قرص پرگابالین یک داروی ضدتشنج است که برای کنترل حملات صرع، اضطراب شدید و بیخوابی تجویز میشود اما در بسیاری از دردهای مزمن و شدید از جمله کمردردهای سیاتیکی یا بیرونزدگی دیسک کمر یا گردن هم از این قرص استفاده میشود. دوزهای پرگابالین بسیار متنوع هستند و به همین دلیل هم کاربردهای نسبتا متفاوتی دارد. یکی از موضوعات مهم که قبل از مصرف این قرص باید بدانید، عوارض، موارد منع و تداخلهای دارویی آن است. در این مقاله علاوه بر توضیح کاربردهای پرگابالین، به این موضوعات هم بهطور کامل پرداختهایم.
قرص پرگابالین چیست؟
قرص پرگابالین یک داروی ضد درد عصبی و ضدتشنج است که با نام علمی Pregabalin شناخته میشود. ترکیبات شیمیایی این قرص روی پیامرسانهای عصبی اثر میگذارد و فعالیت بیشازحد اعصاب را کاهش میدهد. به همین دلیل یکی از کاربردهای قرص پرگابالین، کاهش درد در مشکلات ارتوپدی با منشأ عصبی است مانند سیاتیک، فتق دیسک یا کمردرد.
البته پرگابالین مستقیماً عضله یا ستون فقرات را هدف قرار نمیدهد؛ بلکه روی عصبهای تحریکشده یا تحت فشار اثر میگذارد و با کاهش ارسال سیگنالهای درد، سوزش، گزگز، تیرکشیدن و دردهای منتشر را کم میکند. پرگابالین همچنین در تنظیم پیامهای عصبیِ مرتبط با اضطراب و تشنج نقش دارد، به همین دلیل برای دردهای عصبی، اختلالات اضطرابی و برخی انواع صرع تجویز میشود.
- زمان شروع اثر: پرگابالین معمولاً ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد از مصرف شروع به اثرگذاری میکند.
- ماندگاری اثر: اثر دارو حدود ۶ تا ۸ ساعت ادامه دارد، که بسته به دوز و وضعیت فرد میتواند کمی کمتر یا بیشتر باشد.
- دفعات مصرف: بیشتر بیماران دو بار در روز (صبح و شب) یا یکبار شب، دارو را مصرف میکنند.
ایا قرص پرگابالین مرفین دارد؟
خیر، قرص پرگابالین مرفین با هیچ ترکیب مخدر دیگری در خود ندارد؛ اما چون پرگابالین روی سیستم عصبی اثر آرامبخش میگذارد و میتواند خوابآلودگی یا حس سبکی ایجاد کند، خیلی از افراد تصور میکنند دارای مرفین است. درواقع این دارو فقط دردهای عصبی را با کاهش پیامهای عصبی کنترل میکند، نه با اثر مخدری.
دوزهای قرص پرگابالین (رایج و کمتر رایج)
دوزهای پرگابالین هم مانند داروهای دیگر، بر اساس شدت درد، نوع بیماری، سن بیمار، و تحملپذیری نسبت به عوارض دارو انتخاب میشوند و معمولا از دوزهای پایین آغاز و به دوزهای بالاتر تغییر پیدا میکنند. بهطورکلی پرگابالین ۵۰، ۷۵، ۱۵۰ و ۳۰۰ میلیگرم بیشترین تجویز و بیشترین جستجو را دارند.
در ادامه با همه دوزها و کاربردها و تفاوتهایشان آشنا میشوید.
قرص پرگابالین ۵۰ برای چیست؟
پرگابالین ۵۰ معمولاً دوز شروع است و برای افرادی تجویز میشود که درد عصبی خفیف تا متوسط، سوزش پاها، گزگز، یا اضطراب همراه با تنش عصبی دارند. این دوز کمک میکند بدن به دارو عادت کند و علائم بهتدریج آرام شود، بدون اینکه عوارض زیادی ایجاد کند.
