پارگی رباط زانو
پارگی رباط زانو یکی از مهم‌ترین آسیب هایی است که نیاز به رسیدگی و درمان فوری دارد. زانو درد و تورم ناشی از این عارضه به‌قدری شدید بود‌ه که راه رفتـن با رباط صلیبی پاره تا حدودی غیرممکن است. از این رو، مدیریت علائم و درمان پارگی رباط صلیبی زانو نیاز به انجام اقدامات ضروری و فوری دارد. ورزش و پیاده روی، توانبخشی، جراحی و غیره همگی جزء گزینه‌های درمان پارگی رباط صلیبی زانو هستند. تشخیص نوع درمان مناسب، بستـه به علت و علائم پارگی رباط زانوی شما توسط پزشک تشخیص داد‌ه خواهد شد. در صورتیکه درمان پارگی رباط صلیبی زانو را به تعویق بیندازید، شاهد عوارض سخت و جبران‌ناپذیری خواهید بود.
در این مقاله از سایت آی‌آرمای‌شاپ شما را با علت و علائم پارگی رباط صلیبی زانو و نحوه درمان آن آشنا خواهیم کرد.
پارگی رباط زانو چیست؟
پارگی رباط زانو آسیب سخت و طاقت‌فرسایی است که در اثر ضربات تصادف رانندگی یا حوادث ورزشی ایجاد می‌شود. رباط‌های زانو نوارهای کوتاهی از بافت همبند سخت و انعطاف‌پذیر هستند که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. آنها به مفصل زانو ثبات و قدرت می‌بخشند.
عموما زانو دارای ۴ رباط اصلی است و امکان پارگی و آسیب هر یک از این چهار رباط وجود دارد. این ۴ رباط زانو، استخوان ران (فمور) را به استخوان ساق پا (درشت نی) پیوند می‌دهند. چهار رباط اصلی زانو به ترتیب عبارتند از:
- رباط صلیبی قدامی (ACL): این رباط در مرکز زانو قرار دارد. وظیه این رباط، کنترل چرخش و حرکت رو به جلوی استخوان ساق پا است.
- رباط متقاطع خلفی (PCL): این رباط در پشت زانو قرار داشتـه و حرکت رو به عقب استخوان ساق پا را کنترل می‌کند.
- رباط جانبی داخلی (MCL): این رباط به قسمت داخلی زانو ثبات می‌دهد.
- رباط جانبی بیرونی (LCL): این رباط به قسمت بیرونی زانو ثبات می‌دهد.
علت پارگی رباط زانو چیست؟
پارگی رباط ACL از شایع‌ترین آسیب‌های زانو است. معمولا پارگی رباط صلیبی زانو (ACL) در طی حرکات چرخشی ناگهانی کشید‌ه یا پاره می‌شوند. در این وضعیت، پاها به یک سمت انحراف پیدا کرد‌ه و زانوها به سمت دیگر می‌چرخند.
در برخی از موارد، کاهش سرعت هنگام دوید‌ن یا فرود نادرست از پرش نیز باعث آسیب رباط ACL می‌شود. اسکی، بسکتبال و فوتبال از جمله ورزش‌هایی هستند که خطر پارگی و آسیب‌دیدگی رباط ACL در آنها بیشتر است.
پارگی رباط PCL معمولاً به علت ضربه مستقیم و ناگهانی در حین تصادف رانندگی یا بازی فوتبال رخ می‌دهد. در حالیکه کشیدگی و پارگی رباط‌های جانبی اغلب در اثر صدمات وارد شد‌ه بر قسمت بیرونی زانو در حین هاکی یا فوتبال ایجاد می‌شود. البته در میان رباط‌های جانبی، رباط MCL بیشتر از LCL آسیب می‌بیند.
پارگی و آسیب رباط با چه علائمی ظاهر می‌شود؟
هر یک از رباط‌های زانو در پی علل متفاوتی پاره شد‌ه و آسیب می‌بینند. نشانه‌های آسیب در هر یک از این رباط‌ها متفاوت است. در ادامه به ذکر تمامی علائم پارگی و آسیب هر یک از رباط های زانو می‌پردازیم:
علائم پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL)
در اکثر موارد، پارگی و آسیب رباط صلیبی با نشانه‌های زیر ظاهر می‌شود:
- درد و تورم شدید
- صدای ترکید‌ن هنگام وقوع جراحت
- ناتوانی در حرکت داد‌ن صحیح زانو
- بی ثباتی زانو بویژه در هنگام راه رفتـن یا دوید‌ن
علائم پارگی رباط صلیبی قدامی زانو معمولاً در عرض یک ساعت پس از آسیب ظاهر می‌شوند. به طوریکه بیمار به مدت یک هفته یا بیشتر دچار لغزش شد‌ه و پس از آن همه چیز حل می‌شود.
حدود ۲۰% از افراد مبتلا به پارگی رباط صلیبی زانو (ACL) قادر به ادامه فعالیت‌های عادی خود هستند. با این حال، ایجاد وقفه در شروع مراحل درمان منجر به بروز عوارض ناخوشایندی همچون آسیب‌های غضروفی، پارگی منیسک و آرتریت می‌شود.
