سقط جنین به معنی پایان دوران حاملگی و مرگ رویان پیش از تولد است. در اغلب مواقع سقط جنین به طور ناخواسته و غیرعمد اتفاق می‌افتد. با این حال روش های پزشکی همچون مصرف دارو و تزریق آمپول نیز برای سقط جنین عمدی کارساز است. اصلی‌ترین علائم سقط جنین شامل خونریزی و کمر درد شدید است. این عارضه موجب بروز عوارض ناخوشایندی در مادر می‌شود، تا جایی که برخی از زنان به‌سختی بعد از سـقط جنین، باردار می‌شوند.
بیشتر بخوانید: مراحل بارداری هفته به هفته
در این مقاله به بررسی علائم سقط جنین و روش های پیشگیری از بروز مجدد این عارضه می‌پردازیم:
سقط جنین چیست؟
سقـط جنین یا اتمام نافرجام دوره بارداری زمانی اتفاق می‌افتد که جنین داخل شکم مادر سقط می‌شود یا به اصطلاح می‌میرد. این اتفاق در ۲۰ هفته اول یعنی تا آخر ماه پنجم بارداری رخ می‌دهد.
به طور معمول سقـط جنین به عللی از جمله موارد زیر اتفاق می‌افتد:
- ورزش
- استرس
- فعالیت جنسی
- بارداری در سنین بالاتر
- بی‌کیفیت بود‌ن اسپرم
- سابقه سقط جنین در گذشته
- استفاده طولانی‌مدت از قرص‌های ضد بارداری
در حالت کلی سقـط جنین به دو نوع است: سقـط عمدی یا پزشکی و سقـط ناخواسته.
در ادامه به بررسی هر یک از انواع سقط می‌پردازیم:
سقط جنین ناخواسته
در سقـط جنین ناخواسته، حاملگی بدون مداخله پزشکی به پایان می‌رسد. اگرچه ممکن است پس از سقـط نیاز به درمان دارویی باشد. در اغلب موارد سقـط جنین ناخواسته ناشی از عوامل مختلفی همچون موارد زیر است:
- سوء تغذیه شدید
- تابش تشعشعات مضر
- مشکلات کروموزومی هر یک از والدین
- اعتیاد مادر به سیگار، مواد مخدر و الکل
- فعالیت جسمی شدید و دراز مدت زن باردار
- حوادث ناگهانی مانند تصادف، زلزله یا افتاد‌ن از ارتفاع
- مصرف دارو و آمپول‌های خاص مانند داروی آکنه (ایزوترتینوئین)
- کاشت نادرست تخمک بارور شد‌ه در دیواره رحم (در بارداری‌های مصنوعی)
- ابتلای مادر به یک بیماری وخیم از جمله:
- عفونت
- دیابت
- ناهنجاری‌های رحم
- عدم تعادل هورمونی
- بیماری تیرویید
- اختلالات سیستم ایمنی مانند لوپوس
- بیماری کلیوی شدید
- بیماری قلبی مادرزادی
بیشتر بخوانید: آیا از ویژگی‌های تغذیه در دوران بارداری مطلع هستید؟🤰
سقط جنین عمدی یا پزشکی
سقـط جنین عمدی یا پزشکی به این معنی است که فرد مایل به تولد نوزاد نیست. بنابراین شخصا تصمیم به سقـط جنین گرفتـه و برای آن از پزشک و متخصص زنان کمک می‌گیرد.
اصلی‌ترین دلایل سقـط جنین عمدی، مواردی از قبیل زیر هستند:
- عدم توانایی مالی
- بارداری ناخواسته و بدون برنامه‌ریزی
- بارداری نامشروع (ناشی از تجاوز جنسی)
- ناقص بود‌ن نوزاد و مشکلات ژنتیکی مختلف
- مشکلات شخصی و شرایط نامطلوب زندگی
- اختلافات زناشویی بین زوجین و قصد طلاق آنها
- ابتلای مادر به یک بیماری زمینه‌ای جدی و خطرناک
متاسفانه شرایط کنونی جامعه به گونه‌ای است که زوجین در هریک از شرایط فوق، توانایی فرزندآوری را ندارند. به همین جهت آنها در صورت بادراری ناخواسته، سریعا اقدام به سقـط جنین و جلوگیری از تولد او می‌کنند. پس از مراجعه به پزشک و توضیح دقیق علت سقـط، یکی از روش های سقط جنین عمدی به او پیشنهاد می‌شود. در این صورت مادر بادار باید دارو مصرف کرد‌ه یا آمپول تزریق کند، تا جنین او سقط شود. سقـط جنین عمدی عمدتا به یکی از روش های زیر انجام می‌شود:
سقـط جنین جراحی
رایج‌ترین نوع سقـط جنین روش جراحی است. به این ترتیب که طی انجام یک عمل جراحی تقریبا ساده، پزشک اقدام به برداشتـن پوشش و محتویات رحم می‌کند. این کار با اعمال مکش ملایم به داخل رحم توسط یک لوله پلاستیکی کوچک انجام می‌شود. سقـط جنین جراحی معمولا در سه ماهه اول (تا هفته ۱۴ بارداری) انجام می‌شود. این عمل حدود ۱۵ دقیقه زمان می‌برد.
سقـط جنین پزشکی
جایگزینی کم‌خطر برای جراحی است که در ۹ هفتگی جنین یا مراحل پایین‌تر آن انجام می‌شود. در این روش، پزشک با استفاده از دارو، قرص یا آمپول خاص اقدام به سقط جنین می‌کند. این فرآیند ۲ مرحله‌ای است و در مرحله اول زن باردار قرصی مصرف می‌کند که هورمون‌های مورد نیاز برای بارداری را مسدود کند. پس از ۳۶ الی ۴۸ ساعت، دارویی دیگر برای دفع محتویات رحم به وی داد‌ه می‌شود.
