دست انسان عضلات، استخوان‌ها و مفصل های بسیاری دارد و آسیب به هریک از این اعضا درد و التهاب شدیدی را به همراه دارد. هرگونه درد و التهاب عضلات و ماهیچه دست ناشی از علت خاصی است و باید سریعا درمان شود.
برای اطلاع از دلایل درد عضلات دست در ادامه این مقاله همراه ما باشید:
علت دست درد
علت اصلی درد دست و انگشتان فعالیت طولانی دست و بازوهاست. برخی مشاغل مانند: نویسندگی، تایپ با کامپیوتر، کارهای فنی و تاسیساتی، مربی‌گری و حمل اجسام سنگین به دست درد می‌انجامد.
درد عضلات دست با علائم مختلفی همچون خارش، بی‌حسی، گزگز و سوزن سوزن شدن همراه است. هر یک از این علائم دلیل خاصی دارد که نیازمند بررسی‌های دقیق است.
در ابتدا باید بدانید که درد مربوط به کدام قسمت دست شما است؟ برای مثال قسمت استخوان، ماهیچه، مفصل، تاندون یا کف دست؟ همچنین درد بخش‌های مختلف دست از جمله بازو، انگشت و بند انگشتان، مچ یا ساق دست و دست چپ و راست علت خاصی دارند.
وقوع درد و ناراحتی در هریک از این بخش‌ها، حاکی از وجود بیماری خاصی است که در زیر به اقسام مختلف آنها اشاره می‌کنیم:
انواع دست درد و علت بروز هریک از آنها
امکان دارد درد در اعضای مختلفی از دست ایجاد شود:
- درد مفاصل دست: از اصلی‌ترین علل درد مفاصل دست بیماری آرتریت یا التهاب مفاصل است که با ساییدگی و پارگی مفاصل دست ظاهر می‌شود. این بیماری اغلب در مچ دست‌ها وجود دارد و با علائمی مثل درد، التهاب و سفتی همراه است.
- درد استخوان دست: درد استخوان‌های دست به علت آسیب تروماتیک یا شکستگی استخوان ایجاد می‌شود. شکستگی استخوان عموماً با علائمی همچون دست درد شدید و اختلال در حرکت دست‌ها ظاهر خواهد شد.
- درد کف دست: بیماری سندرم تونل کارپال یکی از علل به وجود آورنده درد کف دستان است که فشارهایی به عصب میانی و تاندون‌ها وارد می‌کند. بیماری فاشئیت نیز نوعی بیماری نادر است که باعث ایجاد التهاب فاسیای (بافت ضخیم متصل کننده کف دست به انگشتان) کف دست می‌شود. التهاب درد در حین باز کردن انگشتان دست اصلی‌ترین نشانه این بیماری است.
- درد ماهیچه دست: هنگامیکه دست‌های خود را به مدت طولانی و با شدت زیاد به کار گیرید، به درد عضلات دست دچار می‌شوید.
- درد ناشی از آسیب تاندون و کشیدگی عضلات دست: برخورد ضربات ناگهانی و شدید در حین کار یا ورزش و استفاده مکرر و طولانی از دست‌ها موجب آسیب به تاندون‌های دست خواهد شد. عموما بهبودی تاندون‌ها زمان‌بر است و به‌راحتی تسکین نمی‌یابد.
علت درد نواحی مختلف دست
همچنین بخش‌های مختلفی از دست ما از بازوها تا بند انگشتان دچار درد و ورم می‌شوند که هریک از آنها دلایل خاصی دارد.
در ادامه به بررسی هریک از دردها در نواحی مختلف دست می‌پردازیم:
- درد بازو: در اکثر موارد درد بازو به علت فعالیت‌های ورزشی و شغلی طولانی رخ می‌دهد و در عرض چند روز بهبود می‌یابد. گاهی دردهای بازو به ستون فقرات نیز سرایت می‌کنند.
- درد دست چپ: به دلیل نزدیکی دست چپ به قلب، درد دست چپ به‌خصوص هنگامیکه با درد قفسه همراه باشد، وجود بیماری قلبی را نشان می‌دهد. همچنین در پی پارگی یا ایچاد لخته در عروق کرونر، احتمال وقوع حمله قلبی نیز وجود دارد.
- درد دست راست: دردهای دست راست اغلب به دلیل یکی از بیماری‌های آرتریت، سندرم تونل کارپال، نقرس، لوپوس و رینود است.