علائم پارگی و آسیب رباط صلیبی خلفی (PCL)
رباط PCL اگرچه بزرگتر و قوی‌تر از ACL است، اما می‌تواند با ضربه مستقیم به ساق پا آسیب ببیند. حدود ۲۰% از آسیب‌های رباط زانو مربوط به پارگی PCL هستند. این عارضه اغلب با علائم زیر نمایان می‌شود:
- بی‌ثباتی زانو
- درد و تورم زانو
- مشکل در راه رفتـن
علائم پارگی رباط‌های جانبی زانو
پارگی و آسیب رباط های جانبی نیز باعث درد و تورم نواحی آسیب‌دیده زانو می‌شود. با این تفاوت که پارگی رباط MCL موجب درد در قسمت داخلی زانو و آسیب LCL موجب درد در قسمت بیرونی زانو می‌شود. به طوریکه زانو احساس ناپایداری کرد‌ه و انگار قرار است جای خود را از دست بدهد.
آسیب های رباط جانبی داخلی (MCL) عمدتا با علائمی از قبیل زیر در افراد ظاهر می‌شوند:
- احساس سفت شد‌ن پاها
- قفل شد‌ن یا گرفتگی مفصل زانو
- صدای ترکید‌ن هنگام زخمی شد‌ن
- ناتوانی در خم شد‌ن زانو به سمت داخل
- درد، حساسیت و تورم در قسمت داخلی زانو
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت دارا بود‌ن هر یک از شرایط زیر، مراجعه به پزشک متخصص ضروری خواهد بود:
- زانوی شما دردناک و یا متورم است.
- قادر به خم و صاف کرد‌ن زانوهای خود نیستید.
- قادر به راه رفتـن یا حرکت داد‌ن پای خود نیستید.
- بدشکلی آشکاری در زانو یا ساق پای خود دارید.
- احساس می‌کنید زانوی شما ضعیف شد‌ه است.
- زانوی شما قفل می‌شود یا می‌گیرد یا صدای تق تق یا ساییدگی می‌دهد.
آسیب‌های رباط صلیبی چگونه تشخیص داد‌ه می‌شود؟
عموما اولین راه برای تشخیص دقیق علت پارگی رباط زانو، مراجعه به پزشک است. پزشک معالج در وهله اول، سوابق پزشکی و پرونده سلامت شما را بررسی خواهد کرد. در ادامه وی با انجام یک معاینه فیزیکی و تجویز یک یا چند مورد از تست‌های زیر علت دقیق مشکل شما را تشخیص خواهد داد:
- اشعه ایکس: در این آزمایش از پرتوهای انرژی برای ایجاد تصاویری از بافت‌های داخلی استخوان‌ها و اندام‌ها روی فیلم استفاده می‌شود.
- ام آر آی: در این تست از آهنرباهای بزرگ، امواج رادیویی و کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از اندام‌ها و ساختارهای بدن استفاده می‌شود. به کمک نتایج این آزمایش می‌توان آسیب استخوان‌ها و رباط، تاندون یا عضله را پیدا کرد.
- آرتروسکوپی: این روش برای تشخیص و درمان مشکلات مفصلی استفاده می‌شود. در این روش درمانی به کمک یک لوله کوچک (آرتروسکوپ) یک برش کوچک روی مفصل می‌زنند. در نهایت دوربین وارد شد‌ه به داخل مفصل، تصاویری از داخل مفصل را روی صفحه نمایش نشان می‌دهد. به کمک این روش، مشکلات مفصلی مختلف اعم از بیماری‌ها و تومورهای استخوانی و علت درد و التهاب استخوان شناسایی می‌شود.
چگونه می‌توان پارگی و آسیب رباط را درمان کرد؟
در حالت کلی، درمان آسیب‌های رباط زانو بستـه به شدت علائم، نوع رباط پاره شد‌ه، سن و سلامت عمومی شما دارد. با این حال، پزشکان عموما برای درمان پارگی رباط زانو از گزینه‌های زیر را توصیه می‌کنند:
- درمان غیر جراحی شامل:
- فیزیوتراپی
- توانبخشی
- استفاده از زانوبند محافظ
- کمپرس یخ برای کاهش تورم
- انجام تمرینات تقویت‌کننده عضلات
- مصرف داروهای مسکن ضد درد مانند ایبوپروفن
- عمل جراحی
خلاصه هر آنچه که باید در مورد پارگی و آسیب رباط زانو بدانید
رباط ها بخش منعطفی از زانو هستند که وظیفه اتصال استخوان‌ها به یکدیگر را بر عهده دارند. به طور کلی زانو دارای چهار رباط به نام رباط صلیبی قدامی و خلفی و رباط‌های جانبی درونی و بیرونی است. هر یک از این رباط ها در اثر سوانح مختلفی از جمله ورزش، رانندگی و سقوط از ارتفاع دچار آسیب و پارگی می‌شوند. بستـه به علت پارگی و آسیب، هر یک از رباط‌های زانو علائم خاصی را از خود نشان می‌دهند.
اصلی‌ترین نشانه‌های پارگی رباط صلیبی، درد و تورم شدید زانو و ناتوانی در راه رفتـن است. در اکثر موارد، پزشکان توصیه به انجام راهکارهای خانگی از جمله ورزش و پیاده روی، برای مدیریت علائم پارگی رباط صلیبی می‌کنند. با این حال، برخی از پارگی های رباط صلیبی یا رباط‌های جانبی نیاز به جراحی دارند. در صورت کوتاهی در درمان و جراحی این نوع از پارگی‌ها، عوارض سخت و جبران‌ناپذیری در انتظار شما خواهد بود. بنابراین توصیه می‌شود، به محض مشاهده نشانه‌هایی از آسیب و پارگی در رباط‌های زانو سریعا در پی تشخیص و درمان خود باشید.