رماتیسم چه نوع بیماری محسوب می شود؟

روماتیسم  اصطلاحی کلی است که به آرتریت و چندین بیماری دیگر اشاره می‌کند. در پی این بیماری مفاصل، تاندون‌ها، ماهیچه‌ها، رباط‌ها و استخوان‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند. البته بیماری رماتیسمی آرتریت به اختلالاتی اشاره دارد که عمدتاً مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در مجموع بیماری رماتیسم برای اشاره به طیف گسترده‌ای از اختلالات التهابی مفصل استفاده می‌شود. عموما بیماری‌های روماتیسمی، مانند استئوآرتریت در صورت عدم مدیریت صحیح منجر به درد شدید مفاصل ناشی از تجزیه غضروف می‌شوند.

در اروپا بیش از ۱۰۰ میلیون نفر به بیماری‌های روماتیسمی مبتلا هستند. این تقریباً یک چهارم کل جمعیت است. برآوردها حاکی از آن است که ۸٫۴ درصد زنان و ۵ درصد مردان در طول زندگی خود به نوعی بیماری روماتیسمی مبتلا می‌شوند. بنابراین تمام افراد باید در طول زندگی خود مراقبت‌های لازم جهت جلوگیری از ابتلا به این بیماری را انجام دهند.

بیشتر بخوانید: آرتروز زانو و هرآنچه که باید در مورد آن بدانید!

انواع بیماری‌های رماتیسمی

در حالت کلی چندین بیماری وجود دارد که تحت عنوان اختلالات روماتیسمی طبقه‌بندی می‌شوند. در حالیکه بیماری روماتیسم یک اصطلاح غیرعادی است که برای توصیف آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود. با این حال در علم پزشکی، بیماری روماتیسم به دو نوع کلی تقسیم می‌شود:

• رماتیسم مفصلی: شامل بیماری‌هایی آرتریت روماتوئید، لوپوس، نقرس، اسپوندیلیت و غیره است. این نوع از رماتیسم، تاثیر مستقیمی بر مفاصل فرد می‌گذارند.
• رماتیسم غیر مفصلی: یا آنهایی که بر بافت‌های نرم و ماهیچه‌ها تأثیر می‌گذارند و منجر به سندرم‌های درد منطقه‌ای می‌شوند. رماتیسم غیرمفصلی شامل رماتیسم قلبی، پوستی، عصبی و غیره است.

لازم است بدانید که شایع‌ترین بیماری‌های روماتیسمی شامل استئوآرتریت یا آرتروز (شایع‌ترین شکل آرتریت) و آرتریت روماتوئید است.

سایر بیماری‌های روماتیسمی رایج عبارتند از:

• نقرس: نوعی آرتریت که در آن بلورهای اورات در یک مفصل (معمولاً در مفصل بزرگ انگشت شست پا) تجمع می‌یابند.
• آرتریت کودکی و نوجوانی:  یک بیماری مزمن و طولانی‌مدت است که اغلب موجب آسیب مفاصل کودکان و نوجوانان می‌شود.
• فیبرومیالژیا: یک اختلال روماتیسمی که باعث درد گسترد‌ه در سراسر بدن می شود. علائم اصلی این بیماری شامل مشکلات خواب، خستگی و ناراحتی‌های عاطفی و روانی است.
• لوپوس: یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث آسیب به هر قسمت از بدن می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به بافت‌ها و اندام‌ها حمله می‌کند.
• واسکولیت: به معنی التهاب عروق خونی است، که در اغلب موارد به طور جان افراد را تهدید می‌کند. این بیماری سبب کاهش جریان خون‌رسانی به بافت‌ها و رگ‌های خونی می‌شود.

تعریف آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید وضعیتی است که در آن سیستم ایمنی به سلول‌های سالم حمله می‌کند. اصلی‌ترین نشانه‌های آرتریت روماتوئید شامل التهاب، تورم و درد در چندین مفاصل به طور همزمان است. این بیماری همچنین موجب بروز مشکلاتی در قلب، ریه‌ها، اعصاب، چشم‌ها و پوست نیز می‌شود.

برخلاف آسیب ساییدگی ناشی از استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید پوشش مفاصل شما را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث تورم دردناکی می‌شود. این نوع از رماتیسم در نهایت منجر به فرسایش استخوان و تغییر شکل مفصل می‌گردد.

مهم‌ترین نشانه‌های آرتریت روماتوئید شامل مواردی از قبیل زیر هستند:

• حساسیت، گرمی و تورم مفاصل
• خستگی، تب و از دست داد‌ن اشتها
• سفتی مفاصل که معمولاً صبح‌ها و بعد از عدم تحرک بدتر می‌شود

آرتریت روماتوئید اولیه ابتدا مفاصل کوچکتر را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ به ویژه مفاصلی که انگشتان شما را به دست‌ها و پ پاهایتان متصل می‌کنند. با پیشرفت بیماری، علائم اغلب به مچ دست، زانو، مچ پا، آرنج، باسن و شانه‌ها گسترش می‌یابد. در بیشتر موارد، علائم بیماری در هر دو طرف بدن شما به طور یکسان رخ می‌دهد.

