پزشکی و سلامت
معده درد؛ علت، علائم و راه‌های درمان درد معده در کمترین زمان ممکن
معده درد مشکل شایعی است که اکثر مردم در مقطعی از زندگی خود آن را تجربه کرده‌اند. این وضعیت ممکن است ناشی از یک دلیل ساده یا مشکل جدی باشد. عموما معده‌درد قسمت‌های مختلفی از دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با این حال، می‌توان آن را در خانه و با درمان‌های طبیعی درمان کرد. در صورت بروز علائم شدیدتر، علائم معده درد خطرناک محسوب می‌شوند و مراجعه به پزشک ضروری می‌شود.
اگر شما هم به دنبال بهترین داروی معده‌درد یا روش‌های درمان معده درد شدید در خانه هستید، در این مقاله از سایت آیآرمایشاپ با ما همراه شوید.
معده درد چیست؟
معده درد از بیماری‌های شایع و آزار دهنده‌ای است که اغلب به علت مسمومیت غذایی و حساسیت به برخی غذاها ایجاد می‌شود. با این حال، ممکن است برگرفتـه از عفونت‌های باکتریایی و ویروسی یا بیماری‌های دستگاه گوارش نیز باشد.
معده‌درد معمولا در قسمتی از تنه زیر دنده‌ها، بالای لگن و کشاله ران احساس می‌شود. شدت آن می‌تواند از یک درد خفیف تا درد شدید و ناتوان‌کننده متغیر باشد.
انواع معده درد کدامند؟
معده درد بستـه به شدت آن، به انواع زیر تقسیم می‌شود:
معده درد عمومی:
به دردی اشاره دارد که در نیمی از ناحیه شکم احساس می شود. و نوعی ویروس معده، سوء هاضمه یا گاز به عنوان علت درد شما است.
معده درد موضعی:
به دردی اشاره دارد که فقط در یک ناحیه از شکم احساس می‌شود. نوعی مشکل در عضوی مانند معده، آپاندیس یا کیسه صفرا به عنوان علت درد است.
معده درد همراه با گرفتگی:
در این نوع از معده درد، درد احساس می‌شود و بهبود می‌یابد، این حالت مرتب تکرار می‌شود. درد در شکم تغییر می کند، گرفتگی به ندرت جدی است. معمولاً وجود گاز، عدم دفع مدفوع یا قاعدگی به عنوان علت درد شما است.
معده‌درد کولیکی:
این نوع درد مانند گرفتگی، می آید و می رود، اما تمایل دارد که شدید باشد و ناگهان شروع و پایان یابد. شاید وجود سنگ کلیه یا سنگ کیسه صفرا علت درد باشد.
علت معده درد چیست؟
علت‌های متعددی برای معده‌درد وجود دارد. ممکن است مربوط به هضم غذا، عفونت یا بیماری باشد. در زیر به تعدادی از علت‌های شاخص معده درد اشاره شد‌ه است:
- مصرف برخی از داروها مانند آسپرین و داروهای ضدالتهابی و …
- خورد‌ن غذاهای مانده و فریزری
- پرخوری و افراط در خورد‌ن
- بیماری کرون و آپاندیسیت
- مصرف مشروبات الکلی
- مصرف زیاد فست‌فود
- بیماری تیروئید پرکار
- اختلالات خودایمنی
- اختلالات گوارشی
- عفونت‌های انگل
- استرس شدید
- رفلاکس صفرا
- مصرف کوکائین
- نارسایی کلیه
- التهاب مری
- اضافه وزن
- هپاتیت
- میگرن
بعضی از علت‌های معده درد گذرا و بعضی دیگر می‌تواند جدی و تهدید کننده باشد. در صورت جدی بودن علت معده درد، اندام‌های دیگر بدن را نیز درگیر می‌کند. حتما باید برای تشخیص و درمان به پزشک متخصص داخلی و گوارش مراجعه کنید.
علائم درد معده چیست؟
از نشانه‌های واضح معده‌درد احساس درد در ناحیه شکم است، اما این عارضه علائم دیگری نیز به دنبال دارد ازجمله :
- سوزش در اطراف قفسه سینه (ترش‌کردن)
- احساس نفخ (پرشدن شکم از هوا)
- احساس سیری
- مدفوع آبکی
- حالت تهوع
- آروغ زد‌ن
- استفراغ
- یبوست
البته این علائم در بین افراد رایج و زودگذر بود‌ه و با داروهای معمولی و استراحت رفع می‌شوند. در صورت طولانی شدن علائم و شدت‌یافتن آن به مسئله‌ای مشکل‌ساز تبدیل می‌شوند.