- درد انگشتان دست: گاهی مشکلاتی در خم و صاف کردن انگشتان پدید می‌آید. گاهی هم بریدگی‌ها و زخم‌های روی انگشتان موجب عفونت شدید و درد و تورم آنها می‌شود.
- درد ساق دست: دردهای مفصل آرنج به پایین به علت آسیب عضلات، استخوان‌ها، رگ‌های خونی تاندون‌ها و پوست رخ می‌دهند. فشار بر اعصاب و عروق خونی، رگ‌به‌رگ شدن، در رفتن و شکستگی یا حتی استرس نیر از عوامل به وجود آورنده درد ساق دست می‌باشد.
- درد مچ دست: در اثر التهاب و آسیب‌دیدگی، عفونت یا تومور پدید می‌آید و علت آرتروز مچ دست، دیسک گردن یا سندرم تونل کارپال است.
علت درد عضلات، مفاصل و ماهیچه‌های دست
علل درد دست
بروز هر گونه درد و التهاب یا تورم در نواحی مختلف دست از جمله ساق، مچ، بازو یا حتی کف دست به علت وجود بیماری زمینه‌ای خاصی است. با شناسایی هر یک از این دلایل سریع‌تر پی به علائم مربوطه و جدی بودن و نبودن آن خواهیم برد.
رایج‌ترین علل دست درد شامل موارد زیر است:
۱- آنژین صدری یا درد قفسه سینه
با کاهش خون‌رسانی و عدم اکسیژن‌رسانی به عضله قلب دردهایی در قفسه سینه احساس می‌شوند. احتمال سرایت این دردها به بازو، شانه، گردن و پشت نیز وجود داشته و با علائمی از جمله فشار قفسه سینه، تهوع، تنگی نفس و سرگیجه ظاهر می‌شود. آنژین صدری یک حمله قلبی محسوب نمی‌شود، اما گواه از افزایش خطر ابتلا به حمله قلبی می‌دهد.
۲- حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد
زمانیکه جریان خون به یک باره در عضله قلب قطع می‌شود، انفارکتوس حاد میوکارد یا حمله قلبی اتفاق می‌افتد. این امر ناشی از انسداد عروق کرونری و لخته شدن ناگهانی خون است. دردهای شدید قفسه سینه، تعریق، تنگی نفس و ضربان قلب سریع از اصلی‌ترین علائم بارز حمله قلبی است که با مشاهده آنها سریعاً باید با اورژانس تماس بگیریم.
۳- کشیدگی عضلات و مفاصل
نشانه‌های کشش عضلات و تاندون‌ها درد و تورم، کبودی، ضعف و اسپاسم عضلانی است. این مشکل خیلی زود رفع می‌شود، اما با شدت علائم سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
۴- بورسیت
بورس‌ها کیسه‌های حاوی مایعاتی هستند که در اطراف استخوان‌ها وجود داشته و عمل لغزش سطوح بر روی یکدریگر را انجام می‌دهند. انجام کارهای سخت و طولانی به بورس‌ها فشار وارد می‌کند و بیماری بورسیت اتفاق می‌افتد. این بیماری با علائمی همچون تب، تورم، اختلال در حرکت و گرمای بخشی از بدن ظاهر می‌شود.
۵- سندرم تونل کارپال
فشردگی‌های عصب میانی دست که از داخل کانالی در مچ دست عبور می‌کنند، باعث ایجاد سندرم تونل کارپال می‌شوند. این بیماری در یک یا هر دو دست می‌تواند رخ دهد. ضعف و بی‌حسی و احساس گزگز دست در نزدیکی انگشت شست حاکی از وجود این بیماری هستند.
۶- آسیب به روتاتورکاف
عضلات روتاتورکاف (rotator cuff) شامل ماهیچه‌ها و تاندون‌هایی است که مفصل شانه را متصل نگه می‌دارند و سبب چرخش بازو به جهت‌های مختلف می‌شوند. اکثر افراد با افزایش سن درگیر ضعف و پارگی تاندون‌ها در روتاتوکاف می‌شوند. همچنین کسانیکه در فعالیت‌های روزانه خود، دست‌هایشان را به بالای سر می‌برند شانه و روتاتورکاف آنها فشار زیادی را تحمل می‌کند. این افراد علائمی از قبیل درد ضعف خفیف تا شدیدی را در بازوی خود احساس می‌کنند.
