بهترین ماساژ برای زانو درد ترکیبی از سه روش ماساژ سوئدی ملایم، ماساژ عضلات اطراف زانو و ماساژ لنفاوی است؛ چون بدون ایجاد فشار عمیق و با بهبود گردش خون، به کاهش گرفتگی عضلات و ورم خفیف کمک میکند. البته روش صحیح ماساژ زانو در خانه نیاز به رعایت چند نکته مهم دارد که این مقاله با آنها آشنا میشوید.
فواید ماساژ برای زانو چیست؟
ماساژ درمانی زانو، چه بهصورت خانگی و ملایم و چه بهصورت تخصصی انجام شود میتواند با بهبود گردش خون، کاهش سفتی عضلات و کاهش التهاب خفیف اطراف مفصل، به بهتر شدن حرکت زانو و کاهش دردهای مکانیکی کمک کند.
با این حال، ماساژهای تخصصی مانند ماساژ بافتعمقی، ماساژ ورزشی یا ماساژ لنفاوی، اثرات هدفمندتر و عمیقتری دارند؛ در حالی که ماساژهای ساده و خانگی بیشتر برای خستگی، خشکی و فشار روزمره مناسباند و اثرات ملایمتری ایجاد میکنند.
مطالعه بیشتر: بهترین مکملهای تقویت زانو را بشناسید.
-
کاهش سفتی عضلات اطراف زانو: با ریلکس شدن عضلات چهارسر، همسترینگ و ساق، فشار کمتری به مفصل وارد میشود.
-
افزایش گردش خون موضعی: خونرسانی بهتر باعث تغذیه مناسبتر بافتها و تسریع ترمیم میشود.
-
بهبود دامنه حرکتی زانو: با آزاد شدن بافت نرم، حرکت مفصل روانتر و بدون خشکی میشود.
-
کاهش دردهای مکانیکی خفیف: دردهای ناشی از خستگی، نشستن طولانی یا ورزش بهتر تسکین پیدا میکند.
-
کاهش ورم خفیف ناشی از بیتحرکی: ماساژ ملایم لنفاوی به دفع مایع اضافی کمک میکند (در ورمهای غیرالتهابی).
-
کاهش اسپاسم و گرفتگی عضلات: ماساژ زانو به ریلکس شدن عضلات گرفته کمک میکند و فشار اضافی روی زانو را کاهش میدهد.
-
کمک به ریکاوری پس از فعالیت بدنی: انباشت اسیدلاکتیک کمتر شده و خستگی عضلانی سریعتر برطرف میشود.
-
بهبود آرامش عصبی و کاهش تنش عصبی اطراف مفصل: تحریک گیرندههای حسی باعث کاهش ادراک درد و افزایش احساس آرامش میشود.
ماساژ زانو برای چه کسانی مفید یا مضر است؟
ماساژ زانو برای کسانی مفید است که درد یا خشکی زانو آنها ناشی از آرتروز زانو خفیف، خستگی، کمتحرکی، گرفتگی عضلات یا فشار روزمره باشد. در نقطه مقابل، ماساژ زانو برای التهاب زانو یا آسیب مینیسک و رباط زانو مضر است. اگر زانو با علائم ظاهری شدید همراه باشد، انجام ماساژ ممنوع است.
در جدول زیر میبینید که ماساژ زانو در چه شرایطی مفید و در چه شرایطی مضر یا ممنوع است.
