یبوست از شایع‌ترین مشکلات گوارشی است که در آن حرکات روده کندتر و سخت‌تر می‌شود. همه افراد گاها دچار یبوست می‌شوند، که علت‌های مختلفی دارد. اگر یبوسـت شدید باشد و این حالت ادامه پیدا کند، کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اگر به صورت مداوم دچار یبوست می‌شوید حتما سوالات مختلفی در زمینه این بیماری برای شما پیش می‌آید. در این مطلب از سایت آی آر مای شاپ به سوالات شما پاسخ می‌دهیم، با ما همراه باشید.
یبوست چیست و چه علائمی دارد؟
یبوست یا خشکی مزاج عارضه‌ای است که به دلیل حرکات نامنظم روده، مدفوع سفت و خشک می‌شود. بنابراین دفعات اجابت مزاج کاهش می‌یابد. زمانیکه دفع مدفوع به سختی انجام شود و تعداد دفعات به کمتر از سه بار در هفته برسد، فرد یبوسـت دارد. با کاهش دفع مدفوع، سموم و مواد زائد در بدن جمع می‌شوند و بیماری‌های دیگری را به دنبال دارد.
اگر چه هر فردی ممکن است تجربه ی متفاوتی از علائم یبوست را داشتـه باشد، اما مهم‌ترین آنها در زیر آمد‌ه است:
- حالت تهوع
- احساس نفخ
- از دست داد‌ن اشتها
- درد و گرفتگی شکم
- مشکل در دفع مدفوع
- مدفوع سفت، توده‌ای
- زور زد‌ن هنگام اجابت مزاج
- دفع مدفوع کمتر از حد معمول
- احساس درد مقعدی و سوزش
- دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته
بیشتر بخوانید: معده درد؛ علت، علائم و راه‌های درمان درد معده در کمترین زمان ممکن
یبوست چگونه به وجود می آید؟
یبوست معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که ضایعات یا مدفوع خیلی آهسته از طریق دستگاه گوارش حرکت می‌کنند، یا نمی‌توانند از رکتوم دفع شوند. در نتیجه مدفوع سفت و خشک و به سختی دفع می‌شود.
علت یبوست چیست؟
در حالت کلی، علت یبوسـت در هر فردی متفاوت می‌تواند باشد. مصرف بعضی مواد غذایی، مشکلات اعصاب، کم‌کاری تیروئید باعث یبوسـت می‌شوند. یبوسـت همچنین علل دیگری نیز دارد که در زیر به آنها اشاره شد‌ه است:
- عوارض جانبی داروها
- ننوشیدن مایعات کافی
- کم تحرکی و ورزش نکردن
- استرس، اضطراب، افسردگی
- نخوردن فیبر کافی موجود در سبزیجات و میوه
علت یبوست در زنان چیست؟
شیوع بیماری یبوسـت در زنان تقریبا ۲ تا ۳ برابر یشتر از مردان است. خانم‌ها در دوران بارداری به دلیل بر هم خورد‌ن تعادل هورمونی دچار یبوست می‌شوند. آنها همچنین به منظور حفظ تناسب اندام اقدام به گرفتـن رژیم‌های سخت می‌کنند. به همین جهت، دچار حالت‌های یبوست می‌شوند.
عوارض یبوست چیست؟
عوارض یبوست مزمن عبارت است از:
- وریدهای متورم مقعد بواسیر
- مدفوع غیر قابل دفع نهفتگی مدفوع
- پاره شدن پوست در مقعد شقاق مقعد
- تجمع مدفوع سفت شد‌ه و باقی ماند‌ه در روده
- روده‌ای که از مقعد بیرون‌زده است پرولپس رکتوم
- مدفوع بزرگ یا سفت می‌تواند باعث پارگی‌های ریز در مقعد شود
- زور زد‌ن برای اجابت مزاج که باعث تورم وریدهای داخل و اطراف مقعد در نتیجه بواسیر می‌شود
چه زمانی یبوست خطرناک است؟
یبوست زمانی خطرناک است که همراه با درد شدید شکم بود‌ه و فرد قادر به دفع گاز روده و مدفوع نباشد. همچنین برای بیش از دو هفته وجود خون همراه مدفوع باشد. در مواردی که سرگیجه و ضعف عمومی نیز داشتـه باشید، حتما باید به پزشک متخصص داخلی مراجعه نمایید.
