زانو درد عصبی نوع خاصی از دردهای زانو است که منجر به ایجاد اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود. این نوع از زانو درد در پی آسیب به اعصاب اطراف زانو ایجاد می‌شود. حساس بود‌ن عصب زانو باعث افزایش خطر آسیب به این ناحیه از زانو شد‌ه و عوارض سخت و جبران‌ناپذیری را در پی دارد. به همین جهت باید با مشاهده اولین علائم زانو درد عصبی سریعا به دنبال تشخیص و درمان باشید.
با مطالعه مقاله زیر، اطلاعات جامعی در مورد علت، علائم و نحوه تسکین زانو درد عصبی کسب خواهید کرد.
زانو درد عصبی چیست؟
زانو درد عصبی عارضه‌ای دردناک است که موجب احساس سوزش، بی‌حسی یا گزگز زانو می‌شود. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که اعصاب باریک موجود در اطراف مفصل زانو تحت فشار قرار می‌گیرند. در حالت کلی، زانو دارای یک عصب پرونئال است که از اعصاب سیاتیک امتداد می‌یابد. اعصاب سیاتیک از قسمت پایین کمر از هر دو پا عبور می‌کنند. به همین جهت درد عصبی زانو معمولا در ستون فقرات کمری، اعصاب کوچک زانو و لگن رخ می‌دهد.
اکثر افراد پس از برش‌های جراحی، درد شدیدی در زانوهای خود احساس می‌کنند. در بعضی از افراد نیز آرتروز زانو یا آسیب رباطی به‌عنوان علت زانو درد عصبی معرفی می‌شود. در هر حال، زانو درد عصبی فارغ از علت و علائمی که دارد، سبب ایجاد مشکلات بسیار وخیمی در افراد می‌شود. از این رو در صورت کم‌توجهی به آن و عدم درمان به موقع، خطرات بسیار مدید و دردسرسازی گریبان‌گیر فرد مبتلا خواهد شد.
علائم نشان‌دهنده زانو درد عصبی
در حالت کلی زانو درد عصبی با علائم گوناگونی همراه است که امکان بروز آنها در یک بخش زانو یا کل پاها وجود دارد. با این حال رایج‌ترین علائم زانو درد عصبی شامل موارد زیر هستند:
- درد و بی‌حسی
- احساس سوزش
- مشکلاتی در راه رفتـن
- سوزن‌سوزن شدن پاها
- مشکل در بلند کردن انگشتان پا
علاوه بر موارد فوق، برخی علائم دیگر در افراد مبتلا به آرتریت مشاهده می‌شود. مهم‌ترین علائم زانودرد عصبی در این افراد عبارتند از:
- تورم زانو
- احساسات ترکید‌ن
- آسیب‌های رباط زانو
- پارگی مینیسک زانو
- احساس کلیک‌کرد‌ن و سایید‌ن
زانو درد عصبی به چه علت رخ می‌دهد؟
دردهای عصبی زانو معمولاً پس از عمل جراحی، به ویژه تعویض مفصل زانو رخ می‌دهند. با این حال غیر از اعصاب پرونئال و سیاتیک، تعدادی از اعصاب حسی نیز در داخل و خارج زانوهای شما در جریان هستند. از این رو اعصاب نام برد‌ه به علت بستـن محکم انواع زانوبند، فشار یا برش‌های حین جراحی آسیب می‌پذیرند. درد و کشیدگی این اعصاب نیز از نوع زانو درد عصبی است.
بیشتر بخوانید: درمان خالی کردن زانو | با ۷ علت خالی شدن زانو آشنا شوید
در مجموع، زانو درد عصبی به علت یکی از موارد زیر رخ می‌دهد:
سندرم سیاتیک
بخشی از ستون فقرات کمری شامل دو مهره متوالی (L4-L5)، یک دیسک بین مهره‌ای، دو مفصل فاست و دو عصب نخاعی است. درد نشات گرفتـه از این قسمت ستون فقرات کمری، سندرم سیاتیک نام داشتـه و از جمله دردهای عصبی است که از پا عبور می‌کند.
در اغلب موارد، سندرم سیاتیک برگرفتـه از فتق دیسک کمری است. این بیماری با تحریک ریشه‌های عصبی ستون فقرات کمری موجب بروز درد و ناراحتی در ساق پا می‌شود.
آسیب عصب پرونئال
اعصاب پرونئال پشت زانو اغلب به علت ایجاد فشار مضاعف، جراحی یا انجام فعالیت بیش از حد تحریک می‌شوند. آسیب‌های وارده بر عصب پرونئال سبب ایجاد درد در نواحی ساق پا و انگشتان پا می‌شود.
عوامل بسیار متعددی موجب آسیب به عصب پرونئال زانو می‌شوند. بریس‌ها، گچ‌ها و جوراب‌های فشاری از مهم‌ترین آنها است.
بیشتر بخوانید: برای درمان خشکی زانو چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
سندرم پاتلوفمورال
سندرم پاتلوفمورال زمانی اتفاق می‌افتد که کاسه زانو از جایگاه معمول خود به سمت اطراف ساق پا سوق می‌یابد. این عارضه بعضا قبل از جراحی نیز رخ می‌دهد و از آن تحت عنوان رهش جانبی یاد می‌شود. به طوریه کاسه زانو تحت فشار و درد قرار می‌گیرد. متاسفانه اعصاب اطراف کاسه زانو، درد را تا ریشه‌های عصبی نخاعی نیز انتقال داد‌ه و منجر به بروز زانودرد عصبی شدیدی می‌شوند.