بطور کلی حدود ۴۰ درصد از افرادی که آرتریت روماتوئید دارند، نشانه‌هایی را تجربه می‌کنند که مفاصل را درگیر نمی‌کنند. مناطقی که در اغلب موارد تحت تأثیر آرتریت روماتوئید قرار می‌گیرند عبارتند از:

• قلب
• ریه‌ها
• کلیه‌ها
• پوست
• چشم‌ها
• غدد بزاقی
• بافت عصبی
• مغز استخوان
• رگ‌های خونی

عوامل خطر رماتیسم

برخی از عوامل، خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش می‌دهند که عبارتند از:

• جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند.
• سن: آرتریت روماتوئید در هر سنی رخ می‌دهد، اما معمولا در میانسالی شروع می‌شود.
• اضافه وزن: افراد مبتلا به چاقی تقریبا بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به آرتریت روماتوئید باشد، خطر ابتلای شما به این بیماری بالا خواهد بود.
• سیگار کشید‌ن: خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید در افراد سیگاری به‌خصوص اشخاص دارای استعداد ژنتیکی بالا بود‌ه و با شدت بیشتر بیماری نیز همراه است.

نحوه درمان روماتیسم

در اکثر موارد دردهای مفصلی ناشی از بیماری رماتیسم به قدری شدید است که فعالیت‌های روزانه را محدود می‌کنند. به طوریکه برخی از افراد دچار ناراحتی‌های روانی جدی، ناتوانی از کار، یا ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی می‌شوند.

اگرچه درمان قطعی بیماری‌های رماتیسمی مشکل است، اما با انجام راهکارهای زیر می ‌توان تا حدودی به مدیریت درد و سفتی مفاصل کمک کرد:

1. در پی جلوگیری از بروز بیماری‌های مزمن باشید.
2. با مشورت پزشک شروع به مصرف مکمل‌های غضروف‌ساز کنید.
3. فعالیت بدنی کم تاثیر مانند شنا، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری انجام دهید.
4. در کلاس‌های آموزشی خود مدیریتی جهت افزایش کیفیت زندگی خود شرکت کنید.
5. برنامه‌های فعالیت بدنی موثر در بهبود آرتریت و سایر بیماری‌های رماتیسمی را بررسی کنید.
6. فعالیت بدنی داشتـه باشید! مطالعات نشان می‌دهد که فعالیت بدنی به طرز چشمگیری در کاهش درد مفاصل و بهبود خلق‌وخو و کیفیت زندگی افراد مبتلا به آرتریت موثر است.

بیشتر بخوانید: بهترین قرص برای زانو درد؛ استامینوفن، NSAID‌ یا داروی تزریقی؟!

عوارض رماتیسم

متاسفانه شایع‌ترین نوع بیماری رماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) با برخی عوارض جدی همراه است. این نوع از رماتیسم، خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش می‌دهد:

پوکی استخوان: خود آرتریت روماتوئید بواسطه برخی داروهایی که برای درمان آن استفاده می‌شود، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. به طوریکه استخوان‌های شما را بسیار ضعیف و آنها را مستعد شکستگی می‌کند.
ندول‌های روماتوئید: این برجستگی های سفت و بافتی معمولاً در اطراف نقاط فشار مانند آرنج ایجاد می‌شوند. با این حال، امکان ایجاد این گره‌ها در هر جایی از بدن از جمله قلب و ریه‌ها نیز وجود دارد.
خشکی چشم و دهان: افرادی که به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به سندرم شوگرن هستند. اختلالی که در پی آن میزان رطوبت چشم و دهان کاهش می‌یابد.
عفونت: خود آرتریت روماتوئید و بسیاری از داروهایی که برای مبارزه با آن استفاده می‌شوند، با اختلال سیستم ایمنی بدن منجر به افزایش عفونت می‌شوند.
سندرم تونل کارپال: اگر آرتریت روماتوئید مچ دست شما را تحت تاثیر قرار دهد، التهاب در عصب دست و انگشتان ظاهر خواهد شد.
مشکلات قلبی: آرتریت روماتوئید خطر سفت شد‌ن و انسداد شریان‌ها و همچنین التهاب کیسه‌ دربرگیرنده قلب شما را نیز افزایش می‌دهد.
بیماری ریوی: افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در معرض خطر افزایش التهاب و اسکار بافت‌های ریه هستند. این عارضه منجر به تنگی نفس پیشرونده در افراد می‌شود.
لنفوم: آرتریت روماتوئید همچنین خطر ابتلا به لنفوم را افزایش می‌دهد. متاسفانه گروهی از سرطان‌های خون در سیستم لنفاوی ایجاد می‌شوند.

سخن پایانی در مورد رماتیسم، انواع، علائم و عوارض جدی آن

رماتیسم به مجموعه‌ای از بیماری‌های مفصلی و غیرمفصلی اطلاق می‌شود که با علائم سخت و آزاردهنده‌ای همراه هستند. این دسته از بیماری‌ها بستـه به نوع و شدت خود، منجر به بروز علائم خاصی می‌شوند. بنابراین درمان هر یک از آنها متفاوت از دیگری بود‌ه و عوارض احتمالی مختلفی را در پی خواهند داشت.

آرتریت روماتوئید شایع‌ترین نوع بیماری رماتیسم است که با علائم خاصی مانند درد و تورم مفاصل و آسیب‌هایی در نواحی مختلف بدن ظاهر می‌شود. این نوع از رماتیسم در صورت عدم درمان به‌موقع، خطرات تهدید کننده‌ای را در بر خواهد داشت. از این رو توصیه می‌کنیم به محض مشاهده اولین علائم ناشی از انواع خاص رماتیسم، در پی تشخیص علت و راه‌های درمان بیماری خود باشید.