صافی کف پا وضعیتی است که در آن تمام کف پا کاملاً روی زمین قرار میگیرد و قوس طبیعی پا را از بین میبرد. داشتن کف پای صاف معایب زیادی دارد. به عنوان مثال، افرادی که کف پای صاف دارند، مستعد ابتلا به کمردرد هستند و ممکن است هنگام انجام فعالیتهای فیزیکی، مانند دویدن یا پیادهروی، عدم تعادل را تجربه کنند. در این مطلب از آی آر مای شاپ به بررسی عوارض، تشخیص و درمان کف پای صاف پرداختهایم. با آی آر مای شاپ همراه باشید.
صافی کف پا چیست؟
داشتن کف پای صاف که به آن صافی کف پا نیز میگویند، وضعیتی است که در آن یک یا هر دو پا دارای قوس کم یا بدون قوس هستند. هنگامی که میایستید، پا به زمین فشار میآورد. به طور معمول، شما نمیتوانید قوس پا را ببینید، اگرچه گاهیاوقات زمانی که پا را بلند میکنید، قوس ظاهر میشود.
زمانی که قوسهای داخلی پا با وارد شدن فشار صاف شوند، به این وضعیت کف پای صاف میگویند. هنگامی که افراد با کف پای صاف میایستند، پاها به سمت بیرون میآید و تمام کف پا با زمین برخورد میکند.
انواع کف پای صاف را بشناسید
کف پای صاف پاتولوژیک را میتوان به دو دسته انعطاف پذیر و سفت تقسیم کرد و این که آیا کف پای صاف در بزرگسال یا کودک است. انواع صافی کف پا عبارتند از:
کف پای صاف انعطاف پذیر: کف پای صاف انعطاف پذیر رایجترین نوع است. وقتی ایستاده نیستید، میتوانید قوسهای پا را ببینید. با وارد شدن وزن به پاها، قوسها ناپدید میشوند. صافی کف پای انعطاف پذیر در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر میشود. هر دو پا را درگیر میکند و با افزایش سن به تدریج بدتر میشود. تاندونها و رباطها در قوس پا میتوانند کشیده شوند، پاره شوند و متورم شوند.
کف پای صاف سفت: فردی که کف پای صاف سفت دارد، پا هنگام ایستادن (وزن روی پاها) یا نشستن (بدون وزن بر روی پا) قوس ندارد. این وضعیت اغلب در سالهای نوجوانی ایجاد شده و با افزایش سن بدتر میشود. ممکن است پاهای شما دردناک باشد. خم کردن پاها به سمت بالا یا پایین یا حرکت دادن آنها به یک طرف ممکن است دشوار باشد. صافی کف پا میتواند یک پا یا هر دو را درگیر کند.
اکتسابی بزرگسالان (قوس افتاده): صافی کف پا در بزرگسالان به این دلیل ایجاد میشود که قوس پا به طور غیرمنتظرهای میافتد یا فرو میریزد. قوس افتادگی پا باعث چرخش پا به سمت بیرون شده و احتمالا دردناک هستند. این مشکل ممکن است فقط یک پا را تحت تاثیر قرار دهد. شایعترین علت التهاب یا پارگی در تاندون ساق پا (تاندون تیبیال خلفی) است که قوس پا را پشتیبانی میکند.
تالوس عمودی: برخی از نوزادان یک نقص مادرزادی به نام تالوس عمودی دارند که از ایجاد قوس پا جلوگیری میکند. در این وضعیت استخوان تالوس در مچ پا در وضعیت نامناسبی قرار دارد. پایین پا شبیه به پایین یک صندلی گهوارهای است. به تالوس عمودی، پای راکری میگویند.
علت کف پای صاف چیست؟
اغلب هیچ دلیل واضحی برای کف پای صاف وجود ندارد. ممکن است آناتومی پاهای شما اینگونه باشد.