برای درمان یبوست چه بخوریم؟
خورد‌ن برخی از میوه‌ها و سبزیجات به افزود‌‌ن حجم مدفوع و نرم‌شدن آن کمک کرد‌ه و موجب رفع یبوسـت شود. در اینجا ۱۰ ماده غذایی موثر در بهبود یبوست وجود دارد که شامل:
- انجیر: به افزایش مصرف فیبر کمک می‌کند.
- گلابی: سرشار از فیبر و حاوی ملین‌های طبیعی مانند فروکتوز و سوربیتول است.
- سبوس جو: پر از فیبر است و در برخی مطالعات نشان داده‌شده که عملکرد روده را بهبود می‌بخشد.
- آلو: سرشار از فیبر، سوربیتول و ترکیبات فنی سالم برای روده است که همگی به درمان یبوسـت کمک می‌کنند.
- سبزیجات: مانند اسفناج، کلم بروکسل و کلم بروکلی سرشار از فیبر بود‌ه و به حجیم شدن مدفوع کمک می‌کنند.
- ریواس: فیبر بالایی دارد و حاوی سنوزید A است، ترکیبی که به نرم شدن مدفوع و تقویت حرکات روده کمک می‌کند.
- کفیر: سرشار از پروبیوتیک است. این ماده غذایی سلامت روده را بهبود بخشید‌ه و از یبوسـت جلوگیری می‌کند.
- سیب: سرشار از فیبر است. فیبر به سرعت توسط باکتری‌ها تخمیر می‌شود تا اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه تشکیل شود. این مسئله موجب جذب آب به روده بزرگ و نرمی مدفوع شد‌ه و زمان انتقال روده و یبوست را کاهش می‌دهد.
- کیوی: منبع خوبی از فیبر است. این میوه همچینن حاوی اکتینیدین است، آنزیمی که حرکت روده را بهبود بخشد‌ه و یبوسـت را کاهش می‌دهد.
- مرکبات: مانند پرتقال و گریپ فروت سرشار از فیبر و حاوی ترکیبات متعددی از جمله پکتین و نارینژنین هستند که یبوسـت را کاهش می‌دهند.
بیشتر بخوانید: قرص برای معده درد؛ بهترین قرص و دارو برای نجات از درد معده
یبوست طولانی مدت نشانه چیست؟
یبوست حالتی است که ممکن است هر شخصی در زندگی به آن دچار شود. اما در پاره‌ای از مواقع، بعضی افراد دچار یبوسـت مداوم ی‌شوند. یبوست طولانی مدت از نشانه‌های یبوسـت مزمن است که معمولا درمان آن بیش از ۳ ماه طول می‌کشد.
یبوسـت طولانی مدت در صورت عدم درمان، مشکلاتی نظیر هموروئید و بواسیر را ایجاد می‌کند. به طوریکه گاها حتی نیاز به عمل جراحی را نیز ضروری می‌کند.
درمان فوری یبوست چگونه امکان می‌یابد؟
گیاه سنا با دارا بودن خاصیت ملین در هنگام یبوست معجزه می‌کند. سنا برای درمان فوری و کوتاه مدت یبوست به کار می‌رود و در این مورد، اثرگذاری خوبی نیز دارد. در واقع برگ سنا به تحریک و افزایش انقباضات روده کمک کرد‌ه و یبوسـت را از بین ی‌برد. بهتر است این گیاه در شب مصرف شود.
طرز تهیه خاکشیر برای یبوست
برای رفع یبوست می‌توانید از شربت خاکشیر استفاده کنید، چون این شربت خاصیت ملین دارد. برای تهیه این شربت به منظور درمان یبوسـت، کافی است دو قاشق غذاخوری خاکشیر را درون یک لیوان آب گرم بریزید و هم بزنید. بعد از ۱۰ دقیقه هنگامی که دم‌کرده خنک شد، آن را میل کنید.
به منظور تاثیرگذاری بیشتر، بهتر است این شربت را صبح و شب مصرف کنید.
شیاف؛ از بهترین داروها برای درمان یبوست
زمانیکه شیاف وارد رکتوم می‌شود، با فشار داد‌ن روده به عملکرد بهتر آن کمک می‌کند. برخی از انواع دیگر شیاف، تنها به نرم شدن مدفوع کمک می‌کند.
معمولا شیاف گلیسیرین و بیزاکودیل، از بهترین داروهای درمان یبوست هستند.