چه موقع برای معده درد باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بسیاری از موارد، برای درد معده نیازی به مراجعه به پزشک نمی‌باشد. اما در صورت مشاهده علائم زیر، باید به متخصص گوارش مراجعه کرد:
- در صورت داشتن تب بالای ۳۹ درجه همراه با معده‌درد که بسیار خطرناک است.
- اگر در مدفوع، اسهال، استفراغ خون مشاهده شود.
- درد شدیدی که بیش از یک ساعت ادامه یابد و به سرعت بدتر شود.
- در صورتی که بعد از مصرف داروی جدید شکم درد و معده بروز کند.
- عدم تمایل به خورد‌ن غذا که با کاهش ناگهانی وزن همراه است.
- درد یا نفخ معده از بین نرود یا دوباره عود کند.
- عارضه اسهالی که بعد از چند روز از بین نرود.
معده درد چگونه تشخیص داد‌ه می‌شود؟
اگر پزشک مشکوک به یک بیماری جدی باشد، هر یک از آزمایشات زیر برای کمک به تشخیص علت درد شکم استفاده می‌شود:
- الکتروکاردیوگرام ECG
- اشعه ایکس از معده
- سونوگرافی شکم و معده
- آزمایش خون، ادرار یا مدفوع
- توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن معده
- تنقیه باریم (اشعه ایکس روده بزرگ)
- روش‌های آندوسکوپی (قرار داد‌ن یک لوله با یک دوربین کوچک از طریق دهان یا راست روده برای مشاهده نواحی داخل دستگاه گوارش)
درمان معده درد شدید در خانه چگونه ممکن می‌شود؟
برای درمان معده درد شدید می‌توانید از حرارت و گرما کمک بگیرید. دوش گرفتـن با آب گرم، استفاده از حوله گرم روی شکم یا کیسه آب گرم باعث افزایش جریان خون در معده می‌شود. به علاوه معده‌درد تسکین می‌یابد.
همچنین در درمان معده‌درد شدید به جای دراز کشید‌ن، می‌توان نشستن را امتحان کرد. نشستن می‌تواند به تسکین علائم معده‌درد کمک کند.
در افراد مبتلا به بیماری ریفلاکس معده به مری، اسید موجود در معده به سمت عقب به مری لوله غذا حرکت می‌کند. این امر باعث سوزش سر دل می‌شود. اگر هم فرد احساس کند نیاز به دراز کشید‌ن دارد، باید طوری دراز بکشد که سر و گردن از بقیه اعضای بدن قرار گیرد.
درمان معده درد در کمترین زمان ممکن با چه روشی امکان‌پذیر است؟
راه‌های درمان معده‌درد با توجه به شدت درد متفاوت است. در صورتی که درمان معده درد با روش‌های خانگی میسر نباشد، باید سراغ داروهای کلینیکی رفت. رایج‌ترین داروهای معده درد که توسط پزشکان تجویز می‌شود عبارت است از:
- آنتی بیوتیک‌ها: کلاریترومایسین، مترونیدازول
- کنترل کننده اسید معده: امپرازول، پنتوپرازول، لانسوپرازول
- مسدود کننده‌هایH2: فاموتیدین و رانیتیدین (که البته طی تحقیقات اخیر، رانیتیدین سرطان زا است و دیگر تجویز نمی‌شود.)
بیشتر بخوانید: قرص برای معده درد؛ بهترین قرص و دارو برای نجات از درد معده
درمان معده درد عصبی چگونه امکان می‌یابد؟
افراد زیادی هستند که علت درد معده‌ی آنها عصبی است. این افراد به محض اینکه احساس ناراحتی کنند، اضطراب می‌گیرند. پس دچار معده درد عصبی می‌شوند. در این موارد، گفتـه می‌شود که معده‌درد با وضعیت روحی و روانی و سلامت دستگاه گوارش در ارتباط است.
در حالت کلی، علائم معده درد عصبی عبارت است از:
- نفخ معده
- تأخیر در تخلیه معده
- حالت تهوع
- دل‌پیچه
- احساس لرزش در معده
- احساس سوزش
- دل شوره
- احساس اضطراب و نگرانی
- سوءهاضمه
- احساس سیری زودهنگام
- تکرر ادرار
برای پیشگیری از بروز این نوع معده‌درد، باید ابتدا روان خود را آرام کنند تا معده‌ی آنها آرام بگیرد. بهترین راه درمان درد این افراد، در بیشتر موارد استفاده از داروهای آرام بخش، مدیتیشن و استراحت است.
برای درد معده چه باید خورد؟
بهترین و موثرترین راه درمان درد معده در خانه، داشتن رژیم غذایی مناسب است. در کنار رعایت رژیم مناسب غذایی هنگام معده‌درد، مصرف داروهای خانگی نیز موثر است که در زیر به معرفی چند نمونه خواهیم پرداخت.
