میگرن یک بیماری عصبی است که عموما با سردردهای بسیار بدی ظاهر می‌شود. درحالی‌که سردردهای شدید و ناتوان‌کننده به‌عنوان اصلی‌ترین نشانه این بیماری شناخته می‌شود، اما این بیماری با علائم دیگری نیز همراه است. شاید به غلط فکر کنید که میگرن به یک صورت اتفاق می‌افتد، اما طرز فکر شما اشتباه است. بیماری میگرن در انواع مختلفی بروز می‌کند و علائم مربوط به هر نوع آن با دیگری متفاوت است. هدف ما از تهیه این مقاله افزایش اطلاعات عمومی شما در زمینه انواع، علت، علائم و نحوه درمان بیماری میگرن است.
میگرن چیست؟
میگرن از جمله بیماری‌های نورولوژیک دردناک و تحمل‌ناپذیر است که افراد را در تمامی رده‌های سنی درگیر می‌کند. شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است و برای تشخیص آن باید سوابق بالینی و علائم گزارش‌شده توسط پزشک بررسی شود.
در حالت کلی بیماری میگرن به دو شکل است: میگرن با هاله و میگرن بدون هاله.
انواع مختلف میگرن به صورت حاد یا مزمن ایجاد می‌شود و درمان آن، همچون سردردهای معمولی با مصرف قرص مسکن امکان‌پذیر نیست. البته علائم میگرن فقط شامل سردردهای مزمن و شدید نیست و با نشانه‌هایی همچون حالت تهوع، استفراغ، مشکل در تکلم، بی‌حسی یا گزگز و حساسیت به نور و صدا نیز بروز می‌کند.
بیشتر بخوانید: سینوزیت؛ انواع، علت + راه‌های درمان این بیماری
بیماری میگرن با چه علائمی بروز می‌کند؟
اغلب افرادی که درد میگرن را تجربه کرده‌اند، سردردهای ناشی از این بیماری را ناتوان‌کننده، ضربان‌دار، لرزش‌دار و کوبنده توصیف می‌کنند. این دردها معمولا به صورت شدید، کسل‌کننده و مداوم احساس می‌شوند. البته ممکن است علائم بیماری با درد خفیف شروع شوند، اما بدون درمان تا حد متوسط و بسیار شدید اوج خواهد گرفت.
درد میگرن معمولاً ناحیه پیشانی و یک طرف سر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما در هر دو طرف سر امکان بروز ان وجود دارد.
بیشتر حملات حدود ۴ ساعت طول می‌کشد. اگر سردردهای میگرنی درمان نشوند یا به درمان پاسخ ندهند، ۷۲ ساعت تا یک هفته ادامه‌دار خواهند بود.
علائم جانبی میگرن ممکن است ۱ تا ۲ روز قبل از خود سردرد شروع شوند. این علائم عبارتند از:
- خستگی یا کمبود انرژی
- افسردگی
- خمیازه مکرر
- بیش فعالی
- تحریک‌پذیری
- سفتی گردن
- هوس غذا
در میگرن همراه با هاله، مشکلات خاصی در بینایی، احساس، حرکت و گفتار فرد پدید می‌آید. نمونه‌هایی از این مشکلات عبارتند از:
- مشکل در تکلم و ناتوانی در صحبت واضح
- احساس گزگز صورت، بازوها یا پاها
- رویت اشکال، فلاش‌های نور یا نقاط روشن
- کم بینایی موقت
مرحله بعدی به‌عنوان مرحله حمله است که حادترین و شدیدترین مرحله میگرن به شمار می‌رود و نشانه‌های آن از ساعت‌ها تا روزها ادامه خواهد داشت.
حملات میگرنی با علائم زیر بروز می‌کنند:
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه یا احساس ضعف
- افزایش حساسیت به نور و صدا
- سر درد نبض‌دار و ضربان‌دار
- درد در یک طرف سر، یا در سمت چپ، سمت راست، جلو، یا پشت، یا در شقیقه‌ها
پس از مرحله حمله معمولاً تغییراتی در خلق و خو و احساسات فرد ایجاد می‌شود. این تغییرات از احساس سرخوشی و خوشحالی تا خستگی و بی‌تفاوتی در افراد متغیرند.
طول و شدت علائم هریک از مراحل میگرن نیز در درجات مختلفی رخ می‌دهد. در برخی موارد، احتمال دارد که مرحله‌ای حذف شود و حمله بدون ایجاد سردرد رخ دهد.
علت بروز حملات چیست؟
محققان علت قطعی میگرن را شناسایی نکرده‌اند، اما آنها بر این باورند که این بیماری به علت فعالیت “غیر طبیعی” مغز و تاثیر آن بر سیگنال‌های عصبی و مواد شیمیایی و عروق خونی ایجاد می‌شود.
در حالت کلی محرک‌های میگرن در افراد مختلف است و علت بروز این بیماری عبارتند از:
- استرس بیش از حد
- کم‌آبی بدن
- تولید بوهای غیرمعمول
- گرمای شدید یا نوسانات آب و هوایی
- تغییرات فشار هوا
- برخی غذاهای خاص
- مصرف الکل و سیگار
- تغییرات هورمونی مانند نوسانات استروژن و پروژسترون در طول قاعدگی، بارداری یا یائسگی زنان
- استفاده از برخی داروها، مانند داروهای ضد بارداری خوراکی یا نیتروگلیسیرین
- تغییر در الگوهای خواب
- صداهای بلند
- فعالیت بدنی شدید
- حذف وعده‌های غذایی
- مسافرت
اگر حمله میگرنی را تجربه کنید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که یک دفترچه سردرد داشته باشید. نوشتن کارهایی که انجام می‌دادید، غذاهایی که خورده‌اید و داروهایی که قبل از شروع حمله میگرنی مصرف کرده‌اید، به شناسایی محرک‌های شما و علت بروز بیماری کمک می‌کند.
