آب آوردن زانو به معنی جمع شدن خون، چرک یا مایعاتی دیگر در اطراف مفصل زانو است که موجب تورم میشود. در اغلب موارد، آب آوردن زانو به علت آسیب، عفونت یا یک وضعیت پزشکی جدی مانند آترور است. با این حال علل بسیار متعددی در آب آوردگی زانو نقش دارند. عموما آب آوردن زانو با علائم دردناکی مانند سفتی، قرمزی و تورم زانو همراه است. با این همه، تشدید بیماری موجب بروز نشانه‌های فجیع دیگری هم میشود. در اکثر موارد پزشک برای درمان آب آوردن زانو، اقدام به تخلیه مایع زانوی شما می‌کند. و لیکن مدت زمان درمان و بهبودی آب آوردن زانو، به علت زانو درد و سایر عوامل مانند سن و سلامت کلی فرد بستگی دارد.
هدف از تهیه این مقاله، آشنایی کامل شما از علت، علائم و راه‌های پیشگیری و درمان آب آوردن زانو است.
علت آب آوردن زانو چیست؟
ابتدا باید گفت زانو یکی از مهم‌ترین مفاصل بدن انسان است و حتما می دانید که نقش مهمی در فعالیت های انسان دارد از جمله راه رفتن. این مفصل از استخوان ها، غضروف ها، رباط ها، تاندون ها و مایع سینوویال تشکیل شده است. مایع سینوویال یک مایع ژل مانند است که به روان کاری و کاهش اصطکاک بین اجزای مفصل کمک می کند.
افزایش حجم مایع سینوویال در مفصل زانو را آب آوردن زانو یا افیوژ می گویند. آب آوردن زانو می تواند به دلایل مختلفی از جمله ضربه، عفونت، زانو درد، بیماری‌های خودایمنی، آرتروز و … رخ دهد. در این مقاله به بررسی علت، علائم و نحوه تشخیص آب آوردن زانو می پردازیم.
در حالت کلی التهاب و تورم زانو می‌تواند ناشی از یک آسیب تروماتیک، آرتریت یا عفونت باشد. با این حال دلایل زیادی موجب آب آوردگی زانو میشود، که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- آرتروز زانو
- آرتریت سپتیک
- کیست یا تومور
- عفونت باکتریایی
- بورسیت کشکک
- روماتیسم مفصلی
- استخوان شکستـه
- اضافه وزن و چاقی
- بیماری التهابی روده
- نقرس یا نقرس کاذب
- پارگی رباط یا غضروف (منیسک)
- استئوآرتریت یا آرتریت روماتوئید
- استفاده بیش از حد از مفصل (آسیب مکرر)
آب آوردن زانو یا افیوژن مفصلی چه نوع بیماری است؟
آب آوردن زانو یا افیوژن مفصلی به تجمع مایع اضافی در مفصل زانو گفته می شود. این مایع که به عنوان مایع سینوویال شناخته می شود، به روان کاری و کاهش اصطکاک بین اجزای مفصل کمک می کند؛ آب آوردن زانو به عبارتی به معنی ترشح مایع یا خون درون مفصل زانو است. به عبارت دیگر، آب زانو نشانگر وجود مشکلی در مفصل زانو است که منجر به تجمع مایع یا خون درون زانو می شود. افیوژن مفصلی هم همان مفهوم را دارد و ترشح مایع در مفصل نام دارد.
آب آوردن زانو نشانه چیست؟|دلایل آب آوردن زانو
آب آوردن زانو می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
- ضربه یا آسیب به زانو: ضربه یا آسیب به زانو، مانند زمین خوردن، می تواند باعث پارگی رباط ها، تاندون ها یا غضروف های زانو شود. این آسیب ها می توانند منجر به افزایش حجم مایع سینوویال شوند.
- عفونت: عفونت مفصل زانو می تواند باعث التهاب و تورم مفصل شود. این التهاب می تواند منجر به افزایش حجم مایع سینوویال شده باشد.
- بیماری‌های خودایمنی: برخی از بیماری های خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید می توانند باعث التهاب مفصل شوند. در نتیجه زانو آب می آورد.
