زانو یکی از مفاصل مهم در بدن ماست که وضعیت حرکت پا را کنترل می‌کند. برای محافظت از مفصل زانو، چهار رباط وجود دارد: دو رباط جانبی و دو رباط صلیبی. این رباط‌ها با اتصال به مفاصل، از حرکت نامناسب مفصل جلوگیری می‌کنند و یکی از بافت‌های مهم بدن ما محسوب می‌شوند. ابن رباط‌ها به کمک رگ و شریان می‌توانند عملکرد درستی داشته باشند. گرفتگی رگ پشت زانو، مشکلی است که در زمان ورزش، افتاد‌ن، کشیدگی‌های ناگهانی و یا حتی در زمان خواب، ممکن است رخ دهد.
گرفتگی رگ پشت زانو به طور کلی به معنای انسداد شریان‌های دور مفاصل است. این شرایط خونرسانی به پاها را محدود می‌کند که می‌تواند به رگ‌های خونی و بافت اطراف آسیب برساند. لخته همچنین می‌تواند شل شود و به سمت راست قلب و ریه‌ها برود، جایی که می‌تواند باعث مشکلات شدید گردش خون، تنفسی و سکته شود. گرفتگی رگ‌های پشت زانو با پیاده روی‌های طولانی رخ می‌دهد و با استراحت از بین می‌رود. اما با پیشرفت بیماری درد زانو به هنگام استراحت نیز رخ می‌دهد. به مرور زمان، شما ممکن است دیگر قادر به راه رفتن نباشید.
در این مقاله از سایت آی آر مای شاپ به توضیح شایع‌ترین علل درد پشت زانو، عارضه‌ها و آسیب‌هایی که نباید نادید‌ه گرفتـه شوند می‌پردازیم.
گرفتگی رگ پشت زانو
یکی از علل گرفتگی رگ پشت زانو وجود لخته خون، نوعی ترومبوآمبولی وریدی است. درمان سریع می‌تواند خطر عوارض تهدید کننده زندگی مانند آمبولی ریه را کاهش دهد.
رگ پوپلیتئال از پشت زانو می‌گذرد و خون را به سمت قلب می‌برد. هنگامی که یک لخته خون در این ورید تشکیل می‌شود، پزشکان از آن به عنوان ترومبوز ورید پوپلیتئال یاد می‌کنند.
علائم شامل درد، تورم و التهاب در ناحیه ساق پا و زانو است. ترومبوز ورید پوپلیتئال می‌تواند به دلیل جریان خون ضعیف، آسیب به رگ خونی یا آسیب خارجی رخ دهد.
علائم گرفتگی رگ پشت زانو
گرفتگی رگ‌های پشت زانو و لنگش، علامت تنگی یا انسداد یک شریان می‌باشد که علائم معمول آن عبارتند از:
- گرفتگی زانو
- احساس سوزش
- پا درد به هنگام خواب
- تورم در زانو یا ساق پا
- درد به هنگام استراحت
- ناتوانی جنسی در مردان
- کبودی پا هنگام پایین آورد‌ن
- سنگینی پا به هنگام بالا رفتـن
- تغییر رنگ پوست مایل به قرمز
- احساس خستگی در پاها و باسن به هنگام راه رفتـن
علائم گرفتگی رگ‌های پشت زانو ممکن است شبیه به مشکلات دیگر به نظر برسد. همیشه برای تشخیص درست به پزشک مراجعه کنید.
علت گرفتگی پشت زانو
گاهی اوقات، هیچ دلیل واضحی برای گرفتگی در پشت زانو وجود ندارد، اما عوامل مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به آن را در فرد افزایش دهند.
هر چیزی که می‌تواند جریان خون را در این ناحیه تحت تاثیر قرار دهد یا کاهش دهد، می‌تواند خطر گرفتگی را افزایش دهد. هنگامی که خون به درستی گردش نمی‌کند، می‌تواند در رگ جمع شود و یک لخته خون تشکیل دهد.
طبق گفتـه انجمن هماتولوژی آمریکا (ASH) ، عوامل خطری که خطر ابتلا به گرفتگی رگ پشت زانو را در افراد افزایش می‌دهند عبارتند از:
- داشتن چاقی
- باردار بودن
- سیگار کشید‌‌ن
- بی حرکت بودن
- عدم تحرک طولانی مدت، مانند سفرهای طولانی با هواپیما یا ماشین
شرایط پزشکی که می‌توانند گرفتگی رگ را افزایش دهند عبارتند از:
- دیابت
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- برخی از جراحی‌ها
- سرطان‌های خاص
- شرایط التهابی مزمن
تروما، مانند آسیب به ورید ناشی از جراحی یا آسیب قابل توجهی که پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شایان به ذکر است گاهی اوقات می‌تواند منجر به تشکیل لخته‌های خون در پشت زانو شود.
