علت کمر درد هنگام خم و راست شدن بستـه به علائم خود می‌تواند متغیر باشد. با وجود اینکه درد کمر همواره با فشار غیرقابل تحملی همراه است، اما بعضا به هنگام بلند شدن علائم متفاوتی در افراد دید‌ه می‌شود. این نوع از کمر درد در مردان رایج‌‌تر بود‌ه و علت آن، خم و راست شدن های ناگهانی و غیرمتعارف در حین کار است. البته زنان نیز به هنگام افراط در انجام کارهای سنگین خانه و خم و راست شدن زیاد، دچار این گونه کمر دردها می‌شوند. در حالت خمیده فشار بیشتری به کمر وارد شد‌ه و باعث درد و ناراحتی مضاعفی در افراد خواهد شد. این نوع از کمر دردها اغلب ناشی از آسیب‌های ناشناخته یا سایر مسائل پزشکی زمینه‌ای هستند.
بیشتر بخوانید: انواع کمر درد و علائم هر یک از آنها
در این مقاله با علت و درمان کمر درد هنگام خم و راست شدن و همچنین نکاتی برای پیشگیری از آن آشنا می‌شوید:
علت کمر درد هنگام خم و راست شدن را می‌دانید؟
در حالت کلی مشکلات کمر به علل گوناگونی ایجاد می‌شود که تشخیص دقیق علت آن بر پایه علائم موجود است. برای مثال برخی از افراد همزمان با درد کمر، دچار دردهای عضلانی مختلفی در ناحیه لگن، پا و حتی باسن می‌شوند. همچنین در بعضی از مواقع، درد کمر برگرفتـه از صدمات جدی به ستون فقرات فرد بود‌ه و با علائم شدیدتری همراه است. در کنار همه این‌ها نوع دیگری از کمردرد نیز وجود دارد که افراد به هنگام بلند شدن از زمین، با آن مواجه می‌شوند. اصولا این دسته از کمر دردها با فشار به پایین پشت و کمر بروز می‌کنند. علت بروز این نوع از کمردرد که در مردان شایع‌تر از زنان است، عبارتند از:
۱- سیاتیک؛ اصلی‌ترین علت کمر درد هنگام خم و راست شدن
درد سیاتیک از جمله مشکلات سخت و آزاردهنده کمر است که بعضا به طور ناگهانی و به علت فتق دیسک رخ می‌دهد. اگر دیسک بر روی عصب سیاتیک فشار بیاورد، باعث احساس فشار، سوزش یا درد شدیدی در کمر تا به پایین پاها می‌شود.
درد سیاتیک می‌تواند دامنه حرکتی یک یا هر دو پا را محدود کند. اگر فردی علائمی شبیه سیاتیک داشتـه باشد و کنترل روده یا مثانه خود را نیز از دست بدهد، باید فورا به پزشک مراجعه کند.
عموما استفاده از کمپرس یخ و گرما و انجام حرکات کششی ملایم برای تسکین التهاب ناشی از سیاتیک موثر است. در برخی از موارد برای برداشتـن بخشی از دیسک که به عصب فشار می‌آورد، نیاز به جراحی خواهد بود، اگرچه این اتفاق نادر است.
۲- وارد شدن هرگونه فشار به قسمت پایین کمر
در اغلب مواقع انجام فعالیت‌های جسمی شدید و حمل اشیا سنگین موجب ایجاد فشار به پایین کمر می‌شود. در این صورت فرد به هنگام خم و راست و بلند شدن، احساس درد و فشار عمیقی در کمر خود می‌کند. به طوریکه فرد آسیب‌دیده بر اساس فشار وارد آمد‌ه بر کمر خود، دچار کشش بیش از حد عضلات و رباط‌ها می‌شود.
عموما وارد شدن فشار به ناحیه کمر عوارضی مانند التهاب و اسپاسم عضلانی را در پی دارد. با این حال این وضعیت منجر به بروز علائمی دیگری همچون موارد زیر نیز خواهد شد:
- سفتی پایین کمر
- مشکلاتی در ایستادن
- کاهش محدوده حرکت
- گرفتگی و کشیدگی عضلات کمر
برای درمان کمر دردهای ناشی از فشار مضاعف، بهتر است چند روزی (۱ الی ۳ روز) در خانه استراحت کنید. برای کاهش دردهای عضلانی خود، میتوانید داروهای بدون نسخه (OTC) شامل ایبوپروفن و ناپروکسن و انواع داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) را مصرف کنید. البته ماساژ درمانی، استفاده از کمپرس یخ و گرما و استفاده از کمربند طبی نیز می‌تواند گزینه درمانی مناسبی برای شما باشد.
در صورتی که موارد فوق به درمان کمردرد شما کمک نکرد، از درمان‌های تحریک الکتریکی عضلات کمک بگیرید. در آخر تمرینات فیزیوتراپی مختص کمر را از یک فیزیوتراپ متخصص دریافت نمایید. آنها به طرز شگفتی به تقویت کمر و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر کمک خواهند کرد.
بیشتر بخوانید: کمربند پلاتینر؛ خداحافظی با کمر درد!
۳- فتق دیسک؛ عارضه‌ای جدی که با کمردرد شدیدی همراه است
به طور کلی ستون فقرات انسان از مهره‌های پیچیده‌ای تشکیل یافتـه است. این مهره‌ها توسط دیسک‌هایی که به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند و به تثبیت کمر کمک می‌کنند، محافظت می‌شوند.