| ماساژ زانو مفید است | ماساژ زانو ممنوع است |
|---|---|
| خشکی زانو بعد از نشستن طولانی | درد تیز، تیرکشنده یا ناگهانی |
| خستگی یا سنگینی زانو بعد از راه رفتن زیاد | پس از ضربه یا پیچخوردگی (۷۲ ساعت اول) |
| ورزشکاران یا افراد تازهکار با گرفتگی عضلانی | ورم یا گرمای مفصل (التهاب) |
| سفتی عضلات ران و پشت ران | عفونت مفصل یا عفونت پوستی اطراف زانو |
| آرتروز خفیف تا متوسط بدون ورم | پوکی استخوان شدید یا درد استخوانی |
| اسپاسم یا گرفتگی عضلات اطراف زانو | وجود زخم، بریدگی یا سوختگی |
| خشکی صبحگاهی یا خشکی شروع حرکت | قفل شدن یا گیرکردن زانو |
| ضعف عضلانی اطراف زانو بدون التهاب | بیحسی، مورمور یا خوابرفتگی (سیاتیک) |
✔️ ماساژ زانو برای این افراد مفید است
این افراد بیشترین سود را از ماساژ زانو میبرند و انجام منظم و صحیح ماساژ زانو میتواند هم خستگی را بهدر ببرد و هم باعث تقویت عضلات زانو در بلندمدت شود.
-
کسانی که زیاد مینشینند یا پشت میز کار میکنند و دچار خشکی و بیحسی زانو میشوند.
-
افرادی که زیاد راه میروند یا سرپا میایستند و زانوهایشان آخر روز خسته یا سنگین میشود.
-
ورزشکاران یا افرادی که تازه شروع به ورزش کردهاند و عضلات ران و ساقشان سفت میشود.
-
افرادی که عضلات چهارسر یا پشت ران آنها سفت و کوتاه است و این سفتی باعث فشار روی زانو میشود.
-
افرادی که آرتروز خفیف تا متوسط دارند و ورم یا التهاب فعال ندارند.
-
کسانی که دچار اسپاسم یا گرفتگی عضلات اطراف زانو هستند و نیاز به ریلکس کردن بافتها دارند.
-
افرادی که بعد از نشستن طولانی دچار خشکی صبحگاهی یا خشکی شروع حرکت میشوند.
❌ ماساژ زانو برای این افراد ممنوع است
ماساژ زانو در برخی شرایط، نهتنها کمکی به بهبود درد زانو نمیکند، بلکه میتواند التهاب، آسیب بافتی یا مشکلات گردش خون را تشدید کند. بنابراین شناخت مواردی که ماساژ در آنها ممنوع است، برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت زانو ضروری است.
در شرایط زیر، ماساژ زانو ممنوع است. به جای این کار باید فورا به پزشک مراجعه کنید و درمان تخصصی و متناسب با علت زانو درد دریافت کنید.
- درد تیز، تیرکشنده یا ناگهانی: این نوع درد نشانه آسیب بافتی مثل مینیسک یا رباط است. ماساژ در چنین وضعیتی باعث جابهجایی بافت، تشدید پارگیهای ریز و افزایش درد میشود.
- پس از ضربه، پیچخوردگی یا سقوط (تا ۷۲ ساعت اول): در ساعات اولیه، خونریزی بافتی و التهاب تازه ایجاد میشود. ماساژ میتواند خونریزی داخلی را بیشتر کند و روند ترمیم را بههم بریزد.
- عفونت مفصل یا عفونت پوستی اطراف زانو: در آرتریت سپتیک یا عفونت بافت نرم، هرگونه فشار میتواند باکتریها را پخش کند و التهاب را شدیدتر کند؛ حتی خطرناک است.
- پوکی استخوان شدید یا درد استخوانی: استخوانهای ضعیف در برابر فشار حساساند. ماساژ محکم یا حتی متوسط ممکن است باعث درد شدید یا حتی آسیب شود.
- وجود ورم، زخم، بریدگی، سوختگی یا خراش پوستی: تماس و فشار روی پوست آسیبدیده باعث تحریک، تاخیر در ترمیم و افزایش ریسک عفونت میشود.
- قفل شدن یا گیرکردن زانو هنگام حرکت: این علامت بهاحتمال زیاد ناشی از آسیب مینیسک است. ماساژ نهتنها درمان نمیکند، بلکه میتواند قفل شدن را شدیدتر کند.
- بیحسی، مورمور یا خوابرفتگی زانو: این علائم احتمال درگیری عصبی دارد و ماساژ روی اعصاب تحریکشده باعث افزایش درد یا آسیب بیشتر میشود.
