آمپول لیدوکائین یک داروی پرکاربرد در پزشکی و دندانپزشکی است که برای کاهش درد قبل از انجام جراحی تزریق میشود. لیدوکایین البته همراه با کورتون، برای تسکین دردهای مفصل زانو هم کاربرد دارد و استفاده میشود. نحوه تزریق آمپول لیدوکائین در هر کدام از کاربردهای آن متفاوت است و میتواند عضلانی، زیرجلدی، وریدی، یا داخل مفصلی تزریق شود. در این مقاله همه چیز را درباره کاربرد آمپول لیدوکائین ۱، ۲ و ۴ درصد، نحوه تزریق و عوارض آن میخوانید.
آمپول لیدوکائین چیست؟
آمپول لیدوکائین یک داروی بیحسکننده موضعی و ضدآریتمی است که برای کاهش درد در نواحی مختلف بدن یا کنترل ریتم قلب در شرایط اورژانسی استفاده میشود. این دارو سریعاً اثر میکند و میتواند به صورت تزریق زیرپوستی، داخل مفصل، اپیدورال یا وریدی تجویز شود.
غلظتهای رایج آمپول لیدوکائین
لیدوکائین در غلظتهای مختلف تولید میشود که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند.
-
آمپول لیدوکائین ۱ درصد (۱۰ میلیگرم/میلیلیتر): کاهش درد تزریقهای دردناک، بیحسی سطحی، مناسب کودکان و بیماران حساس
-
آمپول لیدوکائین ۲ درصد (۲۰ میلیگرم/میلیلیتر): بیحسی موضعی برای جراحیهای کوچک، تزریق داخل مفصل برای تسکین درد، دندانپزشکی
-
آمپول لیدوکائین ۴ درصد (۴۰ میلیگرم/میلیلیتر): این غلظت چندان رایج نیست اما بیحسی سطحی سریع و قوی روی پوست یا غشاهای مخاطی استفاده میشود.
کاربردهای آمپول لیدوکائین
آمپول لیدوکائین بهعنوان یک بیحسکننده، کاربردهای بسیار گستردهای دارد و گاهی به تنهایی و برای پیش از انجام جراحیهای کوچک تزریق میشود و گاهی همراه با کورتون و بهعنوان تسکیندهنده درد مفاصل. در این بخش بهطورکامل توضیح میدهیم که آمپول لیدوکائین برای چیست، و در چه شرایطی تزریق میشود؟
۱. بیحسی موضعی برای جراحی
لیدوکایین برای بیحسی پوست یا بافتهای سطحی در جراحیهای کوچک و سرپایی استفاده میشود، مثل بخیه زدن زخم، جراحیهای محدود پوستی، برداشت خال، یا کشیدن دندان. در دندانپزشکی، آمپول لیدوکائین بسیار رایج است و تقریباً برای همه فرایندها از جمله کشیدن دندانها، پر کردن دندان عمیق، درمان ریشه یا جراحیهای لثه، از آن استفاده میشود.
💉 نحوه تزریق آمپول لیدوکائین؛ زیرجلدی یا موضعی
-
پوست یا بافت هدف توسط پزشک ضدعفونی میشود.
-
دوز مناسب لیدوکائین (۱–۵ میلیلیتر ۱–۲٪) آماده میشود.
-
سوزن زیرپوستی وارد بافت شده و دارو آرام تزریق میشود.
-
اثر بیحسی پس از چند دقیقه آغاز میشود.
۲. کاهش درد تزریقهای دردناک
گاهی داروهای عضلانی یا وریدی باعث سوزش و درد میشوند، مخصوصاً در بیماریهایی که نیاز به تزریق مکرر دارند. مثالها شامل آنتیبیوتیکهای عضلانی (مثل پنیسیلین یا سفالوسپورین)، داروهای وریدی شیمیدرمانی، داروهای وریدی ضد درد یا برخی ویتامینها (مثل ویتامین B12) هستند.
