عفونت عارضه‌ای رایج در میان افراد است که بستـه به عوامل متعددی در بدن شکل می‌گیرد. انواع گوناگونی از عفونت ها وجود دارند که بعضی از آنها مختص زنان است و در مردان ظاهر نمی‌شود. عفونتهای رحم و واژینال از این دسته موارد هستند. امکان سرایت انواع دیگر عفونت ها به تمامی افراد وجود دارد و روش درمان آن بستـه به علائم موجود، متغیر خواهد بود.
در این مقاله قصد داریم شما را با انواع، علائم و راه‌های پیشگیری و درمان عفونت آشنا سازیم:
عفونت چیست؟
در حالت کلی عفونت به هنگام ورود یک میکروارگانیسم به بدن و آسیب به نواحی وارده رخ می‌دهد. میکروارگانیسم‌ها نوعی موجودات میکروسکوپی عفونی هستند که با نام پاتوژن شناخته می‌شوند. آنها می‌توانند سریعا در بدن فرد تولید مثل کـرده و تکثیر یابند. انواع پاتوژن‌هایی که موجب عفونت می‌شوند، شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ هستند. آنها به روش‌های مختلفی از جمله موارد زیر در بدن گسترش می‌یابند:
- تماس پوستی
- تماس با مدفوع
- انتقال مایعات بدن
- استنشاق ذرات معلق در هوا
- خـوردن غذا یا نوشیـدن آب آلود‌ه
- لمس اجسامی که فرد مبتلا به بیماری آن را لمس کـرده است
عموما سیستم ایمنی بدن یک سد موثر در برابر عوامل عفونی است. با این حال، پاتوژن‌ها در برخی موارد بر سیستم ایمنی غلبه کـرده و توانایی مبارزه با آنها را سلب می‌کنند. در این حالت عفونت مضر شـده و علائم آن شدت می‌گیرد.
انواع عفونت
پاتوژن‌های مختلف منجر به بروز به انواع گوناگونی از عفونت می‌شوند که نحوه انتشار و اثرات آن بر بدن انسان به نوع پاتوژن بستگی دارد. با این حال شایع‌ترین انواع عفونت شامل عفونتهای قارچی، ویروسی، انگلی و باکتریایی هستند. آنها بستـه به اندازه، شکل، عملکرد، محتوای ژنتیکی و نحوه تاثیرشان بر بدن متفاوت هستند.
به‌طور کلی برخی از عوامل عفونت‌زا تأثیر کمی دارند. بعضی دیگر با تولید سموم یا مواد التهابی باعث ایجاد واکنش‌های منفی در بدن می‌شوند. به دلیل اینکه برخی از عفونت‌ها خفیف و غیرقابل توجه و برخی دیگر شدید و پرخطر هستند.
در ادامه مقاله به انواع هریک از این عفونت‌ها اشاره می‌کنیم:
انواع عفونتهای ویروسی
عفونت های ویروسی با حمله به بدن خود را به سلول می‌چسبانند. با ورود به سلول، مواد ژنتیکی آنها آزاد شـده و منجر به تکثیر ویروس می‌شود. این نوع از عفونت‌ها اغلب گروه سنی خاصی مانند نوزادان یا کودکان خردسال را مورد هدف قرار می‌دهند.
شایع‌ترین انواع عفونت های ویروسی شامل مورادی از قبیل زیر هستند:
- گاستروانتریت، که نورویروس ایجاد می‌کند.
- زگیل‌ها و عفونتهای پوستی که HPV و HSV مسئول آن هستند.
- سرماخوردگی که عمدتاً به دلیل راینوویروس، کروناویروس و آدنوویروس رخ می‌دهد.
- آنسفالیت و مننژیت، ناشی از انترو ویروس‌ها و ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) و همچنین ویروس نیل غربی.
- COVID-19، یک بیماری تنفسی که پس از یک عفونت جدید کرونا ویروس ایجاد می‌شود. (که در حال حاضر باعث شیوع گستـرده در سطح جهان شـده است)
بیشتر بخوانید: جدیدترین علائم ویروس کرونا که از آنها بی‌خبرید!
