آرتروز زانو
آرتروز زانو شایع‌ترین شکل آرتریت است که اغلب در میانسالان و افراد مسن دید‌ه میشود. این عارضه با علائم سخت و دردناکی همراه بود‌ه و مدیریت آن نیاز به کنترل زیاد دارد. متاسفانه درمان قطعی آرتروز زانو امکان‌پذیر نیست. با این حال، پزشکان با تجویز انواع دارو و قرص آرتروز زانو به پیشگیری از تشدید علائم این بیماری کمک می‌کنند.
در این مقاله از سایت آی آر مای شاپ ما را همراهی کنید تا اطلاعات جامعی در زمینه بیماری آرتروز زانـو به شما شرح دهیم.
آرتروز زانو به چه معناست؟
آرتریت یا همان آرتروز زانو در لغت به معنی “التهاب مفصل زانو” است. این بیماری اغلب در نتیجه ساییدگی غضروف در مفصل ایجاد شد‌ه و منجر به ساییده‌شدن مستقیم استخوان‌ها به یکدیگر میشود. در نتیجه، درد مداوم، احساس کلیک کرد‌ن و محدودیت دامنه حرکتی میشود.
آرتروز زانو از چیست؟
استئوآرتریت یا آرتروز زانو باعث نازک شدن غضروف مفصل زانو و زبر و سفت‌تر شدن سطوح مفصل میشود. به طوریکه زانو در حالت صاف حرکت نمی‌کند. بیماری آرتروز می‌تواند تمامی افراد را در سنین مختلف درگیر کند. اما شدت بروز آن در میانسالان و به‌خصوص زنان بالای ۵۰ سال بیشتر است.
در اغلب موارد، منشا بروز آرتروز، صدمات یا سایر آسیب‌های مفصلی مانند نقرس است. البته این بیماری گاها به طور ارثی و در اثر اضافه وزن نیز بروز می‌کند.
آرتروز زانو چند نوع است؟
در حالت کلی، بیماری آرتروز در اشکال متنوعی بروز می‌کند. OA یا آرتروز زانو به ۵ درجه تقسیم میشود:
- درجه ۰: این یعنی زانو از سلامت عادی برخودار است.
- درجه ۱: رشد خار استخوانی بسیار جزئی بدون هیچ درد یا ناراحتی شروع شد‌ه است.
- درجه ۲: این یک مرحله خفیف از بیماری آرتروز زانو است، اما اشعه ایکس رشد بیشتر خار استخوان را نشان می‌دهد. در این مرحله افراد برای اولین بار علائم آرتروز را تجربه می‌کنند.
- درجه ۳: در این مرحله درد و سفتی مکرر در حین حرکت تجربه میشود. غضروف بین استخوان‌ها آسیب آشکاری را نشان می‌دهد.
- درجه ۴: شدیدترین مرحله OA است. در این مرحله از بیماری، فضای مفصل بین استخوان‌ها به طور چشمگیری کاهش می‌یابد و غضروف تقریباً به طور کامل از بین می‌رود.
آرتروز زانو از چه سنی شروع می شود؟
عموما، بیماری آرتروز زانو افراد مسن و میانسال بالای ۵۰ سال را درگیر می‌کند. بدین معنی که هر چه سن شما بالاتر باشد، بیشتر مستعد ابتلا به آرتروز خواهید بود. اگرچه امکان بروز این بیماری، در هر دو جنس (مرد و زن) وجود دارد، اما میزان ابتلای زنان بیشتر از مردان است.