علت کف پای صاف ممکن است به دلایل زیر باشد:
- آرتروز
- کشش بافتهای پا (احتمالاً در نتیجه مواردی مانند آسیب، پیر شدن یا اضافه وزن تحت کشش قرار گرفته اند). آسیبهای تاندون، به ویژه تاندون تیبیالیس خلفی (عضلهای که در پشت ساق قرار گرفته است)
به ندرت، کف پای صاف ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- استخوانهای پا به درستی در رحم رشد نکردهاند.
- شرایطی که بر عضلات، اعصاب یا مفاصل کل بدن تأثیر میگذارد؛ مانند فلج مغزی و اسپینا بیفیدا(مهره شکاف که یک نقص مادرزادی بوه و زمانی رخ میدهد که یک شکاف در ستون فقرات ایجاد میشود. )
- اتصال غیر طبیعی دو استخوان که منجر به صافی کف پایی میشود.
افراد بدون کف پای صاف نیز میتوانند به این عارضه مبتلا شوند. زیرا قوسها میتوانند به طور ناگهانی پس از آسیب از بین بروند. یا حتی از بین رفتن قوس پا میتواند در طول سالهای زندگی به دلیل فرسودگی پا اتفاق بیفتد، برای مثال با گذشت زمان، تاندونی که در امتداد داخل مچ پا قرار دارد و به حمایت از قوس کمک میکند، ممکن است ضعیف یا پاره شود.
بیشتر بدانید: علت درد کف پا | علائم و راههای درمان هر یک از مشکلات پا
علت کف پای صاف در کودکان چیست؟
کف پای صاف در نوزادان و کودکان نوپا غیرعادی نیست، زیرا قوس پا هنوز رشد نکرده است. قوس پای اکثر افراد در دوران کودکی رشد میکند، اما برای برخی از افراد هرگز قوس ایجاد نمیشود. افراد بدون قوس پا ممکن است مشکل داشته باشند یا نداشته باشند. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از جمعیت عموماً کف پای صاف دارند، زیرا قوس آنها هرگز در طول رشد ایجاد نمیشود. از هر ۱۰ کودک دو نفر هنوز در بزرگسالی کف پای صاف دارند.
عوامل خطر و ریسک فاکتورهای کف پای صاف چیست؟
عواملی که میتوانند خطر صافی کف پا را افزایش دهند عبارتند از:
- چاقی
- آسیب به پا یا مچ پا
- روماتیسم مفصلی
- سن
- دیابت
افرادی که مشکلات بالا را دارند، لزوما، به صافی کف پا دچار نمیشوند.
علائم کف پای صاف چیست؟
اکثر مردم هیچ علامتی مرتبط با صافی کف پا ندارند. اما برخی از افراد مبتلا به صافی کف پا علائمی مانند درد پا، به ویژه در ناحیه پاشنه یا قوس پا را تجربه میکنند. درد ممکن است با فعالیت بدتر شود. تورم ممکن است در امتداد داخل مچ پا ایجاد شود. اما چه زمانی صافی کف پا خطرناک است؟
اگر صافی کف پا دارید به پزشک عمومی مراجعه کنید در صورتی که:
- پاهای شما دردناک، سفت، ضعیف یا بیحس هستند.
- شما اغلب دچار آسیب به پا یا مچ پا میشوید.
- در راه رفتن یا تعادل مشکل اساسی دارید.
- قبلا کف پای صاف نداشتهاید.
- فقط یک پا صافی کف پا دارد.
این مشکلات به این معنی است که ممکن است نیاز به درمان داشته باشید.
عوارض کف پای صاف را میدانید؟
عوارض کف پای صاف بسته به شرایط فرد و کودک یا بزرگسال بودن آن متفاوت است. به صورت کلی عوارض کف پای صاف در زیر ارائه شده است:
دشواری در راه رفتن یا دویدن: داشتن کف پای صاف، دویدن یا راه رفتن را به دلیل میزان فشار وارده به مچ پا را دشوار میکند.
هم ترازی پا: تراز کلی پاها در کف پای صاف مختل میشود، زیرا مچ پاها به سمت داخل حرکت میکنند که میتواند باعث ناراحتی شدید شود.
آرتروز زانو: صافی کف پا ممکن است یکی از عوامل ایجاد آرتروز در آن ناحیه باشد.