کپسول پرگابالین ۷۵ برای چیست؟
پرگابالین ۷۵ یکی از رایجترین دوزهاست و برای دردهای عصبی مانند درد سیاتیک، نوروپاتی دیابتی، تیرکشیدن پا، یا فیبرومیالژی تجویز میشود. این دوز معمولاً اثر قابلتوجهی در کاهش سوزش، بیحسی و درد تیرکشنده دارد و به بهبود خواب و کاهش تنش عصبی کمک میکند.
قرص پرگابالین ۱۰۰ برای چیست؟
پرگابالین ۱۰۰ زمانی تجویز میشود که دوزهای پایینتر کافی نبودهاند و بیمار هنوز درد عصبی متوسط تا شدید، انتشار درد به پا یا بیحسی دارد. این دوز قدرت بیشتری در کنترل درد عصبی دارد و معمولاً در مراحل بعدی درمان، برای تقویت اثر درمانی استفاده میشود.
قرص پرگابالین ۱۵۰ برای چیست؟
پرگابالین ۱۵۰ یک دوز درمانی قویتر است و بیشتر برای دردهای عصبی شدید، سیاتیک مقاوم، نوروپاتی دیابتی شدید یا فیبرومیالژی مزمن تجویز میشود. این دوز معمولاً وقتی استفاده میشود که بیمار به ۷۵ یا ۱۰۰ پاسخ کامل نداده و نیاز به کاهش بیشتر درد، گزگز و سوزش دارد.
دوزهای کمتر رایج قرص پرگابالین
دوزهای ۲۵، ۲۰۰ و ۲۲۵ میلیگرم در گروه دوزهای کمتر رایج پرگابالین قرار میگیرند و هرکدام کاربردهای محدودتر و تخصصیتری دارند. پرگابالین ۲۵ میلیگرم معمولاً برای شروع بسیار ملایم درمان، بیماران سالمند، افراد حساس به دارو یا کسانی که سابقه عوارض شدید دارند تجویز میشود و بیشتر برای دردهای عصبی خفیف یا افزایش تدریجی دوز کاربرد دارد.
دوزهای ۲۰۰ و ۲۲۵ میلیگرم بیشتر زمانی استفاده میشوند که دوزهای معمولی مثل ۷۵ یا ۱۵۰ اثر کافی نداشته باشند. این دوزها برای دردهای عصبی شدید، سیاتیک مقاوم و نوروپاتیهای پیشرفته تجویز میشوند و معمولاً بین دوزهای درمانی میانی و دوز بالای ۳۰۰ میلیگرم، نقش تنظیم دقیق شدت درمان را دارند.
موارد مصرف قرص پرگابالین
نام پرگابالین را احتمالا زیاد شده باشید، اما قرص پرگابالین برای چی خوبه؟ این قرص برای این سه دسته بیماری بیشترین کاربرد را دارد: درمان دردهای عصبی که مهمترین و رایجترین مورد مصرف این داروست، کاهش اضطراب بهویژه در افرادی که دچار اضطراب فراگیر یا اضطراب همراه با درد هستند، و کنترل تشنج بهصورت درمان کمکی در برخی انواع صرع. روند درمان معمولا با دوز ۵۰ و ۷۵ شروع میشود و درصورت نیاز افزایش پیدا میکند.
علاوه بر این، پرگابالین در بهبود کیفیت خواب، کاهش دردهای مزمن اسکلتی–عضلانی و درمان فیبرومیالژی هم نقش مؤثری دارد و به همین دلیل یکی از پرمصرفترین داروهای حوزه درد و اعصاب محسوب میشود.
تسکین دردهای عصبی
پرگابالین برای دردهایی تجویز میشود که منشأ آن آسیب یا تحریک عصب است؛ دردهایی که معمولاً با سوزش، تیرکشیدن، برقگرفتگی، بیحسی یا گزگز همراهاند. معمولا زمانی که شدت درد به نحوی است که قرصهای مسکن موثر نیستند، قرص پرگابالین تجویز میشود.
