد و بهبود علائم.
درمان دارویی
- ضد التهابات استروئیدی: در موارد شدید، استفاده از استروئیدها مانند پردنیزون ممکن است به کاهش التهاب و درد کمک کند.
- نالژزیک‌ها: داروهای ضد درد مانند ترامادول به عنوان گزینه‌های در نظر گرفته میشوند.
روش‌های تزریق به دیسک کمر
- تزریق اپیدورال: تزریق مستقیم داروهای ضد التهابی به منطقه اطراف عصب ممکن است در کاهش التهاب و درد موثر باشد.
- تزریق محلی: تزریق داروهای مخدر محلی به نقاط خاص در منطقه فتق می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
جراحی دیسک کمر
جراحی میکروسکوپیک؛ در برخی موارد شدید و مقاوم در برابر درمان‌های غیر جراحی، جراحی برای برداشتن قسمت فتق دیسک و رهایی از فشار روی عصب‌ها و مهره‌ها ممکن است لازم باشد.
عوارض فتق دیسک بین مهره ای چیست؟
عوارض فتق دیسک بین مهره ای، که به طور عام در ناحیه گردن، عمودی و پهلوی پایین ظاهر می شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد کمر: درد شدید در ناحیه فتق، منجر به تحریک عصب‌ها و بافت‌های اطراف می شود. این درد معمولاً به صورت درد شانه، بازو، دست و حتی انگشتان اطراف یا درد در ناحیه عضلات پشتی گردن و سر، همراه با تندی و سفتی عضلات ناحیه گردن و پشت، احساس می شود.
- سردرد: فتق دیسک می تواند باعث سردردهای متنوعی شود. به طور معمول، سردرد مرتبط با فتق دیسک در ناحیه گردن، به صورت سردرد تنشی یا میگرنی شدید و حاد رخ می دهد.
- ضعف عضلانی: فتق دیسک ممکن است منجر به کاهش قدرت عضلانی در ناحیه تحتانی بدن شود. به عنوان مثال، در صورت فشار بر یک عصب در ناحیه گردن، ضعف عضلات بازو و دست را ممکن است به همراه داشته باشید.
- اختلالات حسی: فتق دیسک می تواند به علت تحریک عصب‌ها، منجر به تغییرات حسی ناحیه مربوطه شود. این ممکن است شامل احساس خزش (پیکار)، مهلکی، سوختگی یا کم‌حسی در ناحیه تحتانی بدن باشد.
- مشکلات حرکتی: فتق دیسک ممکن است باعث محدودیت حرکت در ناحیه مربوطه شود. به عنوان مثال، در صورت فشار بر روی عصب‌هایی که وظیفه حرکت شانه، بازو و دست را دارند، ممکن است مشکلاتی در حرکت این عضوها وجود داشته باشد.
مهم است بدانید که علائم و عوارض فتق دیسک ممکن است بین افراد متفاوت باشد و ممکن است در هر فرد نیز تغییر کند.