کمردرد و تکرر ادرار در زنان معمولاً به مشکلات لگنی یا عفونت‌های ادراری مربوط می‌شود و شایع‌ترین آن‌ها شامل عفونت مثانه، التهاب لگن، اندومتریوز، بارداری و افتادگی رحم یا مثانه می‌شوند؛ البته تکرر ادرار و کمردرد ممکن است عللی مانند عفونت کلیه یا عفونت مثانه هم داشته باشد که پزشک با بررسی علائم، به تشخیص قطعی می‌رسد.
در این مقاله با اصلی‌ترین علل این مشکل، علائم همراه با آن و درمان‌های رایج آشنا می‌شوید.
علل مشترک کمردرد و تکرر ادرار در زنان و مردان
گاهی اوقات کمردرد و تکرر ادرار همزمان ظاهر می‌شوند و این نگرانی ایجاد می‌شود که نکند یکی باعث دیگری شده باشد. اما واقعیت این است که تکرار همزمان این دو علامت می‌تواند نشان دهند که هر دو، از علائم مشکل دیگری هستند.
این مشکل معمولا به مشکلات مجاری ادراری و کلیوی مربوط می‌شود، یا گاهی هم به مشکلات مربوط به زنان یا مردان.
مطالعه بیشتر: علت انواع کمردرد چیست؟
اصلی‌ترین علت‌های کمردرد و تکرر ادرار این موارد هستند:
- عفونت مثانه
- عفونت کلیه
علت‌های کمردرد و تکرر ادرار در زنان
در زنان، بروز همزمان کمردرد و تکرر ادرار اتفاقی نسبتاً شایع است و مطالعات نشان داده‌اند که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از زنانی که به‌دلیل کمردرد به پزشک مراجعه می‌کنند، همزمان درجاتی از تکرر ادرار یا احساس فشار در پایین شکم را هم تجربه می‌کنند.
از طرف دیگر، نزدیک به نیمی از زنان بزرگسال (حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد) در طول زندگی خود دست‌کم یک‌بار دچار علائم عفونت یا التهاب مثانه می‌شوند که معمولاً با درد پایین کمر همراه است.
در ادامه، مهم‌ترین علت‌های مخصوص زنان را می‌بینیم.
- عفونت مجرای ادرار یا واژن
- التهاب لگن
- بارداری و تغییرات هورمونی
- افتادگی رحم یا مثانه
- اندومتریوز
- کیست تخمدان (فیبروم رحم)
چطور بفهمم علت کمردرد و تکرر ادرار من چیست؟
برای تشخیص دقیق علت کمردرد و تکرر ادرار باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی نوع کمردرد، علائم همراه با آن و سایر شرایط جسمانی فرد تشخیص می‌دهد که چه مشکل یا بیماری زمینه‌ای باعث بروز این دو علامت به صورت همزمان شده است.
جدول زیر علت، علائم و درمان اولیه کمردرد و تکرر ادرار را به شما نشان می‌دهد.
💡 این جدول فقط برای آشنایی اولیه با علائم است. اگر علائم شما بیش از دو سه روز طول کشید، یا همراه با تب، لرز، یا سوزش ادرار بود، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن مشخص شود.
| علائم | علت | درمان اولیه |
|---|---|---|
| درد در پهلو، تب و لرز، ادرار تیره یا بدبو | عفونت کلیه | نوشیدن آب زیاد، مراجعه سریع به پزشک برای آنتی‌بیوتیک |
| درد ناگهانی یا تیرکشنده در پهلو یا کمر، تکرر ادرار، ادرار خونی | سنگ کلیه یا حالب | نوشیدن مایعات زیاد، داروهای شل‌کننده عضلات حالب |
| سوزش ادرار، فشار یا درد در پایین شکم، تکرر ادرار | عفونت مثانه | مصرف مایعات، پرهیز از قهوه و تند غذاها، درمان دارویی طبق نظر پزشک |
| علائم | علت در زنان | درمان اولیه |
| درد لگن، ترشحات غیرطبیعی، تب خفیف، کمردرد | التهاب لگن | درمان با آنتی‌بیوتیک زیرنظر متخصص زنان |
| درد پایین کمر و لگن هنگام قاعدگی، درد رابطه جنسی | اندومتریوز | داروهای ضدالتهاب، کنترل هورمونی |
| تکرر ادرار در دوران بارداری، فشار روی مثانه | بارداری یا تغییرات هورمونی | استراحت بیشتر، مصرف آب کافی، استفاده از کمربند بارداری یا حمایتی |
| احساس سنگینی در لگن، نشت ادرار هنگام عطسه یا خنده | افتادگی رحم یا مثانه | تمرین‌های تقویت کف لگن (کگل)، کنترل وزن |
| درد مبهم پایین شکم، قاعدگی نامنظم، احساس فشار روی مثانه | کیست تخمدان یا فیبروم رحم | سونوگرافی لگن، داروهای هورمونی، جراحی در صورت نیاز |
عفونت کلیه
اگر کمر درد فرد به صورت درد شدید در پهلو یا پشت کمر ظاهر شود و با تب، لرز یا حالت تهوع همراه شود، احتمال وجود عفونت کلیه وجود دارد. در این حالت، ادرار معمولاً تیره است و بوی تندی دارد و ممکن است شکم یا کشاله ران هم درد داشته باشد.