۷- فتق دیسک بین مهره‌ای در گردن
هرنی یا فتق دیسک بین مهره‌ای از اصلی‌ترین علل گردن درد و تحریک ریشه‌های عصبی آن است که موجب دست درد نیز می‌شود. این بیماری با جابه‌جایی دیسک‌های بین مهره‌ای اتفاق می‌افتد و با نشانه‌هایی از قبیل درد پشت سر و گردن یا درد کتف بروز می‌کند.
۸- فتق هیاتوس
در برخی موارد بخشی از معده از طریق شکم وارد قفسه سینه می‌شود. این عارضه در اکثر موارد فقط با سوزش سر دل همراه بوده و به علت ضعف غضلانی دیافراگم ورودی به معده اتفاق می‌افتد.
۹- شانه منجمد
هنگامیکه با سفتی عضلات درون و اطراف شانه مواجه شدیم و در پی آن درد بازو و بی‌حسی خفیفی در ناحیه بازو و شانه احساس کردید، باید بدانید که به بیماری شانه یخ‌زده یا منجمد مبتلا شده‌اید. این بیماری قریب به ۲% افراد ۴۰ سال به بالا را درگیر کرده و شیوع آن در خانم‌ها بیشتر از آقایان است.
۱۰- آرنج تنیس‌بازان
بیماری آرنج تنیس‌بازان به عارضه‌ای اطلاق می‌شود که در پی آن ماهچه‌ها، تاندون‌ها و بخشی از استخوان آرنج ملتهب می‌شوند. از علائم مرتبط با این بیماری می‌توان به درد شدید و بی‌حسی مفصل آرنج و ساعد دست اشاره کرد. این بیماری به علت حرکات مکرر بازو، آرنج و به‌ویژه مچ دست بروز می‌کند. البته این بیماری فقط در افراد تنیس‌باز رخ نمی‌دهد.
۱۱- استئومیلیت یا عفونت استخوان
در علم پزشکی التهاب استخوان با واژه استئومیلیت (Osteomyelitis) شناخته می‌شود. التهاب استخوان در پی عفونت اتفاق می‌افتد. از این رو استئومیلیت به معنای عفونت استخوان نیز به کار می‌رود. این بیماری در بالای استخوان بازو نیز اتفاق می‌افتد و به درمان فوری با آنتی بیوتیک و عمل جراحی نیاز دارد.
۱۲- تاندونیت
تاندون‌ها بافت اتصال‌دهنده عضلات به استخوان‌ها بوده که گاهی در اثر فعالیت‌های زیاد دچار التهاب می‌شوند. به بیماری التهاب تاندون در اصطلاح پزشکی تاندونیت می‌گویند. درد شانه، آرنج یا مچ دست از نشانه‌های اولیه بیماری تاندونیت محسوب می‌شود.
۱۳- راشیتیسم یا نرمی استخوان
ریکتز، راشیتیسم یا نرمی استخوان نوعی بیماری اسکلتی است که در پی آن استخوان‌های بدن به شکل غیرطبیعی نرم می‌شوند. علت این بیماری کمبود ویتانین D و موارد معدنی مورد نیاز برا تقویت استخوان‌ها است. این بیماری در کودکان نیز شایع است و به آن راشیتیسم و ریکتز می‌گویند. در صورتیکه نرمی استخوان در بزرگسالان را استئومالاسی نامیده‌اند.
۱۴- بیماری‌های خود ایمنی
سیستم ایمنی بدن اشتباهی به بافت‌ها و اندام‌های سالم بدن حمله می‌کند و به آنها آسیب می‌زند. در این وضعیت می‌گوییم بدن به بیماری خود ایمنی دچار است. بیماری‌های روماتیسم مفصلی، لوپوس و سندرم جورجن چند نمونه از بیماری‌های خودایمنی هستند که باعث بروز گردن درد و دردهای آرنج، بازو، مچ دست و انگشتان می‌شود.
۱۵- عصب باریکش (تحت فشار)
گاهی اوقات نیر استخوان‌ها، غضروف‌ها، ماهیچه‌ها و تاندون‌ها فشارهای بسیار زیادی را به عصب وارد می‌کنند. با وارد شدن فشار به عصب، اختلال‌های عصبی به بروز علائمی همچون درد، سوزش، بی‌حسی و ضعف عضلات به‌خصوص در ناحیه دست می‌شوند. این بیماری را در اصطلاح “عصب تحت فشار یا عصب باریکش (Pinched nerve) می‌نامند.