بهترین ماساژ برای زانو کدام است؟
بهترین ماساژ برای زانو ترکیبی از ماساژ سوئدی ملایم، ماساژ عضلات اطراف زانو و ماساژ لنفاوی است؛ چون این سه روش همزمان گردش خون را افزایش میدهند، گرفتگی عضلات را کاهش میدهند و ورم خفیف را کم میکنند و در نتیجه بیشترین بهبود درد و خشکی زانو را ایجاد میکنند.
مطالعه بیشتر: بهترین ورزشها برای ساییدگی و آرتروز زانو
در ادامه با هر کدام از این روشها و نحوه صحیح ماساژ زانو برای هر کدام آشنا میشویم.
در موارد زانو درد خفیف، این ماساژها در خانه هم قابل انجام هستند؛ اما اگر درد مزمن، سفتی زیاد، آسیب قدیمی، محدودیت حرکت یا آرتروز متوسط تا شدید وجود داشته باشد، حتما باید توسط متخصص انجام شوند تا فشار یا حرکت اشتباه باعث بدترشدن درد یا آسیب نشود.
۱. ماساژ سوئدی ملایم
ماساژ سوئدی ملایم سادهترین و ایمنترین نوع ماساژ برای زانو است و نیاز به مهارت ویژهای ندارد، اما هنگام انجام آن نکات مهمی باید رعایت شود که در ادامه میآید.
۱. گرمکردن اولیه (۳۰ تا ۶۰ ثانیه)
دو دست را روی هم بمالید تا گرم شود، سپس کف دست را چند ثانیه روی زانو و اطراف آن قرار دهید تا بافتها آماده شوند.
۲. ماساژ لغزشی روی ران (۱ دقیقه)
از چند سانتیمتر بالای زانو شروع کنید و دستها را بهصورت طولی و آرام به سمت بالا روی ران بکشید.
۳. ماساژ ملایم اطراف زانو (۱ دقیقه)
با نوک انگشتان یا پهنای دست، حرکات دایرهای آرام در دو طرف زانو انجام دهید. روی استخوان کشکک فشار وارد نکنید.
۴. ماساژ لغزشی روی ساق پا (۳۰ تا ۶۰ ثانیه)
حرکتهای آرام از زیر زانو به سمت پایین روی ساق انجام دهید تا جریان خون بهتر شود و تنش عضله ساق آزاد شود.
۵. تکرار حرکات سطحی (۳۰ ثانیه)
یکبار دیگر حرکات لغزشی نرم از ساق به زانو و از زانو به ران انجام دهید تا ماساژ کامل شود و بافتها آرام شوند.
۲. ماساژ عضلات اطراف زانو
نحوه انجام این ماساژ زانو هم پیچیدگی خاصی دارد؛ اما نکته مهم این است که هیچکدام از حرکات زیر روی مفصل یا کشکک زانو انجام نمیشود و تمرکز روی عضلات اطراف است.
۱. گرمکردن عضلات (۳۰ تا ۶۰ ثانیه)
با کف دست حرکات آرام و طولی روی ران و ساق انجام دهید تا عضلات گرم و آماده شوند.
۲. ماساژ چهارسر ران (۱ تا ۲ دقیقه)
بالای زانو را با حرکات روبهبالا ورز دهید. فشار باید ملایم تا متوسط باشد و روی عضله چهارسر متمرکز شود، نه روی کشکک.
۳. ماساژ پشت ران (همسترینگ) – ۱ دقیقه
پشت ران را با حرکات طولی از زانو به سمت باسن ماساژ دهید. این عضلات معمولاً سفتاند و شلکردنشان فشار زیادی از زانو کم میکند.
۴. ماساژ کنار ران (IT Band) – ۳۰ تا ۶۰ ثانیه
کناره خارجی ران را با حرکات طولی و آرام ماساژ دهید. این ناحیه اگر سفت باشد، درد کنار زانو ایجاد میکند.