درمان عفونت کلیه در بیشتر موارد با مصرف آنتی‌بیوتیک زیرنظر پزشک، نوشیدن زیاد آب و استراحت صورت می‌گیرد.
مطالعه بیشتر: ارتباط کمردرد و یبوست چیست؟
سنگ کلیه یا حالب
اگر سنگ کلیه کوچک باشد ممکن است بدون علائم شدید، فقط باعث درد خفیف یا متناوب در پهلو و تکرر ادرار شود. وقتی سنگ وارد حالب می‌شود، حتی اگر کوچک باشد، می‌تواند عصب‌های مثانه را تحریک کند و باعث احساس ادرار مکرر یا فشار در پایین شکم شود.
در این حالت ممکن است ادرار طبیعی به نظر برسد و تب یا لرز وجود نداشته باشد.
عفونت مثانه
عفونت مثانه اگرچه در مردان هم ایجاد می‌شود اما یکی از شایع‌ترین دلایل تکرر ادرار در زنان است. نشانه‌های عفونت مثانه معمولا شامل سوزش موقع ادرار، بوی بد، احساس فشار در پایین شکم و گاهی درد خفیف در کمر می‌شود.
عفونت مثانه معمولا با مصرف زیاد مایعات، اجتناب از قهوه، چای و ادویه، و در موارد نیاز درمان دارویی، ظرف چند روز برطرف می‌شود.
التهاب لگن
وقتی عفونت‌هایی مانند عفونت مثانه در زنان درمان نشود، ممکن است به اندام‌های داخلی مثل رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان‌ها سرایت کنند. این مشکل معمولا بادرد لگن و پایین کمر، تب خفیف، ترشحات غیرطبیعی و گاهی سوزش ادرار بروز پیدا می‌کند.
التهاب لگن نیاز به بررسی متخصص زنان و درمان با آنتی‌بیوتیک و ضدالتهاب دارد، و بی‌توجهی به آن می‌تواند حتی باعث ناباروری شود.
اندومتریوز
در بیماری اندومتریوز، بافت داخلی رحم در جاهای دیگر مثل تخمدان یا مثانه رشد می‌کند نشانه‌های آن معمولاً درد در لگن و پایین کمر در زمان قاعدگی، درد هنگام رابطه جنسی، و گاهی تکرر ادرار است.
اندومتریوز یک بیماری مزمن زنان است و درمان آن معمولا با داروهای ضدالتهاب و تنظیم هورمون‌ها، و در برخی موارد جراحی انجام می‌شود.
بارداری یا تغییرات هورمونی
در بارداری و تغییرات هورمونی، رحم بزرگ می‌شود و روی مثانه فشار می‌آورد و باعث تکرر ادرار می‌شود. گاهی اوقات این فشار بر مثانه، با درد یا سنگینی در پایین کمر هم همراه می‌شود.
برای کاهش علائم باید آب کافی نوشید، وضعیت نشستن و خوابیدن اصلاح شود و در صورت نیاز از کمربند بارداری حمایتی استفاده شود.
افتادگی رحم یا مثانه
افتادگی رحم یا مثانه، در زنان میانسال یا پس از چند زایمان طبیعی شایع است و در این حالت عضلات کف لگن ضعیف می‌شوند و رحم یا مثانه کمی پایین می‌افتند.
نشانه‌های همراه با این مشکل شامل احساس سنگینی در لگن، نشت ادرار هنگام عطسه یا خنده، و درد در پایین کمر است.
درمان افتادگی رحم یا مثانه معمولا با تمرین‌های کگل، کاهش وزن، و در موارد شدید جراحی انجام می‌شود.