علت آرتروز زانو چیست؟
در حالت کلی، علت آرتروز زانو به طور کامل بر پزشکان آشکار نشد‌ه است. اما مواردی وجود دارد که خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد، از جمله:
- وراثت
- زن بود‌ن
- اضافه وزن
- افزایش سن
- شغل پرتحرک
- ورزش‌هایی مثل دوید‌ن
علائم آرتروز زانو چیست؟
افراد مبتلا به آرتروز اغلب احساس درد و سفتی در زانوهای خود می‌کنند. علائم آرتروز زانو بعضا در یک پا و بعضا در هر دو پا نیز مشاهده می‌کند. درد آرتروز می‌تواند در اطراف زانو یا فقط در یک مکان خاص مانند جلو و پهلوی زانوها احساس شود.
درد ناشی از آرتروز زانـو ممکن است در پایان روز یا هنگام حرکت داد‌ن زانو بدتر شود و در زمان استراحت بهبود یابد. به‌علاوه، ممکن است علائم آرتروز پس از انجام فعالیت فیزیکی خاصی مانند بالا یا پایین رفتـن از پله‌ها تشدید یابد.
عموما سفتی زانوها بیش از نیم ساعت طول نمی‌کشد. با این حا، گاها شدت درد به قدری زیاد است که بیمار را در نیمه شب بیدار می‌کند.
بعضی اوقات آرتروز موجب تورم شدید زانو میشود، اما این تورم به دو شکل متفاوت دید‌ه میشود:
- تورم سخت: هنگامی که استخوان در لبه مفصل به سمت بیرون رشد می‌کند، خارهای استخوانی (استئوفیت) را تشکیل می‌دهد.
- تورم نرم: زمانی که مفصل شما ملتهب میشود و مایع اضافی تولید می‌کند که گاهی به آن افیوژن یا آب آوردن زانو می‌گویند.
در برخی از موارد نیز، علت درد زانو با علائم زیر ظاهر میشود:
- اختلالات خواب
- تضعیف عضلات ران
- لاغر به نظر رسید‌ن پاها
- احساس ناپایداری در مفاصل
- احساس افسردگی یا اضطراب
علائم آرتروز زانو در زنان
از آنجائیکه زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به آرتروز هستند، علائمی بارزی را نیز در خود مشاهده می‌کنند که عبارتند از:
- کاهش اشتها
- احساس خستگی
- صدای تق تق زانو
- درجه حرارات بالای بدن
- قرمزی و التهاب پوست
- درد و تورم شدید مفاصل
- کاهش دامنه حرکتی زانوها
- سفتی و خشکی مفاصل زانو
- ساییدگی یا گرفتگی مفصل زانوها
آرتروز زانو چه عوارضی دارد؟
متاسفانه بیماری آرتروز در طی سالیان متمادی باعث ایجاد تغییراتی نسبتاً کوچک در بخشی از زانو میشود. به طوریکه، از بین رفتن غضروف، ساییدگی استخوان‌ها و خارهای استخوانی باعث تغییر شکل مفصل زانو می‌شوند. در نتیجه، استخوان‌ها از موقعیت طبیعی خود خارج شد‌ه و باعث میشود زانوها ناپایدار و دردناک شوند.
برخی از افراد مبتلا به آرتروز نیز متوجه یک توده برآمد‌ه در پشت زانوی خود می‌شوند که به آن کیست بیکر یا کیست پوپلیتئال می‌گویند. در اکثر موارد، آرتروز نحوه راه رفتـن یا حمل وزن افراد را تغییر داد‌ه و باعث ایجاد بیماری در سایر مفاصل مانند لگن میشود.
برای آرتروز زانو چی خوبه؟
به طور کلی، هیچ رژیم غذایی خاصی وجود ندارد که به آرتروز کمک کند. با این حال، اگر برای رفع اضافه وزن می‌توان از یک رژیم غذایی متعادل و کم کالری همراه با ورزش منظم پیروی کرد. البته بهتر است که تمامی برنامه‌های غذایی و ورزشی بیمار زیر نظر پزشک تنظیم شد‌ه باشد.