۵. ماساژ ساق پا – ۳۰ تا ۶۰ ثانیه
عضلات ساق را از پایین به بالا ماساژ دهید تا تنش ساق که به زانو منتقل میشود، کمتر شود.
۶. تکرار حرکات سطحی برای آرامسازی (۳۰ ثانیه)
در پایان یکبار دیگر حرکات طولی ملایم روی ران و ساق انجام دهید تا بافتها آرام شوند.
۳. ماساژ لنفاوی
ماساژ لنفاوی یک ماساژ بسیار ملایم و سطحی است که با فشار خیلی کم انجام میشود و هدفش کمک به تخلیه مایع اضافه و کاهش ورم خفیف اطراف زانوست. این روش برای «پف خفیف، احساس سنگینی، ورم کمِ ناشی از کمتحرکی یا آرتروز خفیف» بیشترین فایده را دارد.
مطالعات هم نشان دادهاند که این ماساژ میتواند ورم خفیف و ناراحتی اطراف زانو را کم کند و حرکت مفصل را بهتر کند.
نحوه صحیح ماساژ زانو (ماساژ لنفاوی)
انجام ماساژ لنفاوی کمی تخصصیتر از دو روش قبلی ماساژ زانو درد است، با این حال اگر ورم خفیف باشد، این ماساژ را میتوان در خانه و با فشار بسیار ملایم انجام داد. اما اگر ورم زیاد، گرمی، درد شدید یا سابقه مشکلات لنفی وجود دارد، حتماً متخصص باید انجام دهد.
۱. ریلکس کردن پا (۳۰ ثانیه)
پا را دراز کنید، زانو کمی خم باشد، و عضلات کاملاً ریلکس بمانند. فشار نباید هیچوقت بیش از «لمس خیلی ملایم» باشد.
۲. تخلیه لنف در بالادست (کشاله ران) – ۳۰ ثانیه
با نوک انگشتان، حرکات دایرهای بسیار ملایم روی کشاله ران انجام دهید. این کار «مسیر لنفی» را باز میکند تا مایع از زانو بهتر تخلیه شود.
۳. حرکات سطحی زیر زانو به سمت بالا – ۳۰ تا ۴۵ ثانیه
زیر زانو (حدود ۵–۱۰ سانتیمتر پایینتر) را با حرکات طولی آرام به سمت بالا ماساژ دهید. فشار باید فقط در حد کشیدن آرام پوست باشد.
۴. ماساژ اطراف کاسه زانو (با فشار بسیار ملایم) – ۳۰ ثانیه
در اطراف زانو حرکات دایرهای کوچک و آرام انجام دهید. روی خود کشکک فشار وارد نکنید.
۵. از پایین به بالا تا کشاله ران – ۳۰ تا ۶۰ ثانیه
با کف انگشتان از ناحیه زیر زانو به سمت ران و تا کشاله ران حرکتهای طولی، آرام و پیوسته انجام دهید. این مهمترین قسمت ماساژ است و مایع لنفی را به سمت مسیر تخلیه هدایت میکند.
۶. تکرار چرخه (۱ بار دیگر)
یکبار دیگر مراحل ۳ تا ۵ را با همان فشار ملایم تکرار کنید تا چرخه لنفاوی کامل شود.
نکات مهم ماساژ زانو که حتماً باید رعایت کنید!
۱. روی خود مفصل و کشکک فشار وارد نکنید
توجه داشته باشید که ماساژ زانو باید روی عضلات اطراف مفصل باشد، نه روی استخوان یا کشکک. فشار مستقیم روی مفصل میتواند التهاب، درد و حساسیت زانو را تشدید کند.
۲. فشار را همیشه ملایم تا متوسط نگه دارید
ساختار زانو حساس است و تحمل فشارهای عمیق ندارد. به همین دلیل فشار حرکات ماساژ باید فقط در حدی باشد که عضله شل شود، نه اینکه درد ایجاد کند. فشار زیاد نهتنها فایدهای ندارد بلکه میتواند باعث آسیب بافتی شود.
