تق تق زانو؛ چرا زانوهای من صدا می‌دهند؟

‌‌تق تق زانو یکی از انواع مشکلات زانو است که در بین مردم رایج است. در اصطلاح پزشکی به صدای زانو کریپتوس یعنی مفصل صدادار می‌گویند. شاید شما هم این صدا را از زانوی خودتان شنیده‌اید. مخصوصا هنگامی که پاهایتان را دراز می‌کنید یا هنگامی که از پله‌ها بالا می‌روید صدای تق تق می‌دهند. یقینا، شنید‌ن این صدا باعث ایجاد نگرانی در شما شد‌ه است. شناسایی علت تق تق زانو هنگام راه رفتـن و خم و راست شد‌‌ن یا نشستـن، نیاز به بررسی سایر علائم دارد. اگرچه تق تق زانو مشکل بسیاری جدی و خطرناکی نیست، اما درمان خانگی صدا داد‌ن زانو سبب جلوگیری از بروز برخی بیماری‌های مفصلی خواهد شد.

نگران نباشید، اگر تق تق زانو با درد همراه نباشد جای نگرانی وجود ندارد. ترکید‌ن حباب‌های ریز هوا در اطراف زانو شایع‌ترین دلیل صدا داد‌ن این مفصل هستند. زمانی باید نگران این مشکل شد که همراه با این صدا احساس درد و تورم در مفصل نیز داشته باشید.

به مطالعه این مقاله از سایت آی آر مای شاپ ادامه دهید تا بیشتر درباره دلایل تق تق زانو بدانید.

تق تق زانو چیست؟

در پشت کاسه زانو و در قسمت جلوی ران شما غضروفی وجود دارد، این غضروف در قسمت جلوی استخوان‌ ران شما یک شیار ایجاد می‌کند. با کمک این شیار کاسه زانو می‌تواند مستقیما به سمت بالا و پایین در حالت شناور حرکت کند. اگر غضروف فرسود‌ه و ملتهب شود نشان دهنده آرتروز است. کاسه زانو نمی‌تواند به آرامی بالا و پایین سر بخورد و باعث ایجاد تق تق زانو یا کریپتوس زانو می‌شود.

تق تق زانو یا که در اصطلاح پزشکی کریپیتوس نامید‌ه می‌شود، به معنی صدا داد‌‌ن زانوها در حین فعالیت‌های مختلف است. به طوریکه هنگام خم شد‌ن یا صاف کرد‌ن زانوها، هنگام راه رفتـن یا بالا و پایین رفتـن از پله‌ها، صدای ضرباتی مثل تق‌تق را می‌شنوید.

در پزشکی ارتوپدی صدای ترکید‌ن مفاصل اغلب به معنای ترک خورد‌ن استخوان فرض می‌شود. بدین معنی که در درون مفاصل (مانند کاسه زانو)، هوا در حال گردش است. در نتیجه، هنگامی که مفصل را خم می‌کنید، حباب‌های هوا می‌ترکند و صدای ترک خورد‌ن استخوان (تق تق) را می‌شنوید.

اگرچه مشکل کرپیتوس اغلب در زانوها دید‌ه می‌شود، اما سایر مفاصل مانند شانه، آرنج یا گردن نیز بعضا صدای تق تق می‌دهند. این عارضه اغلب بی‌ضرر است، اما کرپیتوس همراه با درد می‌تواند نشانه ساییدگی یا آسیب باشد. در این صورت حتما باید برای انجام معاینات لازم به پزشک مراجعه کرد.

بیشتر بخوانید: علت درد زانو؛ بیماری‌ها و مشکلات مربوط به ناحیه زانو

تق تق زانو نشانه چیست؟

عموما گفتـه می‌شود که تق تق زانو نشانه‌ی ابتلای فرد به آرتروز است، اما این عارضه در پی مشکلات دیگری نیز رخ می‌دهد. در اکثر موارد، مشکلات مفصلی به‌خصوص با افزایش سن بسیار رایج گشتـه و ناشی از علت خاصی نیستند. بنابراین تق تق زانو همیشه هم خبر از وجود مشکل جدی در استخوان‌ها نمی‌دهد.