قرص‌های ضد بارداری، هورمون درمانی جایگزین و سایر داروهای حاوی استروژن نیز می‌توانند خطر لخته شدن خون را افزایش دهند.
افزایش سن یکی دیگر از عوامل خطر برای لخته شدن خون است. خطر ابتلا به این بیماری پس از گذشتن از ۶۰ سالگی افزایش می‌یابد.
درد پشت زانو هنگام برخاستن
اگر زانویتان هنگام نشستن و برخاستن درد دارد، ممکن است دچار آرتروز زانو باشید. اما دلایل دیگری هم وجود دارد که موجب زانو درد هنگام نشستن و برخاستن می‌شود. مثلا وضعیت بد نشستن می‌تواند علاوه بر کمر شما، به زانوهایتان هم آسیب برساند. اگر به دلیل سبک زندگی یا شغلتان مدت طولانی می‌ایستید یا می‌نشینید، احتمال این که هنگام نشست و برخاست زانودرد احساس کنید وجود دارد.
درد پشت زانو در فوتبال
آسیب دیدگی زانو در فوتبال بسیار شایع است و اغلب منجر به درد پشت زانو در فوتبال می‌شوند. این آسیب‌ها می‌توانند شامل آسیب‌های غیر تماسی و تماسی باشند. به دلیل چرخش و سایر مکانیسم‌هایی که زانو را هنگام بازی فوتبال در معرض خطر قرار می‌دهند، خطر آسیب مانند پارگی ACL وجود دارد.
علائم آسیب شدید زانو عبارت‌اند از:
- قادر به خم کردن یا صاف کردن زانو نیست
- شروع ناگهانی تورم در مفصل
- قادر به تحمل وزن نیست.
زمان بهبودی برای پیچ خوردگی‌ها و کشیدگی‌های خفیف بین ۲ تا ۴ هفته متغیر است. با این حال، در مورد آسیب‌های بزرگ مانند پارگی ACL، ممکن است ۶ تا ۱۲ ماه طول بکشد.
درد پشت زانو سیاتیک
زانودردی که نمی‌توان آن را به یک آسیب فیزیکی مربوط کرد، ممکن است به دلیل مشکل در ناحیه کمر شما ایجاد شد‌ه باشد. عصب سیاتیک در پایین کمر از به هم پیوستـن چند شاخه ظریف که از نخاع خارج می‌شوند، تشکیل می‌شود. عصب سیاتیک بدنه قطوری دارد. باید بدانید که از پایین کمر به سمت پایین از باسن، بالای ران و پشت ران عبور می‌کند تا به بالا و پشت زانو برسد.
در این قسمت به شاخه‌های اصلی تقسیم می‌شود که وظیفه عصب‌رسانی به عضلات و اعضای پایین زانو را به عهده دارند. مسلم است که تحت فشار قرار گرفتـن عصب سیاتیک با توجه به این مسیر حرکتی، می‌تواند باعث درد پشت زانو سیاتیک هم شود.
راه‌های تشخیص گرفتگی رگ پشت زانو
برای تشخیص گرفتگی رگ پشت زانو، ابتدا پزشک معاینه فیزیکی روی رگ‌های مسدود شد‌ه انجام می‌دهد. همچنین از سوابق پزشکی شما سؤال می‌پرسد و شما را معاینه می‌کند. همچنین احتمال دارد پزشک برای تشخیص صحیح‌تر آزمایشات زیر را انجام دهد:
۱_ آزمایش خون D-di
این آزمایش ماده‌ای را که پس از شکستـه شدن لخته در خون وجود دارد اندازه گیری می‌کند.
۲_ سونوگرافی قراردادی
این یک نوع اشعه ایکس است. پزشک یک رنگ را به سیاهرگ بزرگ نزدیک پا و مچ پا تزریق می‌کند. سپس به کمک سونوگرافی و رنگ تزریق شد‌ه محل دقیق گرفتگی رگ پشت زانو را تشخیص می‌دهد.