در صورتی که به هر علت دیسک دچار لغزش شود، درد و فشار بسیار شدیدی بر اعصاب اطراف خود وارد می‌کند. این عارضه در اصطلاح فتق دیسک کمر نامید‌ه می‌شود که معمولا ناشی از تغییرات مرتبط با افزایش سن اتفاق می‌افتد. به طوریکه مردان و زنان مسن به علت جابه‌جایی و تحلیل رفتن دیسک‌های خود، دچار کمر دردهای شدیدی به هنگام خم و راست شدن می‌شوند.
اصلی‌ترین علائم فتق دیسک شامل ضعف و بی‌حسی در پاها و کمر است. با این حال برخی از افراد در کنار آنها، کنترل عملکرد روده یا مثانه خود را نیز از دست می‌دهند.
برای درمان بیماری فتق دیسک معمولا استراحت داد‌ن به پشت و مصرف NSAIDها کارساز است. با این حال ممکن است برای تسکین التهاب خود، نیاز به تزریق استروئید در فضای اطراف عصب نیز داشتـه باشید. البته در صورتی که علائم شدیدتری را مشاهده کنید، احتمالا پزشک مداخله جراحی را توصیه خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: علت کمر درد در زنان و روش‌های کنترل و درمان آن
۴- اسپوندییلولیز؛ از جمله عوامل به‌وجود آورنده کمردردهای حاد
اسپوندیلولیز به معنی شکستگی مهره‌های ستون فقرات است. این عارضه اغلب در ورزشکاران جوان مانند کسانی که فوتبال بازی می‌کنند یا ژیمناستیک انجام می‌دهند، رخ می‌دهد.
افراد مبتلا به اسپوندیلولیز معمولا در صاف ایستادن و حفظ تعادل بدن مشکل دارند. این افراد دردی را در باسن و ران‌های خود تجربه می‌کنند که امکان دارد با انجام فعالیت جسمی بدتر شود.
در اغلب موارد استراحت داد‌ن به پشت و مصرف NSAIDها شکستگی‌های درجه پایین را بهبود می‌بخشد. در صورت لزوم پزشک تمرینات فیزیوتراپی و بریس را برای حمایت از کمر توصیه خواهد کرد. جراحی و همجوشی ستون فقرات نیز برای درمان اسپوندیلولیز شدید توصیه می‌شود.
۵- اسپوندیلیت آنکیلوزان؛ از علل اصلی بروز کمردردهای مزمن
اسپوندیلیت آنکیلوزان یک بیماری التهابی مزمن است که بر ستون فقرات، به ویژه مفاصل نزدیک لگن تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این بیماری هنگام خم و راست شدن درد، سفتی و سایر اشکال ناراحتی را در ناحیه کمر مشاهده می‌کنند.
با گذشت زمان، اسپوندیلیت آنکیلوزان می‌تواند باعث تغییرات التهابی شود که منجر به جوش خورد‌ن استخوان‌های مفاصل ستون فقرات می‌شود. همچنین در صورت شدید بود‌ن، اسپوندیلیت آنکیلوزان باعث تغییراتی در وضعیت بدن فرد ایجاد می‌شود و ظاهری خمیده به او می‌دهد.
افراد مبتلا به این عارضه، اغلب هنگام فشار داد‌ن به کمر و ناحیه بالای استخوان‌های لگن خود درد شدیدی را تجربه می‌کنند.
مرحله مقدماتی درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان شامل استراحت و مصرف NSAIDها است. اگر علائم بدتر شوند، پزشک ممکن است داروهای دیگری مانند مسدود کننده‌های فاکتور نکروز تومور را در راستای کاهش التهاب تجویز کند. علاوه بر این فیزیوتراپی نیز به بهبود انعطاف‌پذیری آنها کمک می‌کند.
چه زمانی برای تشخیص علت کمر درد هنگام خم و راست شدن، به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که از علت کمر درد هنگام خم و راست شدن آگاه نیستید، به علائم فرعی خود دقت نمایید. اگر قادر به حرکت داد‌ن هیچ ماهیچه یا مفصلی در اندام تحتانی خود نیستید، سریعا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. همچنین اگر کمردرد با وجود مراقبت‌های خانگی بدتر شد یا در عرض ۲ هفته برطرف نشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
روش‌های پیشگیری از درد کمر هنگام بلند شدن
برای جلوگیری از بروز کمر درد به هنگام خم و راست یا بلند شدن، تکنیک‌های زیر را انجام دهید:
- از چرخاند‌ن ستون فقرات هنگام خم شدن بپرهیزید.
- برای کاهش خطر افتاد‌ن به جلو، پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید.
- اشیا را در هنگام حمل تا حد امکان نزدیک بدن و در سطح کمر خود نگه دارید.
- از حمل اجسام خیلی سنگین و استفاده از وسایل کمکی مانند چرخ دستی خودداری نمایید.
- برای کاهش خطر شکستگی ستون فقرات و کشیدگی عضلات به هنگام خم شدن به جای کمر، فشار را بر روی زانوها و باسن خود بیندازید.
سخن پایانی
کمر درد عارضه‌ای سخت و ناخوشایند است که افراد بعضا به طور ناگهانی هنگام بلند شدن از زمین دچار آن می‌شوند. این نوع از دردهای کمر در مردان فنی‌کار به علت خم و راست شدن مکرر، بیشتر رخ می‌دهد. معمولا این عارضه به علت یکی از بیماری‌های فتق دیسک، سیاتیک و اسپوندیلولیز یا اسپوندیلیت آنکیلوزان اتفاق می‌افتد. با این حال برای جلوگیری از بروز کمردردهای ناگهانی، فارغ از علت زمینه‌ای آن، به نکات خود مراقبتی مذکور در مقاله فوق توجه نمایید. در صورت بروز ناگهانی این مشکل نیز سریعا در پی تشخیص علت و درمان مناسب باشید.