سایر عفونت های ویروسی عبارتند از:
- ابولا
- اچ‌آی‌وی
- هپاتیت C
- تب دنگی
- فلج اطفال
- ویروس زیکا
- آنفولانزا از جمله آنفولانزای خوکی H1N1
- سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV)
برای درمان عفونتت های ویروسی می‌توان از داروهای ضد ویروسی برای تسکین علائم مربوطه کمک گرفت. آنها از تکثیر ویروس جلوگیری و سیستم ایمنی را برای مقابله با اثرات ویروس تقویت می‌کنند.
انواع عفونتهای باکتریایی
باکتری‌ها میکروارگانیسم‌های تک‌سلولی هستند که به نام پروکاریوت شناخته می‌شوند. در حالت کلی تریلیون‌ها گونه باکتری وجود دارد و تعداد کمی از آنها باعث بیماری در انسان می‌شوند. برخی از آنها در اعضای مختلفی از جمله روده یا مجاری تنفسی، بدون ایجاد هیچ آسیبی زندگی می‌کنند.
برخی از باکتری‌های “خوب” به باکتری‌های “بد” حمله کـرده و موجب جلوگیری از ایجاد بیماری می‌شوند. با این حال، برخی از بیماری‌ها و عفونتهای باکتریایی کشنده هستند. از این دسته باکتری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وبا
- حصبه
- تیفوس
- دیفتری
- بیماری سل
- اسهال خونی
- طاعون بوبونیک
سایر عفونتهای باکتریایی عبارتند از:
- سینوزیت
- پنومونی
- گاستریت
- اوتیت مدیا
- بیماری سل
- مننژیت باکتریایی
- مسمومیت غذایی
- عفونتهای چشمی
- عفونتهای پوستی
- عفونتهای مقاربتی (STIs)
- عفونتهای دستگاه ادراری (UTIs)
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (اگرچه معمولاً ویروسی است)
بیشتر بخوانید: شایع‌ترین بیماری های پوستی که بد نیست با آنها آشنا شوید
اساسا عفونتهای باکتریایی با مصرف آنتی بیوتیک درمان می‌شوند. با این حال، برخی از سویه‌ها مقاوم بـوده و پس از طی دوره درمان نیز زنده می‌مانند.
انواع عفونتهای قارچی
قارچ‌ها نوعی انگل چند سلولی یا تک‌سلولی هستند که با استفاده از یک آنزیم، مواد آلی را تجزیه و جذب کند. استنشاق مخمر یا هاگ‌های کپک گاها منجر به عفونتهای قارچی سیستمیک در سراسر بدن می‌شوند.
اکثر عفونتهای قارچی در لایه‌های فوقانی پوست ایجاد می‌شوند، اما برخی از آنها به لایه‌های عمیق‌تر نیز سوق می‌یابند.
عمدتا افرادی با خصوصیات زیر، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قارچی قرار می‌گیرند:
- به مدت طولانی از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده کرده‌اند.
- مبتلا به HIV، دیابت یا درگیر با شیمی درمانی هستند و سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
- تحت پیوند قرار گرفته‌اند و داروهایی مصرف می‌کنند که از مانع رد عضو جدید توسط بدنشان گردد.
رایج‌ترین انواع عفونتهای قارچی عبارتند از:
- کاندیدیازیس
- پای ورزشکار
- درماتوفیتوز
- بثورات پوستی
- هیستوپلاسموز
- تب دره (coccidioidomycosis)
- برخی عفونتهای چشمی
بیشتر بخوانید: بهترین دارو برای عفونت ادراری زنان و مردان چیست؟
انواع عفونتهای انگلی
به طور کلی سه نوع انگل منجر به بروز بیماری در انسان می‌شود که شامل:
پروتوزوآ: ارگانیسم‌های کوچک و تک سلولی
هلمینت: ارگانیسم‌های بزرگتر و کرم مانند
اکتوپارازیت: ارگانیسم‌هایی مانند کک، کنه و شپش
موارد زیر از اصلی‌ترین انواع عفونتهای انگلی هستند:
- گال
- مالاریا
- ژیاردیازیس
- شپش سر
- تریکومونیازیس
- توکسوپلاسموز
- عفونت کرم نواری
نشانه های داشتـن عفونت چیست؟
عفونت با علائم مختلفی بروز می‌کند که بستگی به ارگانیسم مسئول و محل ایجاد عفونت دارد. برای مثال ویروس‌ها سلول‌های خاصی مانند اندام تناسلی یا دستگاه تنفسی فوقانی را مورد هدف قرار می‌دهند. ویروس هاری سیستم عصبی را نشانه می‌گیرد.