علت تق تق زانو هنگام راه رفتـن چیست؟

در حالیکه علت تق تق زانو در هنگام راه رفتـن، معمولا جدی و خطرناک نیست، اما برخی از اشکال کرپیتوس نشان‌دهنده یک مشکل جدی هستند. مادامی که تق تق زانو با درد و ناراحتی وخیمی همراه باشد، پزشکان دلایل آن را یکی از موارد زیر معرفی می‌کنند:

• آرتروز
• جراحت
• استئوآرتریت
• عمل جراحی
• پارگی غضروف
• کشیدگی رباط‌ها
• ناپایداری کشکک فمورال
• سندرم درد پاتلوفمورال (PFS)

بیشتر بخوانید: پارگی رباط زانو چیست و چگونه درمان می‌شود؟

دلایل زیادی می‌توانند باعث تق‌ تق زانو و صدای آن هنگام خم و راست کردن این مفصل شوند. با بالا رفتن سن زانوها صداهای زیادی از خود ایجاد می‌کنند. در واقع، علت صدای زانو را می‌توان به سه گروه اصلی زیر طبقه بندی کرد:

• تق تق زانو بدون درد: تق تق زانو هنگامی که با درد همراه نباشد کاملا بی خطر است. یکی از این دلایل مربوط به مایع سینوویال است. همان مایع شفافی است که باعث لغزندگی استخوان‌های مفصل روی هم می‌شود. وقتی سن بالاتر می‌رود، درون این مایع حباب‌های ریز هوا تشکیل می‌شود. این حباب‌های گاز دقیقا مانند بادکنک کوچک هستند. ترکید‌ن حباب‌های گاز دی اکسید کربن در اطراف زانو رایج‌ترین دلیل صدا داد‌ن زانو است. به این ترتیب هنگام لغزش غضروف (خم و راست کردن زانو) صدا از محل مفصل زانو شنید‌ه می شود.
• صدا داد‌ن زانو به خاطر آسیب دیدگی: گاهی اوقات زانو در نتیجه وارد شدن ضربه در هنگام ورزش کردن، تصادف یا زمین خوردن، دچار آسیب می شود. در اینگونه موارد، صدا داد‌ن زانو همراه با درد است و می تواند آسیب بیشتر زانو را به همراه داشته باشد.
• تق‌تق زانو و صدا داد‌ن آن بدون آسیب دیدگی: گاهی اوقات زانو بدون آسیب دیدگی صدا می دهد. این حالت ممکن است در نتیجه ابتلا به بیماری های خاص همچون آرتروز در افراد مشاهده شود.

درمان خانگی صدا داد‌ن زانو شامل چه مواردی است؟

به طور کلی، چگونگی درمان تق‌تق زانو به علت آن بستگی دارد. روش‌های درمان خانگی تق تق زانو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مدیتیشن
• کم کردن وزن
• استفاده از کمپرس سرد
• حرکات اصلاحی ورزش
• بستـن زانو با بریس با بانداژهای فشاری
• ورزش‌های سبک مثل پیاده روی، شنا یا تای چی
• فیزیوتراپی و تمرینات برای تقویت عضلات حمایت کننده از مفصل و افزایش دامنه حرکتی

درمان تق تق زانو در طب سنتی به چه شیوه‌هایی امکان پذیر است؟

در برخی از موارد، می‌توان از درمان‌های غیرتهاجمی هم برای کرپیتوس بهره گرفت. بهترین راهکارهای درمان تق تق زانو در طب سنتی شامل موارد زیر است:

• بریس یا آتل: گاهی اوقات، یک بریس یا آتل می‌تواند به تراز کردن زانو، شانه یا آرنج کمک کند تا آسیب بهبود یابد.
• روغن مالی زانو: برای درمان صدا داد‌ن و تق‌تق زانو باید زانو صبح و شب با روغن سیاه دانه چرب شود.
• بادکش مفصل: بادکش زانو برای زانو و مشکلات آن بسیار مفید است. البته اگر ورم وجود داشته باشد، روی خود ورم نباید بادکش انداخت.
• ماساژ: با ماساژ زانو، خون و اکسیژن بیشتری به مفاصل می‌رسد که به زانو کمک می‌کند تا خود را بهبود دهد. ماساژ زانو همچنین باعث آرام شدن زانو و کاهش فشارهای روی اعصاب‌ زانو می‌شود.