۳. قبل از ماساژ، عضلات را کمی گرم کنید
قبل از ماساژ قرار دادن کمپرس گرم به مدت ۲–۳ دقیقه و یا انجام چند حرکت سبک پا باعث میشود عضلات بهتر واکنش نشان دهند و ماساژ مؤثرتر و ایمنتر شود. ماساژ روی عضله سرد میتواند سفتی را بیشتر کند.
۴. حرکات ماساژ را همیشه رو به بالا انجام دهید
بهتر است موقع انجام هر کدام از این سه نوع ماساژ، حرکت دست از سمت پایین به سمت بالا باشد. در ماساژ عضلانی، حرکت به سمت بالا خونرسانی را بهتر میکند. در ماساژ لنفاوی هم حرکت رو به بالا باعث تخلیه بهتر مایع لنف میشود. این جهتدهی، یکی از مهمترین اصول ماساژ مؤثر زانوست.
۵. از روغن یا لوسیون استفاده کنید
حتما قبل از شروع ماساژ، دست خود را با روغن یا پماد مخصوصا ماساژ زانو نرم کنید. حرکت روان دست روی پوست باعث میشود بافت نرم بدون کشیدهشدن تحریک شود. مقدار کم روغن، کیفیت ماساژ را چند برابر بهتر میکند.
مطالعه بیشتر: بهترین پماد برای زانو درد کدام است؟
۶. زمان ماساژ را کوتاه و هدفمند نگه دارید
ماساژ زانو نباید زمان طولانی را به خود اختصاص دهد و حدود ۴ تا ۸ دقیقه برای هر زانو کافی است. صرف زمان بیش از حد برای ماساژ زانو باعث تحریک مفصل و خستگی بافتها میشود.
۷. بعد از ماساژ، کشش یا حرکت ملایم انجام دهید
بهتر است بعد از کمی استراحت پس از ماساژ زانو، چند حرکت ساده انجام دهید. انجام چند کشش ساده عضلات ران و ساق یا چند قدم راهرفتن، اثر ماساژ را تثبیت میکند و مانع برگشت سریع سفتی عضلات میشود.
۸. فقط عضلات اصلی اطراف زانو را هدف قرار دهید
ماساژ زانو باید با تمرکز بر این سه گروه عضلات انجام شود. تمرکز روی این عضلات بیشترین اثر را روی کاهش درد و بهبود حرکت زانو دارد.
-
چهارسر ران
-
عضلات پشت ران
-
عضلات ساق
۹. اگر درد بعد از ماساژ بیشتر شد، ادامه ندهید
اگر موقع ماساژ زانو، درد زانو ایجاد شد یا تشدید شد، یعنی یا ماساژ با تکنیک درست انجام نمیشود و یا برای شرایط شما انجام ماساژ مفید نیست و مشکل پنهانی در تاندون، مفصل یا مینیسک وجود دارد. در این حالت ماساژ را متوقف کنید.
زانوبند زاپیامکس مکمل ماساژ زانو
در کنار ماساژ زانو، استفاده از ابزارهای طبی مانند زانوبند زاپیامکس میتواند تاثیر ماساژ را افزایش دهد. از زاپیامکس باید به صورت روزانه ۴۵ تا ۶۰ دقیقه و فقط هنگام استراحت استفاده کرد تا نتیجهبخش باشد. این زانوبند با استفاده از فناوریهای جدید و با ایجاد گرمای عمقی در بافت اطراف زانو، تاثیر بیشتر، سریعتر و ماندگارتری در بهبود گردش خون و تسکین درد دارد.
برای اطلاعات بیشتر و پیش از خرید زاپیامکس میتوانید نظرات درباره زانوبند زاپیامکس را مطالعه کنید.
سوالات متداول
ماساژ برای آرتروز زانو مفید است؟
بله، ماساژ زانو برای آرتروز خفیف تا متوسط مفید است چون سفتی عضلات اطراف زانو را کم میکند و حرکت مفصل را بهتر میکند. اما اگر زانو با ورم یا گرمی داشته باشد نباید آن را ماساژ داد.