نمونه بیماریها
-
نوروپاتی دیابتی (سوزش و گزگز پا)
-
درد پس از زونا
-
درد تیرکشنده پا یا درد سیاتیکی با منشأ عصبی
-
نوروپاتی پس از جراحی یا آسیب عصبی
کاهش اضطراب
پرگابالین برای اضطرابهایی مؤثر است که ماهیت مزمن، شدید یا همراه با تنش عضلانی و بیخوابی دارند. این دارو با آرامکردن انتقالدهندههای عصبی بیشفعال، آرامش ذهنی ایجاد میکند. پزشکان زمانی پرگابالین را وارد روند درمان میکنند که داروهای رایج ضداضطراب پاسخ کافی ندهند یا اضطراب با درد عصبی همراه باشد.
مطالعه بیشتر: قرص کلونازپام برای خواب و کاهش اضطراب
نمونه بیماریها
-
اضطراب فراگیر
-
اضطراب همراه با بیخوابی
-
اضطراب همراه با دردهای عصبی یا فیبرومیالژی
کنترل تشنج
پرگابالین بهعنوان درمان کمکی برای بیمارانی تجویز میشود که با وجود مصرف داروی اصلی ضدتشنج، هنوز دچار حملات میشوند. دارو با پایدار کردن فعالیت الکتریکی سلولهای عصبی از بروز حملههای جدید جلوگیری میکند. پرگابالین معمولا بهعنوان خط اول درمان صرع تجویز نمیشود، و فقط زمانی وارد برنامه درمانی میشود که حملات غیرقابل کنترل باشند.
نمونه بیماریها
-
تشنجهای جزئی
-
تشنجهای مقاوم به درمان اولیه
-
بیمارانی که نیاز به ترکیب چند دارو برای کنترل حملات دارند
قرص پرگابالین برای سیاتیک، دیسک و کمر درد
قرص پرگابالین اگرچه در دسته داروهای ضدتشنج قرار میگیرد اما یکی از داروهایی است که وقتی بیرونزدگی دیسک کمر یا فتق دیسک گردن روی عصب فشار میآورد و درد به شکل تیرکشنده، سوزشی، گزگز یا بیحسی به پا یا دست پخش میشود، تجویز میشود.
پرگابالین خود فتق دیسک را درمان نمیکند اما تحریک و التهاب عصبی و در نتیجه درد را کم میکند و فرد را برای دریافت سایر درمانها از جمله فیزیوتراپی دستی و با دستگاه، و انجام تمرینات ورزشی و حرکات اصلاحی آماده میشود.
پزشکان معمولاً درمان را با دوزهای ۵۰ یا ۷۵ میلیگرم شروع میکنند تا بدن به دارو عادت کند. اگر درد همچنان شدید باشد، دوز به ۱۰۰ یا ۱۵۰ میلیگرم میرسد. پرگابالین باعث آرامتر شدن سیگنالهای عصبی میشود، به همین دلیل کمک میکند سوزش و تیر کشیدن پا کم شود، خواب بهتر شود و انقباضات عصبی کاهش پیدا کند.
مطالعه بیشتر: بهترین قرص برای دیسک کمر کدام است؟
یکی دیگر از درمانهای غیرجراحی فتق دیسک کمر و سیاتیک، استفاده از کمربند پلاتینر است. این کمربند حرارتی با استفاده از سه نوع فناوری و با بهبود گردش خون در عضلات کمر، به تسکین کمردرد کمک میکند. پلاتینر باید هنگام استراحت و روزانه به مدت ۴۵ تا ۶۰ دقیقه استفاده شود تا موثر باشد. قبل از تهیه این کمربند، پیشنهاد میکنیم نظرات درباره کمربند پلاتینر را مطالعه کنید.
🕒 بهترین زمان مصرف کپسول پرگابالین
بهترین زمان مصرف کپسول پرگابالین معمولاً شبها یا هنگام خواب است، چون ممکن است باعث خوابآلودگی شود و این زمانبندی تحمل دارو را راحتتر میکند. اگر پزشک دوز بیشتری تجویز کند، معمولاً دارو در دو نوبت صبح و شب مصرف میشود. مهم است پرگابالین را هر روز در ساعت ثابت بخورید تا اثر آن پایدار بماند.
