سندروم پای بی قرار (RLS) وضعیتی است که باعث میل بسیار شدید برای حرکت دادن پاها میشود. تمایل به چنین حرکاتی معمولا به دلیل احساس ناراحتی در پاها ایجاد خواهد شد. ضمن اینکه چنین وضعیتی به طور معمول در باره زمانی عصر یا شب (در فعالیتهایی مانند نشستن یا دراز کشیدن) رخ می‌دهد. این سندرم میتواند در هر سنی شروع شود، اما با افزایش سن فرد بدتر میشود. RLS میتواند خواب افراد را مختل کرده و در فعالیتهای روزانه آنها هم اختلال ایجاد کند. خوب است بدانید که مراحل ساده خودمراقبتی و تغییرات سبک زندگی به تسکین علائم این سندروم کمک می‌کنند. با این مقاله از مجموعه مباحث آی آر مای شاپ همراه باشید تا جزئیات بیشتری در مورد این وضعیت به دست آورید.
کمبود کدام ویتامین باعث بی قراری پا میشود؟
کمبود ویتامین‌های مختلف میتواند به عوارض جسمی مختلف از جمله RLS و یا واریس، منجر شود. طبق گزارش‌های اعلام شده، کمبود چند ویتامین زیر بیشترین تأثیر را در ابتلا به سندروم پای بیقرار دارند:
• ویتامین C: یک آنتی‌اکسیدان قوی است که به تقویت دیواره عروق و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. کمبود ویتامین C میتواند باعث ضعف عروق شود و به علت افزایش نفوذپذیری و آسیب پذیری عروق، باعث بروز چنین سندرومی می‌گردد.
• ویتامین E: به عنوان یک آنتی‌اکسیدان مهم عمل می‌کند و کمبود آن میتواند باعث ضعف عروق شده و فرایند التهابی را تشدید کند. در نتیجه ممکن است به بروز واریس و بیقراری پاها منجر شود.
• ویتامین B و K: هر دوی این ویتامین‌ها نقش مهمی در سلامت عروق دارند. کمبود آنها میتواند منجر به اختلالات در پخش خون و استحکام و انعطاف‌پذیری عروق گردد. از این رو، مصرف رژیم غذایی سالم و حاوی ویتامین‌های ضروری میتواند از بروز سندروم پای بی قرار جلوگیری کند.
ارتباط بین سطوح پایین آهن و این سندرم
سطوح پایین آهن ممکن است در برخی افراد، عامل درگیری با چنین سندرومی باشد. منابع غذایی که آهن مورد نیاز بدن را تأمین می‌کنند شامل گوشت بدون چربی، غذاهای دریایی، آجیل، لوبیا، سبزی‌ها و محصولات غلات غنی شده با آهن مانند غلات صبحانه هستند. پزشک شما میتواند سطح آهن خون شما را بررسی کند و ببیند که آیا خیلی پایین است یا خیر.
حتی در افرادی که کم‌خون نیستند هم ممکن است سطح آهن پایینی وجود داشته باشد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که در برخی از نواحی مغز در افراد مبتلا به RLS ممکن است سطوح آهن کمتری وجود داشته باشد، اگرچه سطح کلی آهن بدن آنها طبیعی است. بنابراین پزشکان مکمل‌های آهن را برای شما تجویز می‌کنند. البته باید به یاد داشته باشید که مصرف آهن بیش از حد هم میتواند منجر به آسیب کبدی و سایر مشکلات سلامتی شود.
آیا سندرم پای بیقرار خطرناک است؟
اگر عامل اصلی سندروم پاهای بیقرار درمان شود، علائم آن نیز بهبود خواهند یافت. اما در صورت عدم شناسایی عامل، ممکن است این نشانه‌ها با گذشت زمان تشدید شده و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. این سندرم به تنهایی زندگی فرد را تهدید نمی‌کند، اما شدت آن میتواند منجر به اختلال در خواب، اضطراب و افسردگی شود.
با این وصف، RLS معمولا به یک بیماری زمینه‌ای جدی مرتبط نیست. اما میتواند با خطر ابتلا به موارد زیر تشدید شود:
• نوروپاتی محیطی: این آسیب به اعصاب دست و پا وارد شده و گاهی به دلیل بیماری‌های مزمن مانند دیابت و اختلال مصرف الکل تجربه میشود.
• کمبود آهن: آهن بسیار کم در بدن میتواند باعث ایجاد یا بدتر شدن سندروم پای بی قرار شود. افرادی که سابقه خونریزی از معده یا روده دارند، به احتمال زیاد دچار کمبود آهن هستند. این کمبود همچنین افرادی را که دوره‌های قاعدگی شدید دارند یا اغلب خون اهدا می‌کنند، تحت تأثیر قرار دهد.
• نارسایی کلیه: اگر با این بیماری درگیر هستید، احتمالا کمبود آهن نیز داشته باشید. هنگامی که کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند، ذخایر آهن در خون کاهش پیدا خواهند کرد. این مسئله و سایر تغییرات در شیمی بدن، باعث ایجاد یا بدتر شدن RLS میشود.
در نظر داشته باشید که شرایط آسیب به نخاع با RLS مرتبط است. داشتن بیهوشی برای عمل جراحی مربوط به نخاع (مانند بلوک نخاعی)، هم خطر ابتلا به RLS را افزایش می‌دهد. در ضمن، افرادی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند و داروهایی مانند آگونیست‌های دوپامینرژیک مصرف می‌کنند هم در معرض خطر ابتلا و یا تشدید RLS هستند.
