دررفتگی زانو اتفاقی دلخراش برای حساس‌ترین قسمت حرکتی انسان است. زانو مثل یک لولا عمل میکند و وظیفه موثری در نگهداشتن بدن و کاهش فشار روی انسان دارند و دررفتگی بدترین اتفاق ممکن برای آن است.
اما آیا هر زانودردی به معنی دررفتگی زانو است؟ البته که خیر بااین‌حال ما در آی آر مای شاپ قصد داریم به علائم اصلی و شرایطی که ممکن است دررفتگی ناحیه زانو را رقم بزند اشاره کنیم. همچنین با اشاره به مراحل درمانی به نکاتی که افراد مبتلا به این عارضه را زودتر مداوا میکند اشاره می‌کنیم.
علائم دررفتگی زانو چیست؟
درد، اولین حسی است که فرد بعد از دررفتگی متحمل می‌شود و با سوزش شدید و تیرکشیدن همراه است. در این حالت زانو به‌شدت ورم میکند و تغییر رنگ پوست اتفاق میافتد. قفل‌شدن زانو و عقب رفتن پا از علائم شدید دررفتگی هستند.
وقتی زانوی شخص ناگهان قفل می‌شود، فرد دیگر قادر به انجام حرکت نیست و نمی‌تواند زانوی خود را حرکت دهد. عقب رفتن پا زمانی رخ می‌دهد که زانو از شدت نیروی وارده، فروپاشیده باشد و پا به شکل غیرارادی به عقب برود و به حالت عادی برنگردد.
دررفتگی زانو با صدای خراشیده‌ای همراه است؛ چون استخوان‌ها در حالت خطرناک و آسیب‌دیدگی شدید قراردادند. زمانی که فردی به این علائم دچار شده، بهتر است از حرکت زانوی او پرهیز کنید و فوراً به اولین بیمارستان مراجعه کنید تا تحت درمان قرار بگیرد.
علائم دررفتگی شامل موارد زیر هستند.
- درد
- تورم
- ناتوانی در ایستادن
- برآمدگی شدید و غیرطبیعی
- کبودی و تغییر رنگ پوست
علت های دررفتگی زانو کدام اند؟
مجموعه‌ای از آسیب‌ها می‌توانند باعث این اتفاق برای زانو بشوند. حوادث ناگوار و فعالیت‌های پر خطر از پرتکرارترین علل آسیب‌زننده به‌زانو هستند، اما گاهی بروز دررفتگی به سلامت فرد برمی‌گردد و تحت‌تأثیر مستقیم وضعیت جسمانی شخص قرار دارد. برخی از علل آن شامل موارد زیر هستند.
• تصادف
پرتکرارترین علت دررفتگی زانو، تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع و واردشدن نیروی زیاد به این ناحیه است.
• آسیب ورزشی
انجام غیراصولی حرکات ورزشی یا تکرار یک حرکت پرفشار می‌تواند باعث دررفتگی بشود.
• برداشتن جسم سخت
بلندکردن جسم سنگین‌وزن و برداشتن اشتباه اشیا سخت، می‌تواند به زانوها آسیب بزند.
• بیماری
برخی از بیماری‌ها مثل ناهنجاری‌های هورمونی و فشارخون بالا می‌تواند آسیب جدی به زانوها وارد کند.
• افتادگی شدید
وقتی بر روی دو سطح غیرمساوی مانند پله‌ها و دیگر موارد راه می‌رویم. اگر در این حالت فرد به افتادگی شدید دچار باشد، ممکن است این موضوع به دررفتگی زانو منتهی شود.
• بیماری‌های مفصلی
التهاب مفصل، روماتوئید آرتریت و آرتروز بیماری‌هایی هستند که مستقیم روی زانو تأثیر می‌گذارند.
• عوامل درونی
مشکلات ساختار زانو و ساییدگی نیز می‌توانند باعث دررفتگی زانو شوند. سالمندان و کسانی که ضعف جسمانی زیادی دارند بیشتر در معرض آسیب عوامل درونی هستند.
چه افرادی در معرض دررفتگی زانو هستند؟
اگر تصور می‌کنید دررفتگی در قسمت زانو فقط در حوادث رخ می‌دهد، اشتباه می‌کنید. قرارگرفتن در شرایط دیگر هم باعث می‌شود که زانو دچار دررفتگی شود این اتفاق ارتباطی به سن‌وسال ندارد و ممکن است برای کودکان هم رخ دهد. در ادامه به برخی از شرایطی که منجر به دررفتگی می‌شود اشاره می‌کنیم.
• دررفتگی زانو قابل تشخیص
این مورد با حوادث دلخراش همراه است و شدت درد در آن بسیار بالا است. فرد قادر به ایستادن، چرخش یا دیگر حرکات بدن نیست و علائم و نشانه‌های دررفتگی در ناحیه زانو به‌وضوح قابل تشخیص هستند.