برخی از ویروس‌ها سلول‌های پوست را مورد هدف قرار می‌دهند و باعث ایجاد زگیل می‌شوند. برخی دیگر نیز طیف وسیع‌تری از سلول‌ها را هدف قرار داد‌ه و منجر به بروز علائم مختلفی می‌شود. ویروس آنفولانزا هم باعث آبریزش بینی، دردهای عضلانی و ناراحتی معده می‌شود.
از کجا بفهمیم بدنمان عفونت دارد؟
افراد مبتلا به عفونت باکتریایی اغلب قرمزی، گرما، تورم، تب و درد در محل عفونت و تورم غدد لنفاوی را تجربه می‌کنند. عفونتهای قارچی نیز عمدتا با ایجاد راش پوستی همراه هستند. بنابراین هریک از انواع عفونت ها با علائم مختلفی ظاهر می‌شوند و تشخیص آنها بر عهده گزشک است.
برای عفونت بدن چی بخوریم؟
اگرچه تشخیص راهکار درمانی مناسب برای رفع عفونت، بر عهده پزشک است، اما با بررسی علائم فوق به‌راحتی می‌توان عفونت را در خانه درمان کرد. زمانی که متوجه می‌شوید بدن شما دچار عفونت شد‌ه است، با مصرف داروهای گیاهی زیر اقدام به رفع مشکل کنید:
- سیر
- زنجبیل
- اکیناسه
- آویشن
- میخک
- پونه کوهی
بیشتر بخوانید: قرص برای عفونت واژن + داروی ضد قارچ برای عفونت رحم
روش‌های جلوگیری از ایجاد عفونت چیست؟
در مجموع هیچ راهکار قطعی برای پیشگیری از بیماری‌های عفونی وجود ندارد. با این حال، با انجام اقدامات زیر به شکل قابل توجهی می‌توان به کاهش خطر انتقال کمک کرد:
- در طول روز دست‌های خود را چندین بشویید؛ به ویژه قبل و بعد از تهیه غذا و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی.
- هنگام تهیه غذا، سطوح انجام کار را تمیز کنید و از نگهداری مواد غذایی فاسد شدنی در دمای اتاق برای مدت طولانی بپرهیزید.
- هر گونه واکسن توصیه شـده برای بیماری‌های مختلف را تزریق نمائید.
- آنتی بیوتیک‌ها را فقط با نسخه مصرف کنید و حتما دوره مصرف را کامل کنید.
- مکان‌هایی همچون آشپزخانه و حمام را که دارای غلظت بالایی از باکتری هستند، را مدام ضد عفونی کنید.
- با انجام معاینات منظم STI، استفاده از کاندوم یا روش‌های جلوگیری مطمئن، خطر ابتلا به عفونتهای مقاربتی (STIs) را کاهش دهید.
- از استفاده مشترک وسایل شخصی مانند مسواک، شانه، تیغ، لیوان نوشیدنی و ظروف آشپزخانه به‌شدت خودداری نمایید.
- توصیه‌های پزشکی لازم را در حین کار یا سفر رعایت کنید تا از انتقال عفونت به سایر افراد جلوگیری شود.
- همواره سبک زندگی فعالی داشتـه باشید و از رژیم غذایی مناسبی برای تقویت سیستم ایمنی پیروی کنید.
صحبت نهایی
عفونت (Infection) یکی از رایج‌ترین بیماری‌ها در بین افراد است که در انواع بسیار گوناگونی ایجاد می‌شود. علائم هر نوع از عفونت بستـه به محل شکل‌گیری عارضه و شدت آن متفاوت است. با این حال توجه به این نکته الزامیست که بیماری‌های عفونی اغلب مسری بـوده و به‌راحتی انتقال می‌یابند. لذا در صورت مشاهده هرنوع نشانه مشکوکی در بدن، سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک مربوطه با انجام معاینات و بررسی‌های کافی به تشخیص دقیق نوع عفونت و بهترین روش درمان آن خواهد پرداخت.
