قطع نخاع عارضه‌ای جدی و خطرناک است که به هنگام بروز، مشکلات بسیار وخیمی برای افراد به وجود می‌آورد. در اکثر موارد، قطع نخاع در تصادف، سقوط از ارتفاع و حوادث ناگهانی شدید اتفاق می‌افتد. علائم اصلی قطع نخاع از گردن و کمر تقریبا یکی است، اما تفاوت‌هایی جزئی هم دارد. متاسفانه درمان قطع نخاع کار سخت و بسیار پیچیده‌ای است و اکثر افراد دچار مرگ در اثر قطع نخاع می‌شوند. اما به کمک تلاش مضاعف پزشکان، امروزه درمان قطع نخاع در ایران نیز ممکن شده است.
اگر شما هم دنبال راهکاری برای درمان قطع نخاع از کمر به پایین هستید، به خواند‌ن این مقاله از سایت آی‌آرمای‌شاپ ادامه دهید.
قطع نخاع چیست؟
طناب نخاعی یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین اندام‌های بدن است. این عضو از بدن متشکل از قسمت‌های بسیار زیادی است که وظیفه انتقال پیام‌ها بین مغز و مابقی اعضای بدن را بر عهده دارد. از این رو، تاثیر مستقیمی بر حرکت، عملکرد و احساسات بدن می‌گذارد.
قطع نخاع بدترین آسیب وارد‌ه بر این بخش حیاتی است که اغلب منجر به فلج دائمی یا مرگ می‌شود. متاسفانه اکثر افراد بعد از قطعـی نخاع، دیگر توان راه رفتـن ندارند. با این حال، شدت عوارض ناشی از قطعی نخاع بستگی به ماهیت آسیب و کیفیت مراقبت‌های پزشکی پس از آسیب نخاعی دارد.
جای امیدواری است که، اکثر افرادی که از آسیب نخاعی رنج می‌برند، امکان بهبودی یا درمان را دارند. به شرطی که مراحل توانبخشی و درمان را هرچه زودتر شروع کنید و با امید و اراده بالا آنها را طی کنید.
انواع آسیب نخاعی
انواع آسیبهای نخاعی به دو دسته مختلف تقسیم می‌شوند:
- آسیب نخاعی کامل: باعث آسیب دائمی به ناحیه نخاع شده و موجبات بروز پاراپلژی یا تتراپلژی (فلج اندام‌ها) را فراهم می‌کنند. در این صورت آسیب نخاعی کامل بدن دیگر قادر به برقراری ارتباط با مغز نیست.
- آسیب نخاعی ناقص: به آسیب جزئی نخاع اشاره دارد. توانایی حرکت و میزان احساسات افرادی که آسیب نخاعی ناقص داشته‌اند، بستگی به ناحیه آسیب‌دیده ستون فقرات و شدت آسیب دارد.
علائم قطع نخاع شد‌ن چیست؟
به طور کلی، آسیبهای نخاعی به‌ویژه قطعـی نخاع با یک یا چند مورد از علائم و نشانه‌های زیر ایجاد می‌شود:
- عدم توانایی حرکت
- رفلکس یا اسپاسم عضلانی
- از دست داد‌ن کنترل روده یا مثانه
- فقدان توانایی جنسی و قدرت باروری
- مشکلات تنفسی از جمله سرفه یا تخلیه ترشحات از ریه‌ها
- از دست داد‌ن یا تغییر کلی احساسات از جمله گرما، سرما و لامسه
- درد یا احساس سوزش شدید ناشی از آسیب به رشته‌های عصبی نخاع
علاوه بر موارد فوق، برخی نشانه‌های اورژانسی نیز وجود دارند. با مشاهده هریک از این علائم بعد از تصادف یا حادثه شدید باید بدانید که دچار آسیب نخاعی شده‌اید:
- عدم تعادل در هنگام راه رفتـن
- اختلالات تنفسی پس از آسیب
- از دست داد‌ن کنترل مثانه یا روده
- پیچ‌خوردگی یا درد شدید گردن و کمر
- کمردرد شدید یا فشار در گردن، سر یا کمر
- ضعف، ناهماهنگی یا فلج هر یک از اندام‌های بدن
- بی‌حسی، گزگز یا از دست داد‌ن حس در دست‌ها، انگشتان دست، پاها یا انگشتان پا
علت قطع نخاع شد‌ن چیست؟
طناب نخاعی رشتـه طویلی از اعصاب است که از مرکز مغز شروع شده و تا قسمت تحتانی کمر امتداد می‌یابد. این بخش از بدن، به واسطه چندین لایه بافت و استخوان‌های ستون فقرات محافظت می‌شود. اگرچه وظیفه این ساختارها ایمن نگه‌داشتن طناب نخاعی در جای خود است، اما گاها بر اثر حوادثی قطعـی نخاع اتفاق می‌افتد.