• دررفتگی زانو در بزرگسالان
این نوع دررفتگی معمولاً با افزایش سن رخ می‌دهد. افراد مسن با لغزش صفحات زانو، بیش از دیگران دچار ساییدگی و شکستگی می‌شوند.
• دررفتگی زانو در کودکان
دررفتگی برای کودکان و نوجوانان هم اتفاق میافتد. این اتفاق یا با حوادث ناگهانی رخ می‌دهد و یا به‌دلیل عملکرد نادرست صفحات زانو و کشکک ساختار بدن کودکان اتفاق میافتد.
• افراد ضعیف
وقتی بدن یک شخص به‌اندازه کافی قوی نباشد و عضلات از فشار زانو کم نکنند بیش از دیگران در معرض دررفتگی هستند.
• فردی که آسیب شدید دیده است
صدمات مستقیم به ناحیه زانو می‌تواند عامل دررفتگی باشد، این آسیب‌ها منجر به شکستگی استخوان یا پارگی رباط‌های صلیبی می‌شوند.
• فردی که با جسم سخت برخورد کرده است
برخورد با اجسام سخت مانند درب ماشین، اجسام فلزی و دیگر سطح‌های سخت می‌توانند باعث این حادثه برای زانو شوند.
تجویز زانوبند برای درمان درد دررفتگی زانو
اگرچه احتمال وقوع دررفتگی زانو در بیشتر مواقع وابسته به حوادث است و با درد زیاد و ناتوانی در حرکت همراه می‌شود ولی نباید شرایطی که سبک زندگی، زانو را در معرض این خطر قرار می‌دهد نادیده گرفت. قرارگرفتن شخص در شرایط پر‌خطر زانوی او را بیش از سایرین آسیب پذیر میکند.
این اتفاق به‌هیچ‌وجه با خود درمانی رفع نمی‌شود و ممکن است فرد را با عفونت‌های شدید داخلی دچار کند. پس در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید تا با طی کردن مراحل تشخیص، سطح و میزان فشار وارد شده مشخص شود. در کلینیک ما با تجهیزات به‌روز و شرایط مناسب، درمان زانو صورت می‌گیرد. در اغلب مواقع پزشک خرید زانوبند را تجویز خواهد کرد. در این شرایط باید گفت که زانوبند زاپیامکس بهترین زانوبندی است که مورد تایید پزشکان بوده و برای اکثر بیماری های زانو تجویز می شود.
نحوه تشخیص دررفتگی زانو
دررفتگی توسط پزشک ارتوپد یا فیزیوتراپیست تشخیص داده می‌شود. برای پی‌بردن به اینکه شخص دچار دررفتگی قسمت زانو شده است یا خیر، پزشک چهار روش معاینه‌ای را برای فرد تجویز میکند تا از میزان و نحوه آسیب زانو مطلع شود.
۱٫ گام اول: معاینه فیزیکی
پزشک در این روش سلامت فیزیکی زانو را بررسی میکند. اگر زانو دچار قرمزی، تورم همراه با التهاب و درد باشد ممکن است فرد دچار دررفتگی شده باشد با این حال در مواردی که میزان دررفتگی جزئی است، پزشک با انجام حرکات فیزیکی، سلامت زانو رو بررسی میکند.
۲٫ گام دوم: سوابق پزشکی
پزشک سؤالات مشخصی را از وضعیت زانو می‌پرسد تا باتوجه به آنها به وضعیت زانو پی ببرد. فردی که سابقه دررفتگی در قسمت زانو دارد بیشتر در معرض آسیب است، همچنین برخی بیماری‌ها سلامت زانو را با خطرات جدی مواجه می‌کنند.
۳٫ گام سوم : عکسبرداری
سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی مسیر قطعی پزشکان برای مطلع شدن از شدت و نحوه آسیب‌اند که به‌دقت زانو را بررسی می‌کنند تا تغییرات آن را شناسایی کنند.
۴٫ گام چهارم : آزمایش
ممکن است پزشک بعضی از آزمایش‌ها مانند ادرار و خون را برای فرد در نظر داشته باشد تا احتمال خلط مفصل را با این روش شناسایی کند. پس از تشخیص پزشک به درمان زانو می‌پردازد و تلاش میکند که فرد سلامت خود را به دست آورد.
روش های درمان دررفتگی زانو
درمان زانو وابسته به‌شدت و نوع آسیب وارده به‌زانو و همچنین علت دررفتگی است اما در کل، درمانی که برای این مشکل در نظر گرفته می‌شود شامل مراحل زیر است.
A. استراحت
در صورت دررفتگی زانو، استراحت کافی بسیار مهم است. در کنار استراحت از انجام فعالیت‌های جسمانی سنگین پرهیز کنید و به‌پای‌خود استراحت دهید.