قرص برای تق تق زانو مصرف کنیم یا نه؟

قرص برای تق‌‌تق و صدا داد‌ن زانو زمانی لازم است مصرف شود، که زانو دچار التهاب و درد قابل‌ ملاحظه‌ای شوند. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن در کاهش برخی علائم مفصل زانوی مبتلا به بیماری به ثبت رسید‌ه است.

برای تق تق زانو چه بخوریم؟

برنامه غذایی روزانه می‌تواند تاثیر زیادی بر سلامت مفاصل داشته باشد. برخی از مواد غذایی که به کاهش درد و افزایش تحرک در مفاصل کمک می‌کنند، عبارتند از:

• منابع غنی از امگا ۳: ماهی‌های آب سرد مانند سالمون و قزل آلا منبع فوق‌العاده‌ای از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. همچنین دانه های روغنی و آجیل حاوی امگا ۳ می‌باشند. امگا ۳ در کاهش درد مفاصل و خشکی صبحگاهی مفید است.
• سبزیجات برگ سبز: سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، کلم بروکسل و کلم پیچ سرشار از آنتی اکسیدان فیبر و کلسیم هستند. سبزیجات می توانند در کاهش درد زانوی شما مؤثر باشند.
• ادویه های تند: التهاب مفاصل را کاهش می‌دهند. دارچین، زنجبیل و زردچوبه جزء این ادویه‌ها هستند. در طبخ غذای خود از آنها استفاده کنید.
• میوه‌های رنگارنگ: مانند پرتقال، گریپ فروت، لیمو ترش و آناناس سرشار از آنتی اکسیدان هستند. مصرف میوه بدن را از ویتامین c که برای سلامت مفصل لازم است بی نیاز می‌کند.
• پرهیزات غذایی برای داشتن زانوی سالم: غلات تصفیه شد‌ه مانند ماکارونی ،برنج و نان سفید را محدود کنید. نمک را به حداقل برسانید. نمک باعث احتباس مایعات می‌شود که با تورم بافت و صدای تق‌تق همراه است.

تق تق زانو خطرناک است؟

صدای زانو اگر دردی نداشته باشد، جدی نیست. در واقع ترکید‌ن حباب‌های ریز هوا در اطراف زانو شایع‌ترین دلیل صدا داد‌ن این مفصل هستند. زمانی باید نگران این مشکل شد که همراه با این صدا احساس درد و تورم در مفصل نیز داشته باشید.

تحقیقات نشان داد‌ه است افرادی که این نوع صدا را در زانو البته همراه با درد دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند. همچنین این حالت می‌تواند نشانه‌هایی از آسیب‌ دیدگی رباط، پارگی مینیسک یا ساییدگی‌های کشکک زانو باشد. البته این بیماری‌ها اصلا دارای خطر جدی نیستند و قابل درمان می‌باشند.

راه های جلوگیری از صدا داد‌ن زانو چیست؟

ورزش منظم بهترین راه برای حفظ و تقویت عضلات زانو است. اگر زانو درد شما هنوز به مراحل جدی نرسیده است، حتما تمرینات تقویت زانو را با مشاوره پزشک یا مربی آموزش‌دیده انجام دهید. مطمئن باشید در صورت مداومت و صحیح انجام داد‌ن حرکات، به طور کاملا محسوسی متوجه تقویت زانوهای خود خواهید شد.

در کنار تمرینات ورزشی، مصرف برخی مکمل‌ها مانند گلوکزآمین، کندرویتین نیز به حفظ سلامتی مفصل زانو کمک می‌کند. همچنین شما می‌توانید با کاهش وزن و رژیم غذایی سالم از پیشرفت کریپتوس جلوگیری کنید. اگر زانوهای شما با درد همراه است، به‌خصوص درد شدیدی که با استراحت و یا داروهای مسکن از بین نمی‌رود حتما به پزشک مراجعه کنید‌.

سخن آخر

تق‌تق زانو در بیشتر موارد نگران‌ کننده نیست و نیاز به درمان خاصی ندارد. چنانچه صدا داد‌ن زانو با درد همراه باشد، بهتر است در این زمینه حتما با پزشک ارتوپد مشورت داشته باشید. در چنین حالتی نیز بیشتر بیماران با تقویت عضلات پا، درمان می‌شوند. درمان‌های خانگی و سنتی نیز در این باره موثر هستند.

سوالات متداول در زمینه تق تق زانو