سقط جنین دیررس
سقط دیررس به معنی مرگ جنین در سه ماهه دوم بارداری است. این فرآیند شبیه به سقط جنین جراحی است، با این تفاوت که در آن به جای ساکشن، از ابزارهایی برای خارج کرد‌ن جنین استفاده می‌کنند.
با ظهور چه علائمی بفهمیم که سقط جنین کرده‌ایم؟!
برخی از افراد در کل متوجه سقط جنین نمی‌شوند و هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند. با این حال عموما سقط جنین با بروز علائم زیر نمایان می‌شود:
- کاهش علائم بارداری
- کمر درد خفیف تا شدید
- خونریزی سبکی که با گذر زمان تشدید یابد
- گرفتگی و درد شکم (بدتر از دردهای قاعدگی)
- بافت خاکستری رنگ یا لخته خون در افراد مشاهده شود
برای اطلاع دقیق از وضعیت جسمی خود و نوزادتان بهتر است با مشاهده کوچکترین علائم مربوطه به پزشک مراجعه نمایید. پزشک متخصص در صورت مشکوک بود‌ن به سقط، دستور آزمایش سونوگرافی را خواهد داد. با انجام این آزمایش میزان ضربان قلب جنین یا وجود کیسه زرده بررسی خواهد شد.
در برخی از موارد پزشک برای تشخیص هرچه قطعی‌تر، معاینات لنگی را انجام خواهد. بعضا هم ممکن است پزشک برای اندازه‌گیری هورمون جفت (hCG)، آزمایش خون را تجویز کند.
در مواردی نادر، پزشک جهت بررسی‌های دقیق‌تر آزمایشات زیر را نیز انجام می‌دهد:
- هیستروسالپنگوگرام (تست رنگی اشعه ایکس از رحم و لوله‌های فالوپ)
- هیستروسکوپی (آزمایشی که طی آن پزشک داخل رحم شما را با یک دستگاه نازک مشاهده می‌کند)
- لاپاراسکوپی (روشی که در طی آن پزشک ارگان‌های لگنی را به کمک دستگاه معاینه می‌کند)
برای درمان سقـط جنین چه کنیم؟
در صورتی که به هر دلیلی دچار سقط جنین شده‌اید، سریعا در پی درمان پزشکی باشید. اگرچه این اتفاق اغلب خود به خود بهبود می‌یابد، اما روش های جراحی و غیر جراحی پزشکی نیر موجب بهبود علائم سقط جنین خواهند شد. تشخیص نوع درمان سقط جنین امری اختیاری نیست و بر عهده پزشک متخصص می‌باشد.
در اکثر مواقع پزشک داروهایی را برای دفع بافت‌های رحم تجویز می‌کند. البته این برای زمانی است که سـقط جنین شما تا قبل از هفته ۱۰ بارداری اتفاق بیفتد. در غیر این صورت پزشک توصیه به استراحت در منزل و مراقبت‌های خانگی خواهد کرد. البته در موارد حاد و شدیدی که افراد باردار در دوران بعد از ۱۰ هفتگی باشند، نیاز به عمل جراحی می‌باشد. روش جراحی اغلب به هنگام خونریزی شدید مادر و با هدف تخلیه و کورتاژ جنین انجام می‌شود. در روش جراحی، دهانه رحم گشاد شد‌ه و ضایعات مربوط به بارداری به آرامی خراشید‌ه می‌شوند یا از رحم شما ساکشن می‌شوند. لازم به ذکر است که تخلیه جنین از راه جراحی، نیاز به بی‌هوشی دارد.
خلاصه مطلب
سقط جنین عارضه‌ای سخت و دردناک است که بعضا بانوان باردار را دچار خود می‌کنند. در اکثر موارد سـقط جنین به طور غیر عمدی و ناگهانی اتفاق می‌افتد و مادر را به‌شدت غمگین و افسرده می‌کند. با این حال زیاد ناراحت نشوید، سـقط غیرعمد نوزاد عارضه‌ای کاملا اتفاقی است و به یکباره اتفاق می‌افتد. بنابرین خود را مقصر اصلی ماجرا ندانید.
البته در صورت وجود شرایط وخیمی همچون ابتلای مادر به بیماری‌های خاص می‌توان جنین را به روش پزشکی نیز سقـط کرد. برای سقط جنین عمدی، پزشک مصرف دارو یا تزریق آمپول را پیشنهاد خواهد داد. توصیه می‌کنیم سعی کنید پس از سقط نوزادتان، روحیه خود را مجددا بازگردانید و بدن خود را طی چند ماه برای بارداری بعدی آماد‌ه کنید.
[accordion title=”سوالات متداول”]
[accordion-item title=”آیا بعد از سقط جنین، امکان بارداری مجدد وجود دارد؟”]
خوشبختانه بله، اکثر افرادی که دچار سقط شده‌اند در بارداری‌های بعدی با موفقیت نوزاد خود را به دنیا می‌آورند.
[/accordion-item]
[accordion-item title=”بارداری مجدد، باید چه مدت پس از سقط جنین باشد؟ “]
تشخیص این امر بر عهده پزشک است. با این حال اغلب افراد پس از ۶ ماه می‌توانند اقدام به بارداری مجدد کنند.
[/accordion-item]
[accordion-item title=”هزینه سقط جنین پزشکی چه قدر است؟”]
در حالت معمول سقط عمدی جنین در کشور ما ممنوع اعلام شد‌ه است. با این حال در صورت صلاحدید پزشک، بستـه به محل رجوع شما هزینه‌های درمانی متفاوت خواهد بود.
[/accordion-item]
[/accordion]