- آرتروز: آرتروز یک بیماری پیشرونده است که باعث تخریب غضروف مفصل می شود. این تخریب می تواند منجر به افزایش حجم مایع سینوویال شده و آب آوردن زانو را به همراه داشته باشد.
- سایر دلایل: سایر دلایل آب آوردن زانو عبارتند از:
- سرطان
- کم‌کاری تیروئید
- سندرم شوگرن
- نقرس
- سندرم تروسو
در حالت کلی، آب آوردن زانو نشانه ای از وجود یک مشکل در مفصل زانو است. این مشکل می تواند خفیف یا شدید باشد و بسته به علت آن، نیاز به درمان دارد.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر آب آوردن زانو هستند؟
افراد زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به افیوژن زانو قرار دارند:
- افراد مسن: با افزایش سن، خطر ابتلا به آرتروز و سایر بیماری های مفصل زانو افزایش می یابد.
- افراد چاق: چاقی می تواند فشار بیشتری بر مفاصل وارد کند و خطر ابتلا به آسیب و التهاب را افزایش دهد.
- افراد ورزشکار: ورزشکارانی که به طور مکرر از زانوهای خود استفاده می کنند، در معرض خطر بیشتری برای آسیب و التهاب زانو قرار دارند.
- افراد دارای سابقه خانوادگی بیماری های مفصل: اگر سابقه خانوادگی بیماری های مفصل مانند آرتروز دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری ها قرار دارید.
- افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی: بیماری های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید می توانند باعث التهاب مفاصل شوند.
- افراد مبتلا به عفونت ها: عفونت های مفصل می توانند باعث التهاب و تورم مفصل شوند.
برخی از عوامل دیگر که می‌توانند خطر ابتلا به افیوژن زانو را افزایش دهند عبارتند از:
- سابقه آسیب به زانو
- شغل هایی که به طور مکرر از زانوهای شما استفاده می کنند.
- کمبود ویتامین D
- سیگار کشیدن
اگر در معرض خطر ابتلا به افیوژن زانو هستید، مهم است که اقداماتی را برای کاهش خطر خود انجام دهید. این اقدامات عبارتند از:
- وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید.
- از گرم کردن و خنک کردن مناسب قبل و بعد از ورزش استفاده کنید.
- از فعالیت هایی که باعث آسیب به زانوهای شما می شوند خودداری کنید.
- اگر سابقه خانوادگی بیماری های مفصل دارید، با پزشک خود در مورد راه های کاهش خطر خود صحبت کنید.
آیا آب آوردن زانو خطرناک است و مشکل جدی محسوب میشود؟
پاسخ کوتاه به این سوال این است که آب آوردن زانو به خودی خود خطرناک نیست، اما می تواند نشانه یک مشکل جدی باشد. در برخی موارد، آب آوردن زانو خود به خود بهبود می یابد. در سایر موارد، ممکن است نیاز به درمان پزشکی باشد.
اگر آب آوردن زانو ناشی از یک مشکل جدی باشد، ممکن است منجر به عوارض جدی شود، از جمله:
- تخریب مفصل
- ناتوانی در راه رفتن
- درد مزمن
بنابراین، اگر علائم آب آوردن زانو را تجربه می کنید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا علت آن تشخیص داده شود و درمان مناسب دریافت کنید.
در اینجا برخی از علائمی که نشان می دهد آب آوردن زانو ممکن است خطرناک باشد آورده شده است:
- درد شدید
- تورم شدید
- قرمزی یا گرما در ناحیه زانو
- ناتوانی در راه رفتن
- تب
اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
علائم آب آوردن زانو چیست؟ آیا افیوژن مفصل زانو علامت خاصی دارد؟
آب آوردن زانو از جمله آسیب‌های رایج زانو است که در اکثر موارد فقط روی یک زانوی شما اتفاق می‌افتد. اولین نشانه های بروز آب آوردن زانو، شامل پف کردن بخش‌های استخوانی و سفتی و احساس سنگینی در مفصل زانوها است. طوری که به نظر می‌آید یک زانوی شما بزرگتر از دیگری است.