سردردهای میگرنی چگونه درمان می‌شوند؟
متاسفانه باید بگوییم که درمان قطعی میگرن تاکنون امکان نیافته است، اما پزشک می‌تواند به شما در مدیریت حملات کمک کند و ابزارهایی را برای درمان علائم در هنگام بروز در اختیار شما قرار دهد که ممکن است به طور کلی به حملات کمتری منجر شود.
مراحل درمانی به عوامل زیر بستگی دارد:
- محدوده سنی
- تعداد دفعات حملات
- نوع بیماری
- شدت علائم
- شرایط جسمی و سلامتی
- داروهایی مصرفی
با بررسی هریک از عوامل، پزشک برنامه درمانی مناسبی برای شما تنظیم خواهد کرد.
برنامه درمانی شما احتمالا مواردی از این قبیل خواهد بود:
- تنظیم سبک زندگی از جمله مدیریت استرس و اجتناب از محرک‌های میگرن
- داروهای OTC مانند داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا استامینوفن (تیلنول)
- داروهای تجویزی که هر روز برای کمک به پیشگیری از سردردهای میگرنی و کاهش تعداد دفعات سردرد مصرف می‌کنید.
- داروهای تجویزی که به محض شروع حمله مصرف می‌کنید تا سبب جلوگیری از تشدید بیماری و کاهش علائم آن شود.
- داروهای تجویزی برای کمک به حالت تهوع یا استفراغ
- هورمون درمانی در صورتی‌که معلوم شود میگرن در رابطه با چرخه قاعدگی شما رخ می‌دهد
- توصیه‌های مراقبتی در منزل و مشاوره
- مراقبت‌های جایگزین شامل مدیتیشن و طب سوزنی
برای تسکین سردردهای عصبی چه داروهایی تجویز می‌شود؟
همانطور که در بالا گفتیم، تجویز دارو به منظور جلوگیری از وقوع حمله یا کاهش علائم مربوطه پس از وقوع حمله انجام می‌شود. در بعضی موارد درد با مصرف داروهای OTC و بدون نسخه در خانه تسکین می‌یابد، اما در مواردی که داروهای OTC موثر واقع نشوند، پزشک داروهای دیگری را تجویز خواهد کرد.
داروهای تجویزی پزشک بر اساس شدت میگرن و شرایط سلامتی شما تعیین می‌شوند.
از جمله داروهایی که پزشک به محض اطلاع از حمله برای شما تجویز می‌کند، عبارتند از:
- NSAID ها: این داروها، مانند ایبوپروفن یا آسپرین، معمولاً برای حملات خفیف تا متوسط که شامل حالت تهوع یا استفراغ نیستند، تجویز می‌شوند.
- تریپتان ها: این داروها، مانند سوماتریپتان، التریپتان و ریزاتریپتان، اولین خط دفاعی برای افرادی است که دچار درد عصبی در حین حملات می‌شوند.
- داروهای ضد استفراغ: این داروها مانند متوکلوپرامید، کلرپرومازین و پروکلروپرازین عموما همراه با NSAID ها برای کمک به کاهش حالت تهوع استفاده می‌شوند.
- آلکالوئیدهای ارگوت: این داروها مانند Migranal و Ergomar اغلب برای افرادی که به تریپتان‌ها یا مسکن‌ها واکنش نمی‌دهند اختصاص می‌یابد.
- داروهای پیشگیرانه: برای افرادی که حملات میگرنی ناتوان‌کننده و بیش از چهار بار در ماه دارند، تجویز می‌شود. این داروها به مقدار یک بار در روز یا هر ۳ ماه یکبار تزریق می‌شود. این داروها عبارتند از:
- داروهای ضد فشار خون: این داروها برای فشار خون بالا تجویز می‌شوند. بتا بلوکرها و مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (کاندزارتان) نمونه‌هایی از داروهای ضد فشار خون هستند که برای پیشگیری از انواع میگرن استفاده می‌شوند.
- داروهای ضد تشنج: برخی از داروهای ضد تشنج نیز ممکن است بتوانند از حملات جلوگیری کنند.
- داروهای ضد افسردگی: برخی از داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین و ونلافاکسین نیز از بروز حملات جلوگیری می‌کنند.
- بوتاکس: تزریق بوتاکس به عضلات سر و گردن هر ۳ ماه یکبار انجام می‌شود.
- درمان‌های پپتیدی مرتبط با ژن کلسی‌تونین: این درمان‌ها یا از طریق تزریق یا از طریق IV انجام می‌شوند و از بروز حمله جلوگیری می‌کنند.
جمع‌بندی
در عصر حاضر که اغلب مردم تغذیه نادرست دارند، در معرض استرس زیادی هستند و از تغذیه نادرستی در رژیم غذایی خود پیروی می‌کنند، میزان شیوع میگرن در افراد نیز به شدت افزایش یافته است. با اینکه میگرن انواع متفاوت دارد و علائم بروز آن نیز از فردی به فردی دیگر متفاوت خواهد بود، اما مهم‌ترین نشانه آن، که افراد را از پا درمی‌آورد، سردردهایی شدید و غیرقابل تحمل است.
در مجموع درمان قطعی میگرن تا به امروز ممکن نشده است، اما پزشکان جهت کاهش علائم شدید و جلوگیری از وقوع حملات سخت و مکرر، داروهایی را تجویز می‌کنند که نوع داروی تجویزی پزشک نیز به شدت بیماری، علت وقوع بیماری و دفعات بروز آن بستگی دارد.