💉 نحوه تزریق آمپول لیدوکائین؛ عضلانی یا وریدی
-
محل تزریق عضلانی یا وریدی توسط پزشک یا پرستار ضدعفونی میشود.
-
مقدار کمی لیدوکائین آماده و آرام تزریق میشود.
-
بلافاصله داروی اصلی تزریق میشود.
۳. تسکین زانو درد مفصلی
در بیماران مبتلا به آرتروز، التهاب مفصل یا بورسیت، لیدوکائین همراه با کورتون داخل مفصل زانو تزریق میشود. لیدوکائین درد فوری را کاهش میدهد تا بیمار راحتتر حرکت کند، در حالی که کورتون التهاب را کاهش میدهد و اثر طولانیمدت تسکین درد ایجاد میکند.
تزریق آمپول لیدوکائین همراه با کورتون داخل مفصل، هم باعث میشود که کورتون التهاب را کاهش دهد و هم اثر تسکینی آن را برای چند روز تا چند هفته تداوم ببخشد.
بعد از تزریق لیدوکائین بهعنوان یک روش درمانی موقت زانو درد، روشهای حمایتی دیگری مانند انجام تمرینات فیزیوتراپی، حرکات اصلاحی و استفاده از زانوبندهای تخصصی از جمله زانوبند زاپیامکس توصیه میشود. این ترکیب درمانی، میتواند تاثیر آمپول لیدوکائین را تقویت کند و ماندگاری اثر تسکینی آن را افزایش دهد.
💉 نحوه تزریق آمپول لیدوکائین؛ داخل یا اطراف مفصل
-
پوست و محل مفصل توسط پزشک ضدعفونی میشود.
-
بیمار در موقعیت مناسب (زانو کمی خمیده) قرار میگیرد.
-
سوزن وارد فضای مفصل میشود و لیدوکائین ± کورتون آرام تزریق میشود.
-
بیمار چند دقیقه تحت نظر باقی میماند.
۴. بیحسی نخاعی (کمر و زایمان)
لیدوکایین در فضای نخاع یا اپیدورال تزریق میشود تا نواحی پایینتنه کاملاً بیحس شوند. این روش در جراحیهای ارتوپدی پایینتنه، اورولوژی، یا زایمان طبیعی استفاده میشود. بیمار درد را احساس نمیکند، ولی هوشیاری خود را حفظ میکند.
💉 نحوه تزریق آمپول لیدوکائین؛ نخاعی
-
بیمار در وضعیت نشسته یا پهلو خوابیده قرار میگیرد.
-
پوست ناحیه کمری توسط پزشک بیهوشی ضدعفونی میشود.
-
سوزن مخصوص وارد فضای اپیدورال یا نخاع میشود.
-
لیدوکائین ± کورتون تزریق میشود و بیمار تحت مانیتورینگ قلب و فشار خون قرار میگیرد.
۵. درمان آریتمیهای قلبی اورژانسی
در شرایط اورژانسی قلبی مانند آریتمیهای بطنی شدید که میتوانند به ایست قلبی منجر شوند، لیدوکائین به صورت وریدی تزریق میشود. اثر دارو سریع است و ریتم قلب را تثبیت میکند. این کاربرد صرفاً در بیمارستان و تحت مانیتورینگ قلبی انجام میشود و نیاز به کنترل دقیق دوز و سرعت تزریق دارد.
💉 نحوه تزریق آمپول لیدوکائین؛ وریدی
-
ورید بیمار توسط پزشک یا پرستار باز میشود.
-
دوز و سرعت تزریق تحت مانیتورینگ قلبی تنظیم میشود.
-
اثر لیدوکائین تقریباً فوری است و ریتم قلب بررسی میشود.