اگر یک دوز را فراموش کردم چه کنم؟
اگر یک دوز پرگابالین را فراموش کردید، بهمحض یادآوری مصرف کنید؛ مگر اینکه به زمان دوز بعدی نزدیک باشد. اگر کمتر از ۴ ساعت تا نوبت بعدی مانده، دوز فراموششده را نخورید و فقط نوبت بعدی را طبق روال مصرف کنید.
هیچوقت دو دوز را همزمان یا پشتسرهم برای جبران استفاده نکنید.
چگونه مصرف قرص پرگابالین را قطع کنم؟
قطع مصرف پرگابالین باید همیشه بهصورت تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود. توقف ناگهانی میتواند باعث بیخوابی، اضطراب، تهوع، تعریق یا بازگشت شدید درد شود. معمولاً پزشک دوز را طی چند روز تا چند هفته کم میکند؛ مثلاً از ۱۵۰ به ۷۵ و سپس ۵۰ میلیگرم. هرگز خودسرانه و یکباره مصرف را قطع نکنید.
عوارض قرص پرگابالین
یکی از نگرانیهای رایج در کسانی که قرص پرگابالین مصرف میکنند، عوارض شایع و رایج این قرص است. در این بخش با تمام عوارض همراه با راهکارهایی برای پیشگیری یا کنترل آنها آشنا میشوید.
۱. خوابآلودگی، منگی و کاهش تمرکز
اینها شایعترین عوارض پرگابالین هستند و معمولاً در ۳ تا ۷ روز اول شدیدتر هستند، و بعد از آن بدن کمکم به دارو عادت میکند و شدت این علائم کاهش پیدا میکند. پیشنهاد میکنیم اوایل مصرف قرص پرگابالین، بعد از مصرف از انجام کارهایی مانند رانندگی، کارهای دقیق یا تصمیمگیری سنگین پرهیز کنید.
۲. سرگیجه و عدم تعادل
این حالت بیشتر هنگام بلند شدن ناگهانی از خواب یا صندلی رخ میدهد. برای پیشگیری بهتر است آهسته از جای خود بلند شوید و چند ثانیه بایستید تا تعادلتان تثبیت شود. اگر سرگیجه ادامهدار بود، احتمالاً دوز فعلی برایتان زیاد است و پزشک باید تنظیم کند.
۳. افزایش اشتها و افزایش وزن
آیا پرگابالین چاق کننده است؟ این یکی از سوالات پرتکرار و نگرانیهای رایج است. پرگابالین در بعضی افراد میتواند باعث افزایش وزن شود، اما همیشه اینطور نیست. علت اصلی چاقی با پرگابالین بیشتر به افزایش اشتها، احتباس آب در بدن و کاهش تحرک بهدلیل کمتر شدن درد مربوط است.
معمولاً این افزایش وزن خفیف است و طی چند هفته اول مصرف دیده میشود. اگر رژیم غذایی خود را کنترل کنید، احتمال افزایش وزن خیلی کمتر میشود.
۴. ورم دست و پا (احتباس مایعات)
در بعضی افراد، پرگابالین باعث جمع شدن آب زیر پوست و پُف پاها میشود. معمولاً خطرناک نیست ولی اگر شدید شود، پزشک ممکن است دوز را کاهش دهد. راهکار این است که پاها را روزی چندبار بالا بگیرید، و مصرف نمک را کمتر کنید.
۵. خشکی دهان
خشکی دهان با پرگابالین شایع است و ممکن است باعث بوی دهان یا تشنگی مداوم شود. راهکارهای ساده جرعهجرعه آب خوردن، یا استفاده از آدامس بدون قند است.
۶. تاری دید یا دوبینی خفیف
این حالت معمولاً گذراست و در ساعات اول بعد از مصرف بیشتر حس میشود. اگر بعد از یک هفته بهتر نشد، پزشک باید دوز را ارزیابی کند. بسیار مهم است که تا زمان رفع تاری، رانندگی یا کار دقیق چشمی انجام ندهید.
۷. مشکلات گوارشی خفیف (یبوست، تهوع، سنگینی معده)
تهوع معمولاً با خوردن غذا کاهش پیدا میکند و یبوست با مصرف آب بیشتر، بهتر میشود. اگر معدهتان حساس است، پرگابالین را همراه غذا مصرف کنید.