علائم آب آوردن زانو عبارتند از:
- تورم مفصل زانو: این علامت شایع‌ترین علامت آب آوردن زانو است. تورم ممکن است به حدی باشد که باعث شود زانو به طور قابل توجهی بزرگتر از زانو دیگر شما به نظر برسد.
- درد مفصل زانو: درد ممکن است خفیف یا شدید باشد. درد معمولاً هنگام حرکت زانو بدتر میشود.
- سفتی مفصل زانو: سفتی ممکن است باعث شود که زانو شما هنگام راه رفتن یا بلند شدن از حالت نشسته دچار مشکل شود.
- کاهش دامنه حرکتی مفصل زانو: ممکن است نتوانید زانو خود را به طور کامل خم یا صاف کنید.
در برخی موارد، آب آوردن زانو ممکن است با علائم دیگری هم همراه باشد از جمله:
- قرمزی پوست اطراف زانو
- گرمای پوست اطراف زانو
- تب
نحوه تشخیص آب آوردگی زانو
به طور قطع تشخیص آب آوردن زانو از عهده هر کسی برنمی‌آید و باید به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص قطعی، سوالاتی در مورد سابقه پزشکی شما خواهد پرسید. وی همچنین یک معاینه فیزیکی کامل از جمله بررسی دامنه حرکتی شما انجام خواهد داد. تست های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، ام آر آی، سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی نیز به تعیین علت مشکل کمک می‌کنند.
در مرحله بعد، پزشک ممکن است بخواهد آب زانو را تخلیه کند که به این روش آسپیراسیون مفصل می‌گویند. این کار با وارد کردن یک سوزن بلند و نازک در مفصل و بیرون کشیدن مایع داخل آن انجام میشود. طی این فرآیند، پزشک محل مربوطه را بی‌حس می کند و از یک سوزن توخالی برای تخلیه آب زانو استفاده می‌کند. همچنین ممکن است یک زانوبند برای تثبیت و حمایت از پای شما نیز به زانویتان ببندند.
لازم به ذکر است که نوع مایع انباشته شده در اطراف زانو به بیماری زمینه‌ای یا نوع آسیب به وجود آورند‌ه آب زانو بستگی دارد. به همین جهت پزشک مقداری از مایع را خارج کرد‌ه و برای آزمایش در آزمایشگاه می‌فرستد. نتایج این آزمایشات، علت دقیق آب آوردن زانو و بهترین راه درمان را به پزشک نشان می‌دهند.
چه زمانی برای درمان آب آوردن زانو باید به پزشک مراجعه کرد؟
در حالت کلی امکان بروز زانو درد در شرایط مختلفی از زندگی تمام افراد وجود دارد. بنابراین هر زانودردی به معنی آرتروز، نقرس یا آب آوردن زانو نیست. در اغلب موارد می‌توانید با درمان های خانگی از جمله استراحت، یخ‌درمانی، استفاده از زانوبند طبی و مصرف قرص مسکن زانودرد خود را درمان کنید.
لازم است که در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، به پزشک متخصص مراجعه نمایید:
- تب و لرز شدیدی دارید.
- حساسیت و درد زانو بهبود نمی‌یابد.
- نمی‌توانید زانوی خود را خم یا صاف کنید.
می‌دانید که از ناحیه زانو آسیب جدی دیده‌اید. - بیش از چند دقیقه نمی‌توانید راحت بایستید یا راه بروید.
- زانوی شما به هنگام لمس گرم، قرمز یا بزرگتر از زانوی دیگر است.
روش‌های جلوگیری از آب آوردگی زانـو
به طور کلی جلوگیری از آب آوردن زانو، همیشه امکان‌پذیر نیست. با این حال برخی اقدامات پیشگیرانه وجود دارد که با رعایت آنها می‌توانید به کاهش احتمال آب آوردگی زانو کمک کنید. به همین منظور:
- وزن سالم و متعادل خود را حفظ کنید.