تشخیص کف پای صاف
تشخیص کف پای صاف با معاینه بالینی پا و راه رفتن بیمار انجام میشود. علل همانطور که در بالا ذکر شد، متفاوت است و برای تأیید شدت و علل زمینهای، اغلب نیاز به بررسی با رادیوگرافی یا اسکن است. در معاینه بالینی پزشک برای ارزیابی پاهای شما، پاهای شما را از جلو و عقب مشاهده میکند و از شما میخواهد که روی انگشتان پا بایستید. همچنین قدرت مچ پا را بررسی کرده و ناحیه اصلی درد را مشخص میکند. الگوی پوشیدن کفش همچنین ممکن است اطلاعاتی در مورد وضعیت پاهای شما نشان دهد.
تست تشخیص کف پای صاف در کودکان و بزرگسالان در خانه: برای اینکه ببینید آیا کف پایتان صاف است یا نه، در حالی که ایستادهاید، دو طرف داخلی پای خود را بررسی کنید. اگر کف پای شما صاف باشد، پای شما روی زمین صاف میشود.
تصویر اول مربوط به این کپشن در این قسمت باشد.
اگر قسمت داخلی پای شما از زمین بلند شده باشد، کف پای صافی ندارید (به این حالت قوس میگویند).
تصویر مربوط به این کپشن در این قسمت درج شود.
درمان کف پای صاف چگونه است؟
یک پای صاف یا کم قوس، غیر طبیعی در نظر گرفتـه نمیشود. با این حال، پایی که بیش از حد به سمت بیرون کشیده شده است و وزن پا از مرز داخلی به سمت بیرون پا قرار میگیرد، باعث نگرانی است. این بیماران با کف پای صاف پاتولوژیک در نظر گرفتـه میشوند. در اکثر موارد علائم کف پای صاف به تمرینات کششی و کفشهای حمایتی پاسخ میدهند. اگر بیمار به درمان محافظه کارانه پاسخ ندهد، ممکن است جراحی در نظر گرفتـه شود.
درمان صافی کف پا در نوجوانان و بزرگسالان شامل:
- پوشیدن کف مناسب
- تمرینات کششی پا
- استفاده از مسکن
این موارد بالا تغییر شکلی در پا ایجاد نمیکنند، اما به کاهش علائمی مانند درد یا سفتی پا کمک میکنند.
بهترین کفش برای کف پای صاف چیست؟
کفی یا بریس و مچ بند پا بهترین گزینه برای کاهش علائم کف پای صاف است. این محصولات به نگه داشتن پا در حالت خنثی هنگام راه رفتن کمک میکنند. البته کفیها سبب درمان کف پای صاف نمیشوند، اما در صورت استفاده میتوانند از پا به خوبی حمایت کنند.
حرکات اصلاحی چگونه انجام میشود؟
ماهیچههای سفت ساق پا سبب افزایش احتمال افتادن پا (کاهش ارتفاع قوس پا) میشوند. هر چقدر عضلات ساق پا منعطفتر باشند، احتمال بروز صافی کف پا کاهش مییابد. برخی از افراد مبتلا به صافی کف پا، تاندون آشیل کوتاه شده نیز دارند. تمرینات کششی روی این تاندون ممکن است کمک کننده باشد.
برای حرکات اصلاحی کف پای صاف باید:
- ایستادن روی سطح شیبدار: روی یک تخته شیب دار به مدت ۲ تا ۳ دقیقه و دو بار در روز بایستید. برای مدت طولانی این حرکت را انجام دهید تا علائم صافی کف پا کمتر بروز نمایند.
- بلند کردن ساق پا و بلند کردن پاشنه: تمریناتی هستند که برای تقویت عضلات و بافتهای همبند که از قوس پا حمایت میکنند، طراحی شدهاند.
- تقویت ساق پا با یک حوله: یک حوله بردارید و آن را در قسمت پایین پای خود حلقه کنید و به آرامی آن را به سمت جلو بکشید. هدف از این نوع کشش تحریک و تقویت تاندون آشیل شماست.