❌ چه کسانی نباید پرگابالین مصرف کنند؟
پرگابالین برای بسیاری از افراد دارویی مؤثر و ایمن است، اما در برخی شرایط مصرف آن میتواند خطرناک باشد. دانستن اینکه چه کسانی نباید این دارو را مصرف کنند، کمک میکند از عوارض جدی و واکنشهای ناخواسته جلوگیری شود.
اصلیترین موارد منع قرص پرگابالین به این ترتیب هستند.
افرادی که به پرگابالین حساسیت شدید دارند: اگر قبلاً پس از مصرف این داروها دچار خارش شدید، کهیر، تورم صورت و لبها، تنگی نفس یا واکنش آلرژیک شدهاید، مصرف پرگابالین ممنوع است؛ چون احتمال بروز واکنش خطرناک دوباره وجود دارد.
افراد با نارسایی کلیوی شدید: در نارسایی شدید کلیه، پرگابالین در بدن جمع میشود و میتواند باعث مسمومیت، گیجی شدید یا اختلال هوشیاری شود. در این شرایط مصرف بدون تنظیم دقیق یا نظارت متخصص ممنوع است.
زنان باردار: پرگابالین میتواند برای جنین مضر باشد. مصرف خودسرانه کاملاً ممنوع است و فقط در موارد اضطراری پزشکی و با تشخیص پزشک قابل استفاده است.
زنان شیرده: چون دارو وارد شیر مادر میشود و ممکن است به نوزاد آسیب بزند، مصرف آن بدون نظر پزشک ممنوع است.
افرادی که الکل مصرف میکنند: ترکیب پرگابالین با الکل، بنزودیازپینها یا داروهای خوابآور میتواند باعث خوابآلودگی شدید، کاهش سطح هوشیاری و خطر افت تنفس شود. در این شرایط مصرف همزمان ممنوع است.
تداخلهای دارویی قرص پرگابالین
قرص پرگابالین با چند دارو و قرص میتواند تداخل دارویی ایجاد کند و باعث بروز عوارض شود. به همین دلیل افرادی که داروهای زیر را مصرف میکنند، بهتر است حتما پزشک را از سایر بیماریها و داروهایی که مصرف میکنند، مطلع کنند تا درصورت نیاز تغییراتی در داروهای تجویزی ایجاد شود.
-
اپیوئیدهای قوی (مورفین، اکسیکدون، هیدروکودون): باعث افزایش خطر افسردگی تنفسی و حتی توقف تنفس میشود و ترکیب بسیار خطرناکی است.
-
ترامادول: باعث افزایش خطر تشنج و تشدید سرکوب سیستم عصبی مرکزی میشود.
-
داروهای آرامبخش سنگین و بنزودیازپینها (دیازپام، کلونازپام، آلپرازولام): مصرف همزمان آنها به صورت روتین ممنوع است چون احتمال کاهش شدید سطح هوشیاری و افت تنفس را بالا میبرد.
-
گاباپنتین: این دو دارو عملکرد مشابه دارند و مصرفشان با هم میتواند باعث تجمع اثر، افزایش ریسک سرکوب تنفسی و اختلال شدید در تعادل شود. فقط در شرایط خاص تجویز میشود.
-
آنتیهیستامینهای خوابآور قوی (هیدروکسیزین، کلرفنیرامین): باعث افزایش قابلتوجه اثرهای تضعیفکننده سیستم عصبی مرکزی میشود و بهتر است از مصرف همزمان پرهیز شود.
تفاوت پرگابالین با قرص گاباپنتین چیست؟
پرگابالین و گاباپنتین هر دو داروهای ضد درد عصبی و ضدتشنج هستند و نحوهٔ اثرشان مشابه است؛ هر دو با کاهش تحریکپذیری عصب، دردهای نوروپاتیک، فیبرومیالژی و برخی انواع اضطراب را کم میکنند.