B. کمپرس یخ
معمولاً استفاده از یخ برای کاهش التهاب و تورم توصیه می‌شود. چندین نوبت در روز، ۱۵-۲۰ دقیقه یخ را روی منطقه آسیب‌دیده قرار داده و سپس استراحت کنید تا به بهبودی کامل برسید.
C. ایجاد فشار تقویتی
استفاده از باندهای فشاردهنده و زانوبند طبی به کاهش درد و حمایت از زانو کمک میکند.
D. آرام‌بخش‌های سنتی
استفاده از روش‌های تسکین‌دهنده طب سنتی مثل ماساژ با روغن‌زیتون، استفاده از گوگرد و نوشیدن دم‌نوش‌های آرام‌بخش (آویشن) می‌تواند در بهبود زانو مؤثر باشد.
E. تمرینات فیزیکی
پس از کاهش التهاب و درد، تمرینات تقویتی عضلات پیرامون زانو (مانند عضلات ران و پشت ران) برای استحکام بخشیدن به زانو و جلوگیری از احتمال تکرار دررفتگی معمولاً توصیه می‌شود. این تمرینات باید با راهنمای یک حرفه‌ای صورت گیرد.
F. مصرف داروها
در بعضی موارد، پزشک ممکن است داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا داروهای دستگاه عصب‌شناسی (برای کاهش درد) را تجویز کند.
۶ حرکت ساده برای تقویت زانو
انجام‌دادن حرکات کششی و تمرین‌های آسان برای تقویت زانو در بهبود دررفتگی زانو مؤثر است. برای انجام تمرینات فیزیکی به وسایل پیچیده‌ای نیاز ندارید و به‌راحتی میتوانید آن را حتی در خانه هم انجام دهید. این شش حرکت در افزایش توان زانو و بازیابی بهبودی بسیار مفید است. قبل از انجام حرکات کششی بدن خود را به مدت ۵ دقیقه گرم کنید و پس از آن یکی از روش‌های زیر را انجام دهید.
حرکت کششی با ملحفه
ملحفه را با کف پایتان نگه‌دارید و سپس دور پای خود قرار دهید. تا جایی که دردی احساس نمی‌کنید با کف پا به ملحفه فشار دهید. این حرکت را با مکث کوتاه ۱۰-۱۵ ثانیه‌ای و روزانه به مدت ۱۰ دقیقه تمرین کنید.
پله کم‌ارتفاع
اگر پله‌گاه کم ارتفاعی در خانه است، میتوانید با انجام حرکات رفت و برگشتی زانوی خود را روزانه به مدت ۵ دقیقه تقویت کنید. به‌هیچ‌وجه عجله نکنید و این حرکت را با شتاب یا به مدت طولانی انجام ندهید.
ایستادن روی پنجه
با رفتن روی پنجه‌های پا، عضلات و استقامت زانو تقویت می‌شود. این حرکت را به مدت ۶ دقیقه با استراحت ۵ ثانیه‌ای بین هر نوبت انجام دهید.
کشش بغل‌پا
در حالت ایستاده یک پای خود را ساکن و پای دیگر را تا عرض شانه‌هایتان فاصله دهید. این حرکت را ۱۰_۲۰ دفعه میتوانید تکرار کنید.
استفاده از بالشتک
یک بالشت نرم را دو لا کنید و بین پا‌هایتان قرار دهید. خیلی آرام زانوهای خود را به یکدیگر فشار دهید. شما میتوانید این حرکت را نشسته یا خوابیده انجام دهید.
تمرین تعادل
یک پا روی زمین و پای دیگر را از زمین جدا و کمی زانوی خود را بالا بیاورید. به کمک دیگران یا گرفتن یک تکیه‌گاه تعادل خود را حفظ کنید. این حرکت را ۳ تا ۶ ثانیه انجام دهید.
سؤالات متداول
آیا دررفتگی زانو نیاز به مراجعه به پزشک دارم؟
بله؛ گاهی علائم این اتفاق برای زانو واضح است؛ اما در مواردی بروز آن به مرور صورت می‌گیرید، پس اگر با نشانه‌های آن مواجه شدید حتماً به پزشک مراجعه کنید .
آیا ممکن است با تغذیه مناسب و ورزش منظم از دررفتگی زانو جلوگیری کرد؟
بله؛ ورزش کردن تا حد زیادی زانو را تقویت میکند و میتوانید با انجام آن از برخی در رفتگیهای زانو پیشگیری کنید؛ اما نمیتوانید جلوی حوادث را بگیرید.
آیا پس از بهبودی کامل، خطر بروز مجدد این اتفاق برای زانو وجود دارد؟
این موضوع بستگی به سبک زندگی و انجام فعالیت مراقبتی شما دارد. اگر زانوها تحت فشار باشند ممکن است این حادثه برای شخص تکرار شود.
منابع: webmd.com