شایع‌ترین علل آسیبهای نخاعی و قطع شد‌ن نخاع، عبارت است از:
- زمین خورد‌ن
- سقوط از ارتفاع
- تصادفات رانندگی
- آسیبهای ورزشی
- اعمال خشونت آمیز مثل جراحات گلوله
- آسیبهای ناشی از فعالیت‌های پزشکی یا جراحی
قطع نخاع درمان دارد؟
اکثر افراد درگیر با آسیبهای نخاعی مدام در جستجوی این هستند که بدانند ” آیا قطع نخاع قابل درمان است؟ “. در پاسخ به این سوال باید بگویییم که برخی از انواع آسیبهای نخاعی قابل ترمیم نیستند. برخی افراد دیگر توانایی کار کرد‌ن و حتی انجام کارهای روزانه را هم ندارند. متاسفانه هزینه‌های مالی، جسمی و عاطفی مادام‌العمر یک آسیب نخاعی کامل بسیار بالا است. با این حال، کماکان می‌توان روش‌هایی را انجام داد که شما را به یک زندگی راحت‌تر و کاربردی‌تر بازگرداند.
بهترین گزینه‌های درمان پیش رو، برای انواع آسیبهای نخاعی و قطعی نخاع شامل موارد زیر است:
- فیزیوتراپی: برای تقویت عضلات آسیب‌دیده از برنامه‌های ورزشی فیزیوتراپی انجام می‌شود.
- کار درمانی: جهت تمرکز توانایی‌های بیمار بعد از فیزیوتراپی از کار درمانی کمک گرفتـه می‌شود.
- بریس: بعضا برای آسیب‌دیدگی استخوان‌ها یا رباط‌هایی که از ستون فقرات حمایت می‌کنند، نیاز به استفاده از بریس یا کمربند طبی است.
- توانبخشی: جهت بازیابی قدرت اندام‌ها انجام می‌شود. برای این کار اغلب جهت کمک به تحرک افراد از واکر، بریس پا یا ویلچر استفاده می‌شود.
- جراحی: گاها برای برداشتـن منبع درد و آسیب طناب نخاعی و یا تنظیم مجدد ستون فقرات نیاز به جراحی است. در برخی از موارد، جراحان از استخوان‌های لگن، میله‌های فلزی و پیچ‌ها برای حمایت از ستون فقرات استفاده می‌کنند.
- سایر راهکارهای درمانی: مانند طب سوزنی و کایروپراکتیک اغلب برای کاهش خطر فلج اندام‌ها انجام می‌شود.
قطع نخاع مادرزادی امکان دارد؟
گزارشات حاکی از آن است که برخی از نوزادان با مشکلات و ناهنجارهای نخاعی متولد می‌آیند. به طوریکه گاهی به‌صورت مادرزادی رشته‌ای غیرطبیعی از قسمت انتهایی نخاع به پایین تا استخوان خاجی كشیده می‌شود. این رشتـه نخاع را نگه داشتـه و اجازه حركت و جابه‌جایی به آن نمی‌دهد. در این صورت، طبیعتا نخاع با رشد قدی كودک و فعالیت‌های روزمره او، تحت كشش قرار می‌گیرد. به عبارتی، ستون فقرات کودک رشد می‌کند و قد كودک افزایش می‌یابد، اما نخاع امكان جابه‌جایی به سمت بالا را پیدا نمی‌كند. این امر ناشی از كشیده‌شدن نخاع و آسیبهای آن است.