درمان یبوست با داروهای شیمیایی
در اکثر موارد، پزشک بر اساس نتایج آزمایشات شما داروهای زیر را برای شما تجویز می‌کند:
- لاکتولوز
- پلکاناتید
- لیناکلوتید
- پروکالوپراید
- لوبیپروستون
درمان یبوست با عمل جراحی
برای درمان یبوسـت به‌ندرت نیاز به جراحی است. با این حال، اگر یبوسـت ناشی از یک مشکل ساختاری در روده بزرگ باشد، ممکن است پزشک شما جراحی را توصیه کند. نمونه‌هایی از این مشکلات عبارتند از:
- انسداد روده بزرگ
- پارگی مقعد (شقاق مقعد)
- سرطان در روده بزرگ، رکتوم یا مقعد
- باریک شدن قسمتی از روده (تنگی روده)
- ورود بخشی از راست روده به داخل واژن (پرولپس رکتوم)
چه کسانی در هنگام یبوست باید به پزشک مراجعه کنند؟
در اغلب موارد، یبوست مسئله جدی و خطرناکی نیست. با این حال، بعضا این بیماری مشکل‌ساز بود‌ه و نیاز به پیشگیری و درمان فوری دارد. افرادی با مشخصات زیر، حتما باید برای پیگیری علت یبوست خود به پزشک مراجعه کنند:
- کسانی که یبوسـت آنها طولانی شد‌ه است.
- افرادی که یبوسـت دارند و با درمان خانگی و رژیم غذایی بهتر نمی‌شوند.
- افرادی که در اثر یبوست همیشه نفخ دارند، در مدفوع خود خون می‌بینند و مدام احساس خستگی می‌کنند.
چگونه از بروز یبوست پیشگیری کنیم؟
ایجاد تغییرات ساده‌ای همچون موارد زیر، در رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند به درمان یبوست کمک کند. امتحان کرد‌ن این اقدامات ساده در دوران بارداری نیز بی‌خطر است.
برای اینکه مدفوع نرم‌تر و راحت‌تر دفع شود:
- مایعات فراوان بنوشید.
- از مصرف ملین‌ها غافل نشوید.
- فیبر را در رژیم غذایی خود افزایش دهید.
- سعی کنید برای رفتن به توالت وقت بگذارید.
- مقداری سبوس گندم، جو دوسر یا بذرکتان را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- فعالیت روزانه خود را زیاد کنید. پیاده‌روی یا دویدن روزانه می‌تواند به شما کمک کند تا به طور منظم‌تری اجابت مزاج داشته باشید.
خلاصه هر آنچه که باید در مورد یبوست بدانید
یبوسـت از جمله مشکلات گوارشی سخت و طاقت‌فرسا است که در شرایط مختلفی تمام افراد را درگیر می‌کند. این بیماری با سفتی مدفوع شروع و موجب درد و ناراحتی‌های ناحیه رکتوم یا مقعد می‌شود. راهکاهاری مختلفی برای درمان یبوست وجود دارد که مهم‌ترین آنها شامل داروهای تجویزی موثری مثل شیاف بیزاکودیل و گلیسیرین است. اگرچه درمان خانگی یبوسـت با گیاهان دارویی پرخاصیتی همچون برگ سنا نیز امکان‌پذیر است.
در اکثر موارد، یبوست به شکل حاد و غیرجدی ایجاد می‌شود. در موارد اندکی ممکن است یبوسـت مزمن سراغ برخی افراد برود که برگرفتـه از علت خاصی است و نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد.
[accordion title=”سوالات متداول درباره یبوسـت”]
[accordion-item title=”چرا زنان بیشتر مستعد یبوسـت هستند؟”]
در دوران بارداری و بعد از زایمان تغییرات در هورمون‌های زنان آنها را بیشتر مستعد یبـوسـت می کند. کودک داخل رحم روده را فشرد‌ه و سرعت دفع مدفوع را کند می‌کند.
[/accordion-item]
[accordion-item title=”آیا یبوست باعث چاقی می‌شود؟”]
هنگام یبوست متابولیسم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. سوخت و ساز بدن با سرعت کمتری انجام و باعث چاقی و افزایش وزن می‌شود. البته این مسئله موقتی است.
[/accordion-item]
[accordion-item title=”چرا یبوسـت سبب تیرگی پوست می‌شود؟”]
در اثر یبوست سموم و هورمون‌های اضافی بدن از طریق مدفوع دفع نمی‌شوند. آثار مخربی بر روی پوست برجای می‌گذارند و سبب تیرگی پوست می‌شوند.
[/accordion-item]
[/accordion]