- کشش ساق پا: ماهیچههای ساق پا را با ایستادن در مقابل دیوار و قرار دادن دستها در مقابل آن برای حفظ تعادل، تحت کشش قرار دهید. پای راست را به عقب دراز کرده و صاف روی زمین نگه دارید. روی زانوی چپ خم شوید، به سمت جلو فشار بیاورید. پاها را جابه جا کنید و حرکت را تکرار کنید.
- یوگای انگشتان پا: یکی از راههای هدف قرار دادن ماهیچههای پا «یوگای انگشت پا» است که با بلند کردن انگشت شست پا به سمت بالا در حالی که انگشتان دیگر را به آرامی به سمت پایین فشار میدهید، انجام میشود. این روند را معکوس کنید و انگشت شست پا را به سمت پایین فشار دهید و انگشتان دیگر خود را بلند کنید.
کاهش درد کف پای صاف با مسکن امکان پذیر است؟
برای کاهش درد و سفتی و همچنین التهاب ناشی از کف پای صاف میتوان موارد زیر را با تجویز پزشک مصرف کرد:
- ضدالتهابها و ضد درد
- تزریق موضعی استروئیدها
توجه کنید که این داروها سبب کنترل و کاهش درد به صورت موقتی میشوند.
جراحی کف پای صاف چگونه است؟
برای کف پای صاف به ندرت نیاز به جراحی است.اگر مشکلی در استخوانها، بافتها یا ماهیچههای پا رخ دهد و یا سایر درمانها جواب نداده باشند، ممکن است جراحی آخرین گزینه درمان کف پای صاف باشد. همچنین اگر تغییر شکل در پا ناشی از شکستگی یا پارگی تاندون ایجاد شود، جراحی کف پای صاف پیشنهاد میشود.
جراحی کف پای صاف معمولاً شامل ترکیبی از تکنیکها برای بازگرداندن هم ترازی پا است. این شامل استئوتومی (بریدن استخوانها برای تراز مجدد آنها)، اتصال مفاصل، افزایش طول و انتقال تاندون و همچنین پلاتینهای کاشتنی یا سایر ابزارهای کاشتنی برای کمک به حفظ اصلاح پا است.
نتیجه و رویکرد جراحی به وضعیت پا که آیا ساق پا سفت است یا منعطف و اینکه کودک هستید یا بزرگسال بستگی دارد. بهترین نتایج جراحی در کودکان با پای انعطاف پذیر مشاهده شده است.
درمان خانگی کف پای صاف
اگر کف پای صاف باعث درد جزئی شما شود، این موارد را به عنوان درمان خانگی کف پای صاف امتحان کنید:
اجتناب از فعالیت شدید: از فعالیتهایی که شرایط درد را تشدید میکند، خودداری کنید. به جای پریدن و دویدن، به فعالیتهایی مانند پیاده روی، دوچرخه سواری یا شنا مشغول شوید.
پشتیبانی از قوس پا: مچ بندها که وظیفه پشتیبانی از مچ پا را دارند، بدون نسخه در دسترس هستند. استفاده از آنها ممکن است راحتی شما را در هنگام راه رفتن افزایش دهند.
کاهش وزن: کاهش وزن میتواند استرس روی پا را کاهش دهد.
آنچه در این مقاله خواندید
فردی که کف پای صاف دارد، وقتی میایستد، قوس پا قابل مشاهده نیست. همه نوزادان کف پای صاف دارند. قوسها در اوایل کودکی شکل میگیرند. اگر قوسها ایجاد نشوند، یا در اواخر زندگی از بین بروند (قوسهای افتاده)؛ کف پای صاف میتواند باعث درد شود و راه رفتـن را تحت تاثیر قرار دهد. بریس و ورزشهای کششی میتواند کمک کننده باشد. حال اگر برای شما این سوال پیش آمده است که صافی کف پا تا چه سنی قابل درمان است و آیا درمان آن محدود به سن است؟ همان طور که در این مقاله خواندید، کف پای صاف در کودکان بهتر جواب میدهد، اما درمانهای محافظه کارانه مانند پوشیدن بریس یا مچ بند و تمرینات کششی برای بزرگسالان نیز جواب میدهد.