آمپول لیدوکائین ۲ درصد برای چیست؟
آمپول لیدوکائین ۲ درصد یکی از رایجترین غلظتهای لیدوکائین است و برای کاهش سریع و مؤثر درد استفاده میشود. کاربردهای اصلی آن شامل این موارد میشوند.
-
بیحسی موضعی و ناحیهای در جراحیهای کوچک و دندانپزشکی
-
تزریق داخل مفصل برای تسکین درد
-
بلوک عصبی محیطی
-
کاهش درد تزریقهای عضلانی یا وریدی
-
بیحسی اپیدورال یا نخاعی در جراحی و زایمان
عوارض تزریق آمپول لیدوکائین
تزریق لیدوکائین معمولاً کمی سوزش، درد یا کبودی موضعی ایجاد میکند که طبیعی است. عوارض جدی زمانی رخ میدهند که دوز زیاد، تزریق سریع یا حساسیت فرد وجود داشته باشد و باعث سرگیجه، تپش قلب یا واکنش آلرژیک شود. با رعایت دوز مناسب، ضدعفونی محل و تزریق توسط فرد متخصص میتوان از این عوارض پیشگیری کرد.
نکات احتیاطی قبل از تزریق آمپول لیدوکائین
عوارض تزریق آمپول لیدوکایین چنانکه دیدیم چندان جدی و شایع نیستند و معمولا در افرادی احتمال بروز دارند که مشکلات زمینهای یا شرایط جسمانی خاصی دارند. به همین دلیل رعایت نکات احتیاطی زیر بسیار اهمیت دارد و میتواند از بروز هر نوع عارضهای در اثر تزریق آمپول لیدوکائین پیشگیری کند.
-
اگر بیماری قلبی، فشار خون پایین یا آریتمی دارید، قبل از تزریق حتما به پزشک اطلاع دهید چون آمپول لیدوکائین میتواند ریتم قلب و فشار خون را تحت تأثیر قرار دهد.
-
اگر مشکلات کبدی یا کلیوی دارید، حتما پزشک را مطلع کنید، چراکه متابولیسم و دفع دارو کاهش پیدا میکند و دوز باید تنظیم شود.
-
اگر داروی قلبی، ضدآریتمی یا داروهای دیگر مصرف میکنید، پزشک را مطلع کنید. برخی داروها اثر لیدوکائین را تقویت یا تضعیف میکنند.
-
اگر باردار، شیرده یا کودک هستید، قبل از تزریق به پزشک اطلاع دهید. آمپول لیدوکائین در دوران بارداری و شیردهی ممنوع نیست اما دوز و غلظت باید متناسب با وضعیت شما تنظیم شود.
سوالات متداول
آمپول لیدوکائین در شربت دیفن هیدرامین چه تاثیری دارد؟
گاهی مقداری لیدوکائین به شربت اضافه میشود تا طعم تلخ دارو کاهش یابد و گلو هنگام بلع موقتاً بیحس شود. این اثر کوتاهمدت است و باید زیر نظر پزشک باشد، در غیر این صورت خطر مسمومیت وجود دارد.
آمپول لیدوکائین در شربت معده چه کار میکند؟
لیدوکائین در شربتهای معده به عنوان بیحسکننده موضعی عمل میکند تا درد و سوزش معده یا مری موقتاً کاهش یابد. این استفاده تنها باید تحت نظر پزشک باشد، چون دوز اشتباه میتواند باعث مسمومیت شود.
نحوه تزریق آمپول لیدوکائین برای پیرسینگ چگونه است؟
برای پیرسینگ، لیدوکائین معمولاً به صورت زیرجلدی ۱–۲٪ تزریق میشود تا ناحیه بیحس شود. پوست محل ابتدا ضدعفونی میشود، مقدار کمی دارو با سوزن ظریف وارد زیرپوست میشود و چند دقیقه صبر میکنند تا اثر کند. این کار باید توسط پزشک یا فرد آموزشدیده انجام شود تا از مسمومیت یا آسیب بافتی جلوگیری شود.