کیست تخمدان یا فیبروم رحم
وجود توده در رحم یا تخمدان باعث احساس فشار در لگن و تکرر ادرار می‌شود و گاهی هم با درد مبهم یا کششی در پایین کمر و قاعدگی‌های نامنظم همراه می‌شود.
تشخیص کیست تخمدان معمولا با سونوگرافی لگن انجام می‌شود و درمان بسته به اندازه و نوع توده می‌تواند دارویی یا جراحی باشد.
درمان خانگی اولیه برای تسکین کمردرد و تکرر ادرار
اقدامات خانگی برای درمان کمردرد و تکرر ادرار در زنان باید با احتیاط و بعد از بررسی علائم و تشخیص دقیق علت توسط پزشک پیگیری شوند.
به‌طورکلی اقدامات زیر می‌توانند برای بیشتر علل تکرر ادرار و کمردرد موثر باشند و مورداستفاده قرار بگیرند؛ اما باید توجه داشت که با بهبود جریان خون لگن و کاهش فشار روی مثانه و عضلات کمر، صرفا تسکین موقت ایجاد می‌کنند.
مطالعه بیشتر: ۷ راه درمان کمردرد مزمن
در ادامه با ۴ درمان خانگی برای این مشکل آشنا می‌شویم.
۱. گرم نگه داشتن کمر با کمربند پلاتینر
گرما باعث شل شدن عضلات و بهبود گردش خون در ناحیه لگن و کمر می‌شود و کمربند پلاتینر این کار را با استفاده از جریان برق و فناوری‌های جدید انجام می‌دهد.
پلاتینر با ایجاد گرمای عمقی، به‌طور طبیعی جریان خون و اکسیژن‌رسانی را در بافت‌های عضلانی و اطراف مثانه افزایش می‌دهد و در کاهش درد و سنگینی کمر مؤثر است.
البته پیش از تهیه و استفاده کمربند پلاتینر حتما با پزشک خود یا مشاوران نمایندگی کمربند پلاتینر مشورت کنید.
۲. نوشیدن مایعات به‌اندازه و منظم
کم‌آبی بدن از عوامل تشدید‌کننده تکرر ادرار و درد کلیوی است، به همین دلیل یکی از درمان‌های خانگی مفید که معمولا توصیه می‌شود، نوشیدن ۶ تا ۸ لیوان آب در روز است. این کار باعث رقیق‌تر شدن ادرار، کاهش التهاب و بهبود عملکرد کلیه می‌شود.
۳. اصلاح وضعیت نشستن و خوابیدن
نشستن طولانی یا خم شدن به جلو فشار زیادی به عضلات پایین کمر و مثانه وارد می‌کند. توصیه می‌شود که هنگام کار پشت میز، هر ۴۵ دقیقه یک‌بار از جا بلند شوید. همچنین برای خواب، از بالش زیر زانو یا تشک طبی استفاده کنید.
۴. تمرین‌های سبک کف لگن (کگل)
این تمرین‌ها عضلات نگهدارنده مثانه و رحم را در زنان تقویت می‌کنند به همین دلیل پیشنهاد می‌شود روزانه ۳ نوبت، هر بار ۱۰ تا ۱۵ انقباض عضله کف لگن (مثل حالت جلوگیری از ادرار) انجام دهید. این کار در بلندمدت باعث کاهش تکرر ادرار و درد لگنی می‌شود.
سوالات متداول
آیا اندومتریوز می‌تواند باعث تکرر ادرار شود؟
بله. در اندومتریوز، بافت رحم ممکن است روی مثانه رشد کند و باعث تحریک و افزایش دفعات ادرار شود.
آیا کمربندهای حرارتی برای این نوع کمردرد مفید هستند؟
بله. کمربندهای حرارتی مانند کمربند پلاتینر با افزایش جریان خون و کاهش تنش عضلات، درد لگن و کمر را کاهش می‌دهند.
آیا تکرر ادرار و کمردرد در دوران بارداری طبیعی است؟
در اغلب موارد بله. رشد رحم باعث فشار بر مثانه و کمر می‌شود، اما در صورت وجود تب یا سوزش، باید پزشک بررسی کند.
آیا یائسگی می‌تواند باعث بروز همزمان کمردرد و تکرر ادرار شود؟
بله. کاهش سطح استروژن در یائسگی موجب خشکی بافت‌های لگن و ضعف عضلات می‌شود که هر دو علامت را ایجاد می‌کند.