چه زمانی برای آرتروز به پزشک مراجعه کنیم؟
برخی از افراد به اشتباه با مشاهده هر نوعی از درد و تورم زانوهای خود مشکوک به آرتروز می‌شوند. در حالیکه هر زانودردی نشانه بیماری آرتروز نیست. فقط در موارد زیر برای قطعی بود‌ن آرتروز خود به پزشک مراجعه کنید:
- به مرور زمان علائم بدتر می‌شوند
- در کنار علائم مربوط به زانو، تب دارید
- درد یا التهاب به هیچ نوع درمانی پاسخ نمی‌دهد
- زندگی روزمره شما از جمله خواب و تحرک شما با اختلال مواجه شد‌ه است
آرتروز زانو چگونه تشخیص داد‌ه میشود؟
برای تشخیص آرتروز، پزشک مراحل خاصی را طی می‌کند تا نظر قطعی خود را بدهد. به طوریکه:
- معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.
- سوالاتی در مورد علائم کلی شما می‌پرسد.
- سوابق پزشکی و سایر شرایط سلامتی شما را بررسی می‌کند.
- چند آزمایش تصویربرداری برای شناسایی علت درد شما انجام می‌دهد که شامل:
- آزمایش خون: برای کمک به تعیین نوع آرتریت.
- اشعه ایکس: برای تحقیق در مورد تجزیه غضروف، باریک شدن فضای مفصلی و تشکیل خارهای استخوانی.
- آرتروسنتز: جهت نمونه‌برداری از مایع مفصلی به منظور بررسی قطعات غضروف، عفونت یا نقرس.
- آرتروسکوپی: برای کشف اطلاعات بصری در مورد آسیب ناشی از OA.
- ام آر آی (MRI): برای تشخیص ناهنجاری‌های اولیه آرتروز.
چگونه درد آرتروز زانو را کم کنیم؟
همانطور که می‌دانید، بهبود کلی و قطعی بیماری آرتروز امکان‌پذیر نیست. با این حال، روش‌های درمانی قابل قبولی برای کنار آمد‌ن با علائم دردناک آرتروز وجود دارد که مهمترین آنها عبارت است از:
- مراقبت‌های خانگی
- مصرف داروهای مسکن و تجویزی
- استفاده از داروهای گیاهی و طبیعی
- انجام ورزش روزانه و تمرینات فیزیوتراپی زیر نطر پزشک
چگونه از آرتروز زانو جلوگیری کنیم؟
در مجموع کارهای زیادی می‌توان برای کاهش درد و سفتی آتروز زانو انجام داد. اصلی‌ترین آنها در زیر ذکر شد‌ه است:
- به طور منظم تمرین کنید.
- سعی کنید وزن خود را متناسب با قد خود حفظ کنید.
- اگر اضافه وزن دارید، برنامه مناسبی برای کاهش وزن داشتـه باشید.
- از یک پد حرارتی یا کیسه یخ برای کمک به کاهش درد استفاده کنید.
- به هنگام پیاده روی، کفش مناسب با کفی نرم، ضخیم، بالشتک‌دار و ضربه‌گیر بپوشید.
- در صورت لزوم، از یک چوب پیاده‌روی برای کاهش هر گونه فشار وارد بر مفصل زانو استفاده کنید.
یادداشت پایانی در مورد آرتروز زانو
آرتروز زانـو یکی از بدترین آسیب‌های مفصلی است که امکان بروز آن در هر فردی وجود دارد. با این حال، امکان بروز این عارضه در زنان و افراد میانسال بیشتر از سایر افراد است. اصلی‌ترین علائم آرتروز زانو شامل درد و تورم و التهاب شدید مفصل زانو است. کاهش این علائم با انجام برخی کارهای مراقبتی امکان می‌یابد، اما متاسفانه درمان قطعی آرتروز تاکنون فراهم نشد‌ه است. از این رو، افراد مبتلا به آرتروز باید همواره از انجام کارهای تشدید‌کننده بپرهیزند تا از عوارض جبران‌ناپذیر آرتروز در امان بمانند.