۳_ سونوگرافی داپلر
این آزمایش از ردیابی داپلر در ردیاب سونوگرافی استفاده می‌کند تا سرعت و جهت جریان خون در رگ‌های خونی مشخص شود. این کار با تابش امواج صوتی فرکانس بالا در گلبول‌های قرمز خون انجام می‌شود. ردیاب، امواج صوتی منعکس شد‌ه را دریافت می‌کند و آنها را به تقویت کننده ارسال می‌کند تا قابل شنید‌ن باشند. اگر هیچ صدایی وجود نداشتـه باشد یا صدا بسیار ضعیف باشد، جریان خون ممکن است مسدود شد‌ه باشد.
۴_ آنژیوگرافی عروق
این آزمایش، نوعی تصویر اشعه ایکس از رگ‌های خونی است که انسداد و بزرگی آن را مشخص می‌کند. در این آزمایش، یک لوله نازک انعطاف پذیر به شریان پا فرستاد‌ه می‌شود. سپس یک ماده حاجب به شریان تزریق می‌شود. ماده حاجب، باعث می‌شود شریان‌ها و رگ‌ها به طور واضح روی تصویر اشعه ایکس نشان داد‌ه شوند.
درمان گرفتگی رگ پشت زانو
گزینه های درمانی مختلفی برای لخته شدن خون در پشت زانو وجود دارد، که شامل موارد زیر است:
داروهای ضد انعقاد؛ درمان گرفتگی رگ پشت زانو
پزشکان معمولاً داروهای ضد انعقاد، معروف به رقیق‌کننده‌های خون را برای افراد مبتلا به این عارضه تجویز می‌کنند. این داروها با کاهش توانایی لخته شدن خون، جلوگیری از بزرگ شدن لخته به جلوگیری از گرفتگی رگ پشت زانو کمک می‌کنند.
داروهای ضد انعقاد عبارتند از:
- هپارین
- وارفارین
- ریواروکسابان
- دابیگاتران
داروهای ضد انعقاد می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند که ممکن است شامل خونریزی باشد. افرادی که در هنگام مصرف این داروها عوارض جانبی یا مشکلات دیگری را تجربه می‌کنند باید با پزشک مشورت کنند.
فیلترهای ورید کاوا؛ درمان گرفتگی زانو
پزشکان ممکن است فیلتر ورید اجوف را برای افرادی که در معرض خطر بالای انتقال لخته خون به ریه هستند توصیه کنند.
فیلتر ورید کاوا یک دستگاه مخروطی شکل است. یک جراح این فیلتر را در ورید اجوف تحتانی که سیاهرگ بزرگی است قرار می‌دهد. این فیلتر لخته‌های خون را می‌گیرد و از حرکت آنها به ریه‌ها جلوگیری می‌کند که خطر ابتلا به PE را کاهش می‌دهد.
زانوبند زاپیامکس برای درمان گرفتگی رگ پشت زانو
یکی از موثرترین راهکارها برای درمان گرفتگی رگ پشت زانو استفاده از زانوبند زاپیامکس است، این زانوبند هوشمند با داشتن تکنولوژی UIC به جریان خود در رگ های زانو کمک کرده و باعث باز شدن رگ های پشت زانو می شود. خرید زانوبند زاپیامکس راه حلی است که بسیاری از پزشکان متخصص برای بیماران تجویز می کنند.
ترومبولیک؛ راهکار درمان گرفتگی بزرگ رگ پشت زانو
اگر فردی گرفتگی رگ پشت زانو داشته باشد یا اگر داروهای ضد انعقاد کار نکنند، ممکن است درمان ترومبولیتیک ضروری باشد.
این نوع درمان شامل تزریق دارویی است که لخته خون را تجزیه می‌کند.
پزشکان معمولاً تنها درمان ترومبولیتیک را برای لخته شدن خون شدید توصیه می‌کنند. در بیشتر موارد، آنها ابتدا یک معاینه کامل از فرد انجام می‌دهند تا مطمئن شوند که انجام این نوع درمان برای آنها بی خطر است.
عمل جراحی آمبولکتومی؛ درمان گرفتگی رگ در موارد نادر
در موارد نادر، ممکن است فرد نیاز به انجام یک عمل جراحی برای برداشتن لخته داشته باشد.
ترومبکتومی روشی برای برداشتن لخته در افرادی است که DVT دارند. آمبولکتومی روشی برای رفع انسداد ناشی از لخته در افرادی است که PE دارند.
جوراب‌های فشرده؛ درمان مناسب برای جلوگیری و کنترل گرفتگی رگ زانو
جوراب‌های فشاری جوراب‌های الاستیک با طراحی خاص هستند که می‌توانند به بهبود جریان خون در پاها کمک کنند.
پزشکان معمولاً جوراب‌های فشاری را فقط برای افرادی که قبلاً گرفتگی رگ پشت زانو را تجربه کرد‌ه‌اند. همچنین خطر گرفتگی در آنها افزایش یافتـه است، به جای درمان لخته فعلی توصیه می‌کنند.
این جوراب‌ها همچنین می‌توانند به سندرم پس از ترومبوز کمک کنند، عارضه‌ای که می‌تواند بعد از DVT رخ دهد. علائم احتمالی عبارتند از:
- درد و تورم
- درد یا سنگینی در پاها
- گرفتگی
- عوارض
افرادی که گرفتگی رگ در پشت زانو دارند در خطر ابتلا به PE هستند. ممکن است یک پلی اتیلن جریان خون به ریه‌ها را مسدود کند، که می‌تواند زندگی را تهدید کند.
علائم PE می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس یا مشکل در تنفس
- درد در قفسه سینه
- ضربان قلب سریع
- سرفه، از جمله سرفه کردن مخاط خونی
- احساس تب یا ضعف
هر کسی که علائم PE را دارد باید مستقیماً به اورژانس مراجعه کند.
درمان خانگی درد پشت زانو
در برخی موارد، با کمک روش‌های خانگی می‌توان درد زانو را براثر گرفتگی رگ پشت زانو کنترل کرد.
استراحت؛ درمان ضروری گرفتگی رگ زانو
اولین کاری که در زمان رگ به رگ شدن پا و درمان آن باید انجام دهید، استراحت به عضو آسیب‌دیده است. بدن ما قابلیت خودترمیمی بالایی دارد و اگر آسیب‌دیدگی عمیق نباشد، استراحت از چند روز تا دو هفته، می‌تواند موجب بهبودی آسیب شود.
در این مدت، به ناحیه‌ی آسیب‌دیده فشار نیاورید اما می‌توانید فعالیت‌های بدنی سبک داشته باشید.
یخ‌درمانی؛ درمان خانگی سریع گرفتگی رگ
یخ‌درمانی از درمان‌های جدید در کاهش اسپاسم و تورم‌های عضلانی است. اما بیشترین تاثیر این درمان، در اولین ساعات آسیب‌دیدگی خواهد بود. به همین دلیل، در ساعات اولیه ایجاد درد، از کمپرس یخ یا دوش آب یخ استفاده کنید تا از شدت آسیب کاستـه شود. این درمان را می‌توانید هر بار به مدت ۲۰ دقیقه، در ۳ روز نخست آسیب، تکرار کنید.
کش‌های طبی؛ بهترین درمان خانگی گرفتگی رگ پشت زانو
استفاده از باندها و کش‌های طبی برای بستـن عضو آسیب‌دیده توصیه می‌شود. این کش‌ها با گرم نگه داشتن عضو و جلوگیری از حرکت نامناسب آن، روند بهبودی را سرعت می‌بخشند.
راه‌های جلوگیری از گرفتگی رگ زانو
یک فرد همچنین می‌تواند خطر ابتلا به DVT را با موارد زیر کاهش دهد:
- مصرف داروهای ضد انعقاد
- پوشید‌ن جوراب‌های فشاری
- رسید‌ن و حفظ شاخص توده بدنی متوسط (BMI)
- ورزش منظم هر ساعت یا بیشتر، در صورت امکان، برخیزید و حرکت کنید.
- تغییر وضعیت یا خم کردن پاها در هنگام نشستن طولانی مدت
- نوشید‌ن مقدار زیادی آب برای هیدراته ماند‌ن
- اجتناب از روی هم زد‌ن پاها برای مدت طولانی
- توقف برای استراحت یا حرکات کششی و پیاده روی در صورت سفر با ماشین، قطار، اتوبوس یا هواپیما
- ترک سیگار، در صورت لزوم
یادداشت پایانی درباره گرفتگی رگ پشت زانو
گرفتگی رگ پشت زانو با گرفتگی عضلات پشت زانو کاملا متفاوت است و نیاز به اقدام سریع جهت درمان دارد.
گرفتگی رگ اغلب بر اثر لخته خون در رگ اتفاق می‌افتد و خطر آمبولی ریه را به دنبال دارد. در این مطلب به شایع ترین علت آن پرداختیم و راه‌های درمان و جلوگیری از آن را نیز معرفی کردیم.