درمان قطعی سندروم پای بیقرار
برای درمان RLS کافی است سبک زندگی خودتان را تغییر دهید. گرچه در ابتدا حرکت دادن پاها میتواند به طور موقت پاهای بی قرار را تسکین دهد، اما علائم شما اغلب با توقف حرکت بازمی‌گردند. همچنین می‌توانید به ماساژ پاهای خود، راه رفتن‌های آرام یا حرکات کششی اقدام کنید. اگر علائم خفیف RLS را تجربه می‌کنید، حتما با یک پزشک در ارتباط باشید تا درمانهای خانگی و مناسب را به شما توصیه کند. این کار به شما کمک می‌کند احساس راحتی بیشتری داشته باشید و حتی با پاهای بی قرار هم به خواب بروید.
برخی از توصیه‌هایی که متخصصان در این زمینه مد نظر دارند به این شرح هستند:
۱٫ انجام ورزش‌های منظم: مانند ایروبیک، دوچرخه سواری/دوچرخه ثابت یا پیاده‌روی. البته برای کنترل سندروم پای بی قرار مهم است که از انجام ورزش‌های سنگین یا شدید در ساعات اولیه پس از بیدار شدن از خواب خودداری کنید.
۲٫ پیروی از عادات خواب خوب: مانند پرهیز از مطالعه با موبایل، دوری از تماشای تلویزیون یا قرار گرفتن در مقابل نور آبی رایانه یا تلفن در حالی که در رختخواب دراز کشیده‌اید. نداشتن خواب کافی میتواند علائم RLS را تشدید کند.
همچنین خوب است پاهای خود را در یک وان گرم خیس کرده و از یک پد گرم کننده یا کمپرس سرد روی پاهای خود استفاده کنید. این موارد ممکن است تسکین موقتی برای ناراحتی شما باشد. ضمن اینکه برای کاهش استرس کلی، بهتر است با یک متخصص سلامت روان هم در ارتباط باشید. زیرا میتواند در این زمینه به شما کمک کند. اجتناب از کافئین، مانند نوشید‌ن قهوه قبل از خواب را هم فراموش نکنید.
بهترین دارو برای سندروم پای بیقرار
برخی از داروها مفید که میتوانند به تسکین علائم RLS ما کمک کنند، عبارت‌اند از:
۱٫ مکمل‌های آهن، همراه با ویتامین C
۲٫ داروهای ضدتشنج (گاباپنتین، پره گابالین)
۳٫ آگونیست‌های دوپامین (پرامی پکسول، روپینیرول)
۴٫ پیش‌سازهای دوپامین یا داروهایی که به دوپامین (لوودوپا) تبدیل می‌شوند
برخی از داروها مانند بنزودیازپین‌ها (کلونازپام)، خواب‌آورها (زولپیدم) یا مواد افیونی (متادون، بوپرنورفین) در موارد شدید تجویز می‌شوند. البته عوارض جانبی این داروها ممکن است مضر باشد و منجر به وابستگی به دارو شود. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم به هیچ وجه خودسرانه از آنها استفاده نکنید.
همچنین انواع مختلفی از مکمل‌های آهن در بازار وجود دارد. اما آزمایش خون میتواند به شناسایی بهترین نوع برای شخص شما کمک کند. هنگامی که سطح آهن در مغز شما بسیار پایین است و علائم سندروم پای بی قرار شدید است، تزریق آهن هم ممکن است کمک کننده باشد.
همچنین داروهایی که دوپامین را افزایش می‌دهند هم میتوانند علائم RLS را در طول زمان تشدید کنند. اگر مجبور به استفاده از چنین دارویی هستید، نظارت دقیق پزشک متخصص را جدی بگیرید.
دمنوش برای بی قراری پا
دمنوش‌ها به عنوان تسکین‌دهنده مد نظر هستند و نباید از آنها توقع درمان چنین وضعیتی را داشته باشید. برای افراد مبتلا به این سندروم، بهترین دمنوش‌ها شامل موارد زیر هستند:• بابونه خواص آرام‌بخش برای ماهیچه‌ها و کمک به خواب بهتر دارد.
- گیاه اسطوخودوس به شل شدن عضلات و کاهش بیقراری کمک می‌کند.
- ریشه سنبل الطیب قبل از خواب مصرف میشود و به کاهش علائم بیقراری پاها کمک می‌کند.
- ریشه سنبل الطیب قبل از خواب مصرف میشود و به کاهش علائم بیقراری پاها کمک می‌کند.
سندروم پای بیقرار و ام اس
تحقیقات نشان داده‌اند که احتمال ابتلا به RLS در افراد مبتلا به ام اس با وجود ضایعات در نخاع و افزایش ناتوانی جسمی افزایش پیدا می‌کند. همچنین ثابت شده که علائم RLS حتی با استفاده از درمانهای DMT در افراد مبتلا به ام اس باقی می‌ماند. این مسئله نشان می‌دهد که شدت ام اس و احتمال ابتلا به RLS با یکدیگر مرتبط است، اما درمان ام اس ممکن است تأثیر چندانی بر درمان RLS نداشته باشد. برخی از تغییرات در سبک زندگی و استراتژی‌های کنترل این وضعیت ممکن است در بهبود علائم RLS در افراد مبتلا به ام اس مؤثر باشند.
جمع بندی
در مجموع، سندروم پای بی قرار وضعیت خطرناکی نیست اما میتواند بخش عمده‌ای از زندگی فرد به خصوص خواب راحت را تحت تأثیر قرار دهد. فرد مبتلا به این وضعیت، احساس نیاز شدید به حرکت دادن پاهای خود را حس می‌کند. این مسئله میتواند خواب را بسیار سخت یا حتی دردناک کند. برای تشخیص این بیماری به یک معاینه عصبی و آزمایش خون نیاز است تا پزشک راه درمان مؤثر را به شما پیشنهاد کند.
سؤالات متداول