اما تفاوت اصلی در قدرت اثر و سرعت تأثیر است: پرگابالین قویتر، سریعتر و پایدارتر عمل میکند و معمولاً با دوزهای پایینتر نتیجه میدهد، درحالیکه گاباپنتین دیرتر جذب میشود و نیاز به دوزهای بالاتر دارد. از طرفی، گاباپنتین معمولاً عوارض و وابستگی کمتری دارد و ایمنتر محسوب میشود.
به همین دلیل پزشکان در موارد شدید یا مقاوم پرگابالین را ترجیح میدهند و در موارد خفیفتر، یا برای افراد حساس، گاباپنتین گزینه مناسبتری است.
سوالات متداول
جایگزین قرص پرگابالین چیست؟
جایگزینهای پرگابالین بسته به نوع بیماری متفاوتاند، اما معمولاً گاباپنتین شایعترین جایگزین است. در دردهای عصبی از دولکستین، آمیتریپتیلین و در اضطراب از SSRIs یا بنزودیازپینهای کوتاهمدت استفاده میشود. انتخاب دقیق باید براساس بیماری، سن، شرایط کبد و کلیه و میزان تحمل بیمار انجام شود.
ضررهای پرگابالین چیست؟
مهمترین ضررهای پرگابالین شامل وابستگی دارویی، خوابآلودگی، سرگیجه، افزایش وزن، ورم پاها، تاری دید، اختلال تمرکز و در برخی افراد تغییرات خلقی است. در مصرف طولانیمدت یا دوزهای بالا میتواند باعث کاهش هوشیاری و اختلال در هماهنگی حرکتی شود. قطع ناگهانی نیز خطر تشنج و بیقراری دارد.
مصرف همزمان گاباپنتین و پرگابالین چه تاثیر و عوارضی دارد؟
مصرف همزمان این دو داروی مشابه معمولاً توصیه نمیشود، چون اثرات آنها روی سیستم عصبی جمع میشود و باعث خوابآلودگی شدید، اختلال تعادل، کندی تنفس، گیجی و افت هوشیاری میشود. از نظر درمانی هم معمولاً سودی ندارد و فقط عوارض را بیشتر میکند. مصرف ترکیبی فقط با نظارت مستقیم پزشک ممکن است.
پرگابالین چند روز در بدن میماند؟
پرگابالین نیمهعمر حدود ۶ ساعت دارد و معمولاً طی ۲۴ تا ۳۶ ساعت از بدن دفع میشود. با این حال، برای پاک شدن کامل و قابلردیابی نبودن آثارش، معمولاً ۲ تا ۳ روز زمان لازم است. در افراد با مشکلات کلیوی، دارو ممکن است تا چند برابر دیرتر دفع شود.
تأثیر پرگابالین بر حافظه چیست؟
پرگابالین میتواند باعث کاهش تمرکز، کندی ذهن، مشکلات حافظه کوتاهمدت و احساس «خالی شدن ذهن» شود، بهخصوص در اوایل درمان یا دوزهای بالا. این اثر معمولاً با تنظیم دوز بهتر میشود. در افراد حساس یا مسن، اختلال شناختی میتواند شدیدتر باشد و نیاز به بررسی پزشک دارد.
تداخل الکل و پرگابالین چگونه است؟
الکل اثرات پرگابالین را روی مغز و سیستم عصبی چند برابر میکند و میتواند باعث خوابآلودگی شدید، اختلال صحبت، از دست دادن تعادل، افت هوشیاری و حتی سرکوب تنفس شود. ترکیب این دو خطرناک است و در برخی افراد ممکن است به کما منجر شود. مصرف همزمان به هیچوجه توصیه نمیشود.
ناپروکسن و پرگابالین با هم تداخل دارویی دارند؟
بهطور کلی ناپروکسن و پرگابالین تداخل جدی ندارند و میتوانند با هم مصرف شوند. ناپروکسن یک ضدالتهاب است و پرگابالین بر اعصاب اثر میگذارد. تنها نکته این است که در برخی افراد، مصرف همزمان ممکن است باعث افزایش خوابآلودگی خفیف یا سرگیجه شود، اما خطر خاص یا ممنوعیتی وجود ندارد.