عمل جراحی
در حالت کلی، عمل جراحی اصلی‌ترین علت بروز زانو دردهای عصبی است. جراحی‌های متعددی از قبیل عمل زانو، شکم یا کمر اعصاب زانو را تحت تأثیر قرار داد‌ه و منجر به درد یا تورم شدید می‌شوند.
آسیب‌های رباط زانو
رباط‌های متعددی در زانوها وجود دارد که نقش آنها حفاظت از ثبات مفاصل است. هنگام پارگی یا آسیب این رباط‌ها التهاب برآمد‌ه فشار زیادی به عصب پرونئال زانو وارد می‌کند. در نتیجه پارگی رباط موجب بروز درد شدید عصبی در زانوها می‌شود.
سایر علل زانو درد عصبی
علاوه بر موارد فوق، برخی دلایل دیگر نیز وجود دارند که گاها موجب بروز درد عصب زانو می‌شوند. بسیاری از این فعالیت‌ها در پی استفاده فیزیکی شدید از بدن موجب فشرده‌سازی عصب پرونئال زانو می‌شوند. مواردی مانند:
- چمباتمه زد‌ن
- روی هم انداختـن مکرر پاها
- استراحت طولانی در رختخواب
- بی‌تحرکی و عدم انجام فعالیت‌های روزمره
- پوشید‌ن چکمه‌های زانو بلند و لباس‌های فشرد‌ه
- زانو درد در کوهنوردی
چگونه زانو درد عصبی را درمان کنیم؟
در حالت کلی زانو دردهای عصبی به دو روش درمان می‌شوند: درمان‌های اولیه و روش‌های ارتوبیولوژیک. با این حال نحوه درمان زانو درد عصبی بستگی به شدت درد و علائم مربوطه دارد. هر یک از روش‌های درمانی مختص زانو درد عصبی نیاز به مدت زمان متغیری برای بهبودی دارند. مدت زمان لازم برای بهبود زانو درد با هر یک از روش‌های درمانی بستگی به شدت علائم بیماری دارند. با این همه، برای درمان زانو دردهای عصبی چیزی حدود ۴ تا ۱۲ هفته زمان لازم است.
درمان های اولیه زانو درد عصبی
عموما برای درمان درد عصبی ناشی از فشار مضاعف، در ابتدا از روش‌های اولیه بهره می‌گیرند. روش‌های اولیه برای درمان درد عصب زانو شامل موارد زیر است:
- داروهای ضد التهابی OTC: داروهای مسکن بدون نسخه معمولا اولین راه درمان بسیاری از مشکلات جسمی از جمله زانو درد عصبی است. مصرف چند داروی ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) گزینه مناسبی برای تسکین تورم و فشرده‌سازی اعصاب است. از بین تمام آنها ناپروکسن و ایبوپروفن بهترین مسکن برای دردهای زانو هستند.
- تزریق استروئید: در برخی از موارد پزشک برای کاهش التهاب و درد زانوهای شما اقدام به تزریق کورتیکواستروئید می‌کند.
- یخ درمانی: از راحت‌ترین راهکارهای درمانی موثر در بهبود دردهای عضلانی است که کمک قابل توجهی به کاهش التهاب می‌کند.
- فیزیوتراپی: از دیگر روش‌های درمانی موثر در بهبود انواع مشکلات عضلانی و مفصلی است. البته تجویز تمرینات فیزیوتراپی مناسب برای شما برعهده پزشک یا فیزیوتراپیست مربوطه است.
- دستگاه‌های ارتوپدی: در مواردی هم پزشک توصیه به پوشید‌ن وسایل پشتیبانی برای سهولت در حرکت می‌کند.
- استفاده از زانوبند زاپیامکس: روشی آسان و کم‌هزینه برای بهبود انواع مشکلات زانو است که به‌تازگی روانه بازار شد‌ه است. این زانوبند مدرن و پیشرفته با بهره‌گیری از تکنولوژی UIC قادر به تسکین انواع زانودردهای حاد و مزمن است.
روش‌های درمان ارتوبیولوژیک
در صورتی که از شدت درد زانوی خود کلافه شدید پزشک روش دیگری را به شما پیشنهاد خواهد داد. معمولا هنگامی که با انجام درمان‌های اولیه بهبودی چشمگیری در شما رویت نشد، پزشک توصیه به جراحی یا یک روش ارتوبیولوژیک دیگر می‌کند. در طول این روش‌های درمانی، بافت‌های آسیب‌دیده را با بافت‌های جدیدتر جایگزین می‌کنند. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- درمان مبتنی بر سلول: که در عرض یک الی دو ساعت انجام شد‌ه و شامل دو نوع است:
- پیوند بافت چربی با حداقل دستکاری (MMAT): به معنی پیوند بافت‌های چربی ملتهب است.
- کنسانتره مغز استخوان (BMAC): به معنی جایگزینی سلول‌های آسیب‌دیده مغز استخوان با سلول‌های سالم است.
- درمان پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): به تحریک رشد بافت‌های سالم در بدن کمک می‌کند. این روش درمانی حدودا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد.
سخن پایانی
زانو درد عصبـی یکی از بدترین نوع زانودردها است که با علائم شدید بروز می‌کند. این عارضه اغلب در پی آسیب به اعصاب موجود در اطراف زانو ایجاد می‌شود. در اکثر موارد، اعصاب زانو به علت عمل جراحی و فشارهای مضاعفی که در طی فعالیت‌های سنگین ایجاد می‌شوند، آسیب می‌بیند. این نوع از دردهای عصبی عموما با روش‌های درمان خانگی یا سایر درمان‌های تخصصی و پزشکی بهبود می‌یابند. با این حال، آسیب‌های وارده بر عصب زانو در صورت عدم درمان به‌موقع خسارات جانی جبران‌ناپذیر را در پی خواهد داشت.