کودکان مبتلا به قطعـی نخاع مادرزادی اغلب علائم زیر را دارند:
- درد در كمر و پاها
- اختلال در راه رفتـن
- اختلال در كنترل ادرار
- كاهش قدرت عضلات پاها
متاسفانه با گذشت زمان این علائم تشدید یافتـه و بدتر می‌شوند و در صورت عدم درمان زودهنگام عواقب جبران‌پذیری در پی خواهند داشت.
وجود برخی نشانه‌ها در شیرخوارگی و قبل از شروع رشد قدی شما را در تشخیص قطعـی نخاع مادرزادی کودک یاری خواهد کرد. علائمی مثل وجود توده موی غیرطبیعی و متراكم یا سوراخ كوچك پوستی و تغییر رنگ غیرعادی پوست در ناحیه پایینی كمر نشان آسیب نخاعی دارد.
تشخیص این بیماری در هر سنی لازمه انجام اقدام ضروری برای درمان کودک بود‌ه و لحظه‌ای نباید در آن درنگ کرد. پزشکان برای درمان آسیبهای نخاعی مادرزادی از روش جراحی استفاده می‌کنند.
مرگ در اثر قطع نخاع حتمی است؟!
خیر، تمامی قطعی نخاع ها منجر به مرگ قطعی بیمار نمی‌شوند. اما بروز این عارضه عواقب بسیار سخت و غیرقابل تحملی را برای اکثر بیماران در پی دارد. ناتوانی در حرکت و عدم توانایی انجام اعمال روزه از سخت‌ترین عوارض قطع نخاع کمر و گردن است. با این حال، اگر شما یا عزیزانتان دچار این مشکل بزرگ و جدی شدید، اصلا روحیه خود را نبازید. پزشکان راهکارای بسیار متعددی را برای مقابله با آسیبهای نخاعی به شما ارائه می‌دهند تا زندگی با قطعی نخاع را برایتان آسان کنند.
تفاوت قطع نخاع از گردن و کمر چیست؟
در حالت کلی، قطع نخاع گردن و کمر با علائم مشابهی بروز می‌کند. با این حال، تفاوت‌های عمده‌ای دارند که در ادامه بدان اشاره می‌کنیم:
قطع نخاع از گردن
در قطعـی نخاع گردن مشکلات و علائم کلی بیمار در اندام‌های فوقانی، تنه و اندام تحتانی ظاهر می‌شود. البته احتمال دارد برخی از این دردها و نشانه‌ها در یک طرفه بدن و یا در هر دو طرف بدن ایجاد شوند.
قطع نخاع کمر
نخاع از مغز شروع شده و تا اولین مهره کمری به پایین ادامه می‌یابد. از اولین مهره کمر به پایین دیگر نخاعی در ستون مهره وجود ندارد. اما اعصابی که از نخاع خارج می‌شوند همچنان از ستون مهره پایین آمد‌ه و تا ساکروم می‌روند. سپس در این مسیر بتدریج از بین مهره‌ها خارج شده و به اندام می‌روند. بنابراین آسیب به ستون مهره کمری در واقع باعث آسیب به رشته‌های عصبی خارج شده از نخاع می‌شود. از این رو، در این نوع از آسیب‌ها، اندام‌های فوقانی سالم باقی می‌مانند.
مطلب پایانی در مورد قطع نخاع و راه‌های مقابله با آن
قطع نخـاع یکی از سخت‌ترین انواع آسیبهای نخاعی است که با علائم بسیار وخیمی ظاهر می‌شود. این عارضه به دو نوع قطعی نخاع ناقص و کامل از گردن یا کمر ایجاد می‌شود. هر یک از این آسیبهای نخاعی بستـه به محل آسیب و شدت علائم مربوطه، به روشی متمایز قابل درمان است. البته درمان قطع نخاع از کمر به پایین کار سخت و بغرنجی است که نیاز به تلاش و روحیه فراوان دارد. با این حال، پزشکان قادر به یافتـن راهکاری درمان قطعی نخاع در ایران نیز شده‌اند. بنابراین جای نگرانی زیاد نیست.