ماساژ برای التهاب زانو خوب است؟
اگر مفصل زانو التهاب فعال داشته باشد نه، چون ماساژ ورم و گرمی را تشدید میکند. اما بعد از فروکش التهاب، ماساژ ملایم اطراف زانو میتواند برای بهبود گردش خون مفید است.
ماساژ رگ زیر زانو مفید است؟
رگ زیر زانو بسیار حساس است، به همین دلیل ماساژ این ناحیه باید ملایم و بهصورت سطحی و توسط متخصص فیزیوتراپیست انجام شود. ماساژ عمیق خطر تحریک عصب و رگ را به همراه دارد.
ماساژ رگ پشت زانو خطرناک است؟
بله، پشت زانو رگها و اعصاب مهمی دارد و ماساژ عمیق ممنوع است. اما ماساژ سطحی آن هم توسط متخصص فیزیوتراپیست مجاز است.
ماساژ برای پارگی مینیسک ضرر دارد؟
بله، هر نوع فشار حتی سطحی روی زانو میتواند پارگی مینیسک زانو را بدتر کند. فقط ماساژ ملایم روی عضلات اطراف زانو توسط فیزیوتراپیست مجاز است، نه روی خود مفصل.
ماساژ بعد از عمل زانو مفید است؟
بله، اما فقط توسط متخصص و بعد از اجازه پزشک مجاز است. ماساژ اشتباه میتواند بافت جراحیشده را تحریک کند و باعث ایجاد آسیب در آن ناحیه شود.
ماساژ زانو با روغن زیتون خوب است؟
بله، چون روغن زیتون خاصیت ضدالتهابی دارد و میتواند التهاب خفیف را کم میکند، برای ماساژهای روزمره بهترین گزینه خانگی است.
ماساژ زانو با روغن سیاهدانه مفید است؟
برای درد و التهاب خفیف مفید است، چون سیاهدانه خواص ضدالتهابی ملایم دارد؛ نسبت به روغن زیتون اثر قویتری روی درد خفیف دارد.
ماساژ زانو با روغن بادام تلخ بهتر است؟
نسبت به روغن زیتون ملایمتر و آرامبخشتر است؛ برای افرادی که خشکی و گرفتگی عضلانی دارند انتخاب بهتری است، ولی در کاهش التهاب ضعیفتر از سیاهدانه است.
ماساژ زانو با روغن دنبه خوب است؟
خیر، دنبه روغن سنگینی است و جذب نمیشود. همچنین از نظر علمی مزیتی برای زانو ندارد به همین دلیل بهتر است استفاده نشود.
ماساژ زانو با سرکهسیب مفید است؟
خیر، سرکه سیب برای پوست تحریککننده است و هیچ پشتوانه علمی وجود ندارد که نشان دهد ماساژ زانو یا این ماده برای مفصل زانو یا زانو درد مفید است.
چه روغنی برای ماساژ زانو بهتر است؟
بهترین گزینهها برای ماساژ زانو شامل زیتون (برای درد خفیف)، سیاهدانه (برای التهاب خفیف)، بادام تلخ (برای خشکی و گرفتگی)، کنجد (برای گرمکردن عضلات) هستند و هرکدام مزیتهای متفاوتی دارند.
ماساژ زانو با دستگاه بهتر است یا دستی؟
برای گرمکردن سریع بافت و خستگی عضلانی، ماساژ زانو با دستگاه بهتر است؛ اما برای بازکردن گرفتگی واقعی و کار دقیق روی عضلات، ماساژ دستی مؤثرتر است.
ماساژور برقی برای زانو مفید است؟
بله، برای خستگی و سفتی عضلات مفید است، اما نباید روی خود مفصل زانو استفاده شود.
ماساژور تفنگی برای زانو مناسب است؟
استفاده از این ماساژو روی مفصل زانو ممنوع است؛ اما روی عضلات ران و ساق با شدت پایین مؤثر است و میتواند گرفتگی عضلانی را کم کند.