- تمرینات ورزشی کم‌تاثیر را انتخاب کنید.
- در طول روز پاهای خود را اغلب دراز کنید.
- عضلات اطراف مفاصل زانوی خود را قوی نگه دارید.
- در طول انجام ورزش‌های تماسی از زانوبند استفاده کنید.
- اگر فکر می‌کنید زانوی شما آسیب‌دیده است، قبل از اینکه مفصل آسیب بیشتری ببیند، به پزشک مراجعه کنید.
نکات اولیه برای درمان آب آوردن زانو که باید رعایت کنیم
در برخی موارد، آب آوردن زانو با درمان های خانگی بهبود می یابد. این درمان ها عبارتند از:
- استراحت
- کمپرس سرد
- بالا نگه داشتن زانو
- زانوبند زاپیامکس
استراحت
استراحت دادن به مفصل زانو می‌تواند به کاهش تورم و درد کمک کند. از انجام فعالیت هایی که باعث درد زانو می‌شوند خودداری کنید.
کمپرس سرد
کمپرس سرد می تواند به کاهش تورم و درد کمک کند. می توانید از کیسه یخ، حوله‌ای که در آب سرد خیس شده است یا بسته های یخ آماده استفاده کنید. کمپرس سرد را به مدت ۲۰ دقیقه در هر بار روی زانو خود قرار دهید.
بالا نگه داشتن زانو
بالا نگه داشتن زانو می تواند به کاهش تورم کمک کند. زانو خود را روی یک بالش یا کوسن قرار دهید.
زانوبند زاپیامکس
زانوبندهای زیادی در بازار وجود دارد که هر یک به نحوی در بهبود درد زانو و تسکین علائم آن نقش دارند. برخی از آنها برای محافظت از زانوهای شما در برابر آسیب هنگام انجام ورزش‌های خاص در نظر گرفتـه شده‌اند. برخی دیگر برای حمایت از زانو یا جلوگیری از حرکت زانو در حین درمان‌های پزشکی استفاده می‌شوند. زانوبند زاپیامکس از بهترین تجهیزات پزشکی عصر جدید برای مقابله با انواع زانو دردهای خفیف تا شدید است. این زانوبند با قیمت نازل در فروشگاه اینترنتی آی آر مای شاپ به فروش می‌رسد.
سایر درمان های خانگی درمان افیوژن زانو
سایر درمان های خانگی که ممکن است به کاهش تورم و درد آب آوردن زانو کمک کنند عبارتند از:
- پانسمان الاستیک
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
- عصا یا واکر
درمان های خانگی آب آوردن زانو کدام اند؟
مهم‌ترین اقداماتی که می‌توانید برای درمان زانو درد خود در خانه انجام دهید، مواردی از قبیل زیر هستند:
- در صورت نیاز از مسکن‌های بدون نسخه یا ضد التهاب استفاده کنید.
- برای سهولت در راه رفتـن، از وسایل کمکی مانند عصا در حین حرکت استفاده کنید.
- برای جلوگیری از فشارهای غیرضروری بر روی زانوهای خود، تلاش به حفظ وزن متعادل کنید.
- زمانی که درد و تورم دارید به زانوی خود استراحت دهید و از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
- برای کمک به ساخت عضلات پشتیبان اطراف زانو، ورزش‌های کم‌ضربه‌ای مانند شنا و ایروبیک در آب را امتحان کنید.
- پای خود را بالا قرار دهید و هر دو تا چهار ساعت به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی زانوی خود یخ بگذارید. در حالت ایده‌آل، شما باید زانوی خود را بالاتر از قلب خود ببرید.
- استراحت دادن به مفصل زانو می‌تواند به کاهش تورم و درد کمک کند. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از انجام فعالیت‌هایی که باعث درد زانو می‌شوند خودداری کنید.
- کمپرس سرد می تواند به کاهش تورم و درد کمک کند. می توانید از کیسه یخ، حوله‌ای که در آب سرد خیس شده است یا بسته های یخ آماده استفاده کنید. کمپرس سرد را به مدت ۲۰ دقیقه در هر بار روی زانو خود قرار دهید.
مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای درمان افیوژن
دارو درمانی
در صورتی که تحمل درد و ناراحتی ناشی از آب آوردن زانو برای شما سخت باشد، داروهای زیر را مصرف کنید:
- داروهای ضد التهاب و آرامبخش
- آنتی بیوتیک (به هنگام عفونت)
- کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی
روش‌های جدید و مدرن آب آوردن زانو
در برخی موارد، ممکن است نیاز به درمان های جدیدتری برای آب آوردن زانو باشد. این درمان ها عبارتند از:
- تزریق کورتیکواستروئید
تزریق کورتیکواستروئید می تواند به کاهش التهاب و تورم کمک کند.
- تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) می تواند به بهبود ترمیم بافت آسیب دیده کمک کند.
- تزریق اوزون
تزریق اوزون می تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.
- جراحی
در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی برای آب آوردن زانو باشد. جراحی معمولاً برای درمان آرتروز پیشرفته یا سایر شرایط جدی‌تر انجام می شود.
برچه اساس بهترین درمان برای آب آوردن زانو را انتخاب کنیم؟
انتخاب بهترین درمان برای آب آوردن زانو به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- سن بیمار
- سلامت عمومی بیمار
- شدت علائم بیمار
- علت آب آوردن زانو
پزشک با در نظر گرفتن این عوامل می تواند بهترین درمان را برای فرد توصیه کند.
زمان بهبودی بعد از آب آوردن زانو چقدر است؟ آیا دوره درمان طولانی است؟
زمان بهبودی بعد از آب آوردن زانو به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- علت آب آوردن زانو
- شدت علائم
- سن بیمار
- سلامت عمومی بیمار
- رعایت توصیه‌های پزشک
- در صورتی که آب آوردن زانو ناشی از ضربه یا آسیب باشد، معمولاً با درمان های خانگی یا درمان‌های پزشکی کم تهاجمی مانند تزریق کورتیکواستروئید یا PRP بهبود می یابد. در این موارد، علائم معمولاً ظرف چند روز تا چند هفته بهبود می‌یابد.
- در صورتی که آب آوردن زانو ناشی از عفونت باشد، معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می شود. در این موارد، علائم معمولاً ظرف چند روز تا چند هفته بهبود می یابد.
- در صورتی که آب آوردن زانو ناشی از بیماری های خودایمنی باشد، معمولاً با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی درمان می شود. در این موارد، علائم ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا بهبود یابند.
- در صورتی که آب آوردن زانو ناشی از آرتروز باشد، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم یا تعویض مفصل زانو باشد. در این موارد، دوره بهبودی ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
- در صورتی که درمان آب آوردن زانو با موفقیت انجام شود، معمولاً هیچ عارضه‌ای باقی نمی ماند.
چشم اندازی بر علت، علائم و نحوه پیشگیری و درمان آب آوردن زانـو
آب آوردن زانـو عارضه‌ای سخت و دردناک است که در پی جمع شذ‌ن مایعات اضافی در مفصل زانو اتفاق می‌افتد. این عارضه اغلب به علت آسیب جزئی یا عفونت موقتی رخ می‌دهد. آب آوردن زانو بعضا هم ناشی از دلیل جدی و حاد مانند آرتروز زانو، نقرس، آرتریت و غیره است. با این همه، رعایت نکات مراقبتی و درمان های خانگی و پزشکی کمک قابل توجهی به بهبود آب آوردگی زانو می‌کند. به طوریکه با درمان به موقع و عمل به توصیه‌های پزشک، این امکان وجود دارد که در عرض چند هفته احساس بهتری داشتـه باشید.
البته در بعضی از موارد، پس از یک آسیب جدی یا ضریه به مفصل، ممکن است دوباره در زانوی شما مایع جمع شود. از این رو فورا با پزشک خود در مورد بهترین روش‌های درمان شامل جراحی تعویض مفصل زانو و تخلیه آب زانو صحبت کنید. اگرچه بهبودی پس از جراحی مفصل هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد، اما درصد موفقیت آن بالا است.