عصب باریکش در نواحی مختلف بدن از جمله پایین ستون فقرات، پشت پا، مچ دست و انگشتان دست نیز اتفاق می‌افتد. این بیماری در بیشتر موارد با استراحت و مراقبت خانگی بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد نیاز به جراحی دارد.
۱۶- سندرم خروجی قفسه سینه
این بیماری در مواردی اتفاق می‌افتد که تنگی فضای خروجی قفسه سینه سبب ایجاد فشار بر عروق خونی و اعصاب ناحیه زیر بغل شود. درد گردن، شانه و دست، سردرد، سوزن‌سوزن شدن انگشتان و سقوط مکرر اجسام از دست را نشانه‌های اصلی این سندرم خروجی قفسه سینه ( T.O.S) می‌دانند.
افراد در سنین ۲۵ تا ۵۰ سال بیشتر دچار این بیماری می‌شوند. البته زنان بیشتر از مردان گرفتار این بیماری می‌شوند.
۱۷- سندرم دکوران
اگر هنگام چرخاندن مچ، مشت کردن دست یا در حمل اشیا احساس درد و ناراحتی می‌کنید احتمالا دچار سندرم دکوروان (De Quervain’s tenosynovitis) شده‌اید. این بیماری دردناک تاندون‌های مچ در سمت شست دست را درگیر می‌کند.
به طور کلی علت دقیق سندرم دکوروان هنوز مشخص نیست. با این وجود انجام کارهایی مانند باغبانی، گلف یا ورزش‌های با راکت که با حرکات تکراری دست و یا مچ دست همراه است. انجام این کارها به بدتر شدن علائم این بیماری کمک می‌کنند.
از دیگر بیماری‌هایی که منجر به بروز دست درد در افراد می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در رفتگی آرنج
- پسوریاسیس
- نقرس
- سلولیت
- آسیب به شبکه براکیال
- بیماری عروق محیطی
- فیبرومیالژیا
- زونا یا شینگلز
برای درد عضلات دست چه باید کرد؟
در اغلب موارد درد عضلات، مفصل و ماهیچه دست جدی و خطرناک نیست، به طوریکه با مصرف داروهای بدون نسخه به راحتی در خانه درمان می‌شوند. اما در مواردی که احساس درد در بازو، شانه یا مچ دست کردید، سریعا به پزشک مراجعه کرده و علت را پیگیری کنید. پزشک ارتوپد به‌راحتی با انجام آزمایشات و معاینات لازم، قادر به تشخیص علت درد دست و بیماری زمینه‌ای مربوط به آن خواهد بود.
در صورت مشاهده علائم دیگری مانند سرگیجه، تهوع، تنگی نفس و غیره در کنار دست درد لازم است فورا با اورژانس تماس بگیرید. این موارد قطع به یقین از نشانه‌های بروز حمله قلبی بوده و هشداردهنده هستند.
گفتنی است که انجام تمرینات کششی و ورزش‌های ملایم موجب کاهش درد ماهیچه و عضلات دست و درمان آن خواهند شد. بنابراین از انجام این فعالیت‌ها غفلت نکرده و سعی کنید روزانه چند بار مچ دست خود را در جهت عقربه‌های ساعت و بالعکس انجام دهید. به علاوه با مشت کردن دست و باز کردن انگشتان از هم، اندکی از میزان درد خود کاهش خواهید داد.
خلاصه
دست درد از جمله دردهای رایجی است که همه ما در طول زندگی برخی اوقات دچار آن می‌شویم. درد عضلات، ماهیچه، مفصل، تاندون یا حتی رباط‌های دست نیز هر کدام علت خاصی است و نیازمند بررسی‌های پزشکی و درمان فوری می‌باشد. بنابراین توصیه می‌شود به هنگام احساس هرگونه درد، تورم، التهاب و ناراحتی در مفصل و ماهیچه یا عضلات دست راست، چپ، بازو، مچ، آرنج یا ساعد دست در پی تشخیص علت و راه‌های درمان آن باشید. با انجام راهکارهای خانگی و توصیه‌های پزشکی لازم، سریع‌تر قادر به درمان درد ماهیچه دست خواهید بود.