خورد‌ن آب؛ برای تسکین معده درد
اگر دچار ناراحتی معده هستید، به‌خصوص اگر علائمی مانند اسهال یا استفراغ دارید، می‌تواند به سرعت منجر به کم‌آبی بدن شود. در این‌گونه موارد، خورد‌ن آب می‌تواند کمک مهمی به هیدراته ماندن بدن شما نماید.
آب نارگیل؛ کمک به کاهش درد معده
آب نارگیل حاوی مواد مغذی مانند منیزیم و پتاسیم است. این نوشیدنی به کاهش انقباضات معده، اسپاسم عضلانی و درد معده کمک می‌کند. همچنین نسبت به نوشیدنی‌های ورزشی و نوشابه‌های گازدار گزینه بهتری برای آبرسانی مجدد است. زیرا قند و کالری کمی دارد و باعث اسیدیته نمی‌شود. برای کاهش علائم ناراحتی معده می‌توان هر ۲ تا ۳ ساعت یک لیوان آب نارگیل نوشید.
آب آلوئه ورا؛ بهترین نوشیدنی برای رفع علائم معده درد
درمان‌های خانگی مانند آب آلوئه ورا می‌تواند رفلاکس اسید را تسکین دهد. آب آلوئه ورا به تنظیم کردن حرکات روده هضم پروتئین کمک می‌کند. همچنین التهاب را کاهش و تعادل بین باکتری‌های بد و خوب در روده را بهبود می‌بخشد.
آب آلوئه ورا می‌تواند به رفع علائمی مانند سوزش سر دل، نفخ، تهوع و استفراغ نیز کمک کند.
شیر؛ یکی از درمان‌های طبیعی خنثی کردن اسید معده
اگر احساس سوزش یا سفتی در قسمت پایین قفسه سینه دارید، ممکن است به دلیل رفلاکس اسید باشد. یکی از درمان‌های طبیعی که می تواند برای این علامت موثر باشد، نوشید‌ن یک لیوان شیر است. شیر اسید معده را خنثی می کند و درد معده را تسکین می دهد. اما افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند باید از خورد‌ن شیر پرهیز کنند.
سرکه سیب؛ عاملی موثر در رفع گاز یا سوءهاضمه ناشی از معده‌درد
سرکه سیب گاز یا سوء هاضمه را در افراد مبتلا به ناراحتی معده تسکین می‌دهد. نوشید‌ن یک قاشق غذاخوری سرکه سیب مخلوط در یک فنجان آب گرم در رفع گاز معده تاثیر می‌گذارد. با این همه، مصرف سرکه سیب رقیق نشده توصیه نمی‌شود، زیرا اسیدیته آن گلو را تحریک کرده و به مینای دندان آسیب می‌رساند.
درمان معده درد با عسل و رفع سوزش سردل
درمان معده‌درد با عسل تنها به امروز محدود نمی‌شود. طبیبان از دیرباز به کشف خواص درمانی و ضد باکتریایی عسل را در بهبود بیماری‌ها دست یافته اند.
عسل باعث التیام معده درد می‌شود. باخوردن یک قاشق عسل برای رفع سوزش سردل موثر است. همچنین به پردازش و هضم غذا کمک می‌کند برای رفلاکس اسید معده نیز مفید است.
آیا داروی گیاهی برای معده درد تاثیر دارد؟
اغلب افراد ترجیح می‌دهند از داروهای گیاهی به عنوان جایگزین داروهای شیمیایی در درمان معده‌درد و حالت تهوع استفاده کنند. در اینجا به معرفی چند نمونه دارو گیاهی خواهیم پرداخت.
چای زنجبیل؛ کمک به کاهش حالت تهوع و رفع سردی معده
یکی از گیاهان موجود برای آرام کردن انواع ناراحتی‌های معده است. یک دمنوش زنجبیل تازه در آب می تواند به کاهش حالت تهوع استفراغ و اسهال کمک کند. مکمل های زنجبیل بدون نسخه نیز در دسترس هستند.
شیرین بیان و اثر شگفت انگیز آن در درمان معده درد
ریشه شیرین بیان درصورت استفاده سبب افزایش ترشح موکوس در معده می‌شود. از معده و مری در برابر اسید معده محافظت می‌کند. شیرین بیان سطح اسید معده را پایین می‌آورد. سوزش معده و سوء هاضمه را کم می‌کند، در نهایت به عنوان یک ضد یبوست ملایم نیز عمل می‌کند.
چای بابونه؛ راه‌حلی برای درمان معده درد در شب
چای بدون کافئین بابونه برای کمک به رفع انواع ناراحتی های معده