سالمندان کسانی هستند که اغلب بین ۶۰ تا ۶۵ سال سن دارند، اما این به معنای پایان زندگی نیست. آن چیزی که سالمندان را همیشه رو به جلو نگه میدارد، امید به زندگی است. سالمندان با افزایش سن، درگیر دغدغههای زیادی هستند و نگهداری و مراقبت از سالمند کار آسانی نیست. افراد زیادی برای نگهداری سالمندان از یک پرستار در منزل استفاده میکنند.
در این مقاله از سایت آیآرمایشاپ با نشانههای سالمندی، مشکلات، مراقبت از آنها در منزل، ورزش و تغذیه مناسب برای سالمندان آشنا میشویم.
رابطهی سالمندان با پیری
در دوران سالمندی، نشانههایی از پیری نمایان میشود که دغدغهی اصلی سالمندان است. یکی از نشانههای اصلی شروع این دوران کاهش قدرت حواس پنجگانه است. سالمندان دیگر مانند قبل خوب نمیتوانند ببینند و یا بشنوند، اما با تمرین و مراقبت از سالمند، میتوانند راحت زندگی کنند. همچنین در این دوره سنی، قدرت بدنی آنها کاهش پیدا کـرده و قادر به انجام تمام کارهای خودشان نیستند.
مشکلات اساسی سالمندان
بدیهی است که سالمندان دیگر قادر به انجام فعالیتهای خود مانند سابق نیستند. این اتفاق باعث بروز مشکلات زیادی برای افراد سالمند میشود. بخشی از مشکلات اساسی آنها، عبارتند از:
- روحی و روانی: سالمندان به علت افزایش سن، دچار تغییرات زیادی در حالات خود میشود.
- حرکتی: دیگر مانند سابق توانایی دوره جوانی خود را ندارند و آنها نیازمند کمک هستند.
- خواب: با افزایش سن، بیخوابیهای زیادی سراغ سالمندان میآید و خواب راحتی ندارند.
- فراموشی: بالا رفتـن سن، دلیل تغییرات زیادی در مغز است که فراموشی یکی از آنها است.
- تنهایی: پس از استقلال فرزندان و از دست رفـتن عزیزان، تنهایی سراغ سالمندان میآید.
- بازنشستگی: اوقات فراغت زیاد، باعث بروز حس بیارزشی در افراد سالمند میشود.
بیماریهای شایع در دوران سالمندی
سن بالا و بیماری کاملا در امتداد هم هستند و با افزایش سن، بیماریهای زیادی خود را بروز میدهند. عوامل بسیاری در بروز این بیماریها مانند: ژنتیک، عوامل محیطی و سبک زندگی، دخیل هستند. از مهمترین بیماریهایی که در سن بالا وجود دارد، میشود به موارد زیر اشاره کرد:
- آرتروز
- آسم
- دیابت
- پوکی استخوان
- زوال عقل
- کلسترول
- برونشیت
- سکته مغزی
مراقبت از سالمندان و توجه به آنان
این افراد هم مانند تمام انسانهای روی کره زمین نیازهایی دارند که باید به این نیازها توجه شود. برآورده کـردن نیازهای یک سالمند، به او کمک میکند تا حس استقلال و ارزش بکند. از مهمترین نیازها میشود به موارد زیر اشاره کرد:
تحرک
تحرک در هر سنی برای بدن نیاز است و سالمندان بیشتر از تمام افراد به آن نیاز دارند. میزان تحرکات برای کسانی که سن بالایی دارند، خیلی مهم نیست اما بیتحرکی بسیار خطرناک است. باید سالمندان را با وسایلهایی مانند: عصا، واکر و یا هر وسیلهی کمکی دیگری آشنا کرد. با کمک گرفتـن از این وسایل، اعتماد به نفس آنها افزایش پیدا میکند و با حس خوبی به زندگی ادامه میدهند.
دارو
از نیازهای مهم در کنار مراقبت از سالمند، دارو است؛ زیرا اکثر این افراد درگیر بیماریهایی هستند. آنها بیشتر از دیگر افراد نیاز به مراقبتهایی مانند: معاینه چشم، فیزیوتراپی و مراقبت از دندان دارند. اگر سالمندان بیماریهای زمینهای داشتـه باشند، یک پرستار سالمند بسیار مفید خواهد بود.
تغذیه
مکمل تمام مراقبتها و درمانها، تغذیهی صحیح است و سالمندان باید توجه ویژهای به این مسئله داشتـه باشند. مشورت با متخصص تغذیه بسیار به به سلامت افراد سن بالا کمک میکند؛ زیرا نظر پزشکان با توجه به شرایط سالمند است. همچنین استفاده از یک برنامه غذایی صحیح در طول روز، باعث بهبودی شرایط افراد سالمند میشود.
افسردگی
افسردگی از مشکلات اصلی بشر است و سالمندان به علت تنهایی بیشتر، خیلی با این موضوع درگیر هستند. یکی از دلایل افسردگی، بازنشستگی است و افراد سن بالا برنامهای برای اوقات فراغت خود ندارند. با افزایش سن و کم شـدن حوصلهی افراد سالمند، شانس ابتلا آنها به افسردگی بسیار بالا میرود. باید شرایطی برایشان فراهم شود که از انزوا و گوشهنشینی دوری کـرده و با هم سن و سالان خودشان وقت بگذرانند.
ناتوانی
ناتوانی در سالمندان یک امر اجتنابپذیر است. در بعضی مواقع به یک پرستار سالمند برای مراقبت بیشتر نیاز است؛ زیرا پرستار به شکل درستی کمک میکند. این افراد سن بالا در استحمام، لباس پوشیـدن و نظافت شخصی احتیاج به همراهی دارند. کل اعضای خانواده باید از فرد سالمند حمایت کـرده و به او در تمام کارهایش کمک کنند.
کمک پرستاران به سالمندان
بسیاری از افراد درگیر شغل و زندگی روزمره خود هستند و زمانی برای نگهداری از فرد سالمند خود ندارند. در این شرایط نیاز یک پرستار بسیار حس میشود. پرستار توانایی هر کمکی به سالمند را دارد، برای مثال: در غذا خـوردن، حمام کـردن و دیگر کارهای روزانه، همراه فرد سالمند را یاری میکنند.
خدمات پرستار برای نگهداری از سالمند
با توجه به مواردی که اشاره کردیم، پرستار سالمند خدمات زیادی ارائه میدهد. بهتر است که چند مورد از مهم ترین خدمات را بررسی کنیم:
- ایجاد یک محیط با آرامش
- کنترل فشار و قند خون
- کمک در کارهای روزانه
- توجه به علائم حیاتی سالمند
- هم صحبتی با فرد سال خـورده
- تنظیم ساعت خواب و بیداری در سالمندان
- توجه به سبک زندگی و رژیم غذایی صحیح
- کمک در تعویض پانسمان، بخیه و سوند
- جلوگیری از ایجاد زخم بستر و کمک به تحرک بیشتر
لازم به ذکر است در مواردی که فرد سالمند دچار سکته یا زوال عقل شـده باشد، نیاز به پرستار شبانه روز است.
مراقبت از سالمندان در منزل
افراد سال خـورده بیشتر دوست دارند در خانه خودشان یا در کنار فرزندانشان زندگی کنند. توجه به این نیاز یک امر بسیار مهم است و با امکانات مورد نیاز، میشود این خواستـه را بررسی کرد. نگهداری از سالمندان در منزل، با شرایط خاصی قابل تحقق است که عبارتند از:
- تمیز و مرتب نگهداشتـن خانه
- تعویض مرتب ملحفه تخت و بالش سالمندان؛ برای جلوگیری از بروز هر گونه بیماری در آنان
- صاف بـودن فرش و موکت خانه، برای پیشگیری از زمین خـوردن فرد سالمند
- رفع سطح ناهموار و نامنظم خانه
- توجه به چیدمان خانه برای ایجاد یک مسیر بدون مانع
- تنظیم ارتفاع تخت فرد سالمند، برای جلوگیری از هر گونه خطر زمین خـوردن
- بررسی متعدد تاریخ انقضا مواد غذایی
- جدا کـردن مواد غذایی از اقلام شوینده
نگهداری از افراد سالخورده در خانه سالمندان
بعضی مواقع شرایط خانواده و فرد سالمند بسیار حاد، و کنترل آن از دست افراد خانواده خارج است. خانه سالمندان یک روش برای ساماندهی به این شرایط آشفتـه است. البته جو منفی در مورد خانه سالمندان وجود دارد که با بررسی مزایا و معایب، وضعیت معلوم میشود.
مزایای خانه سالمندان
برای سالمندانی بیماری خاص دارند و شرایط نگهداری از آنها در منزل وجود ندارد، خانه سالمندان گزینه مناسبی است. نکتهی قابل توجه در مورد خانه سالمندان این است که دوری از فرزندان برای افراد سال خـورده تاثیرات بدی دارد. بهتر است که با بیشترین تلاش در تغییر شرایط، این افراد را در خانه نگـه دارید.
معایب خانه سالمندان
باید بدانید که انتخاب خانه سالمـندان در بیشتر مواقع خواستـهی خود افراد سلمند نیست. آنها دوری از خانه و خانواده را اصلا دوست ندارند و باعث افسردگی آنها نیز میشود. محبت فرزندان به والدینشان و حس آرامش در خانه، مواردی نیستند که در جای دیگری تکرار شوند. پس بهتر است، در انتخاب خانه سالمندان برای مراقبت از والدین خود دقت زیادی بکنید.
جمعبندی
پیری و ناتوانی از اتفاقاتی است، که دست خود انسان نیست. اگر والدین و یا اطرافتان فرد سالمندی وجود دارد، بهتر است که خود را جای آنها قرار دهید. این امر باعث میشود خیلی بیشتر نیازهایشان را درک کـرده و با آگاهی بالایی به آنها کمک میکنید.
مراقبت از سالمندان از وظایف جوانان است؛ زیرا جوانان هم در سنی نیازمند مراقبت خواهند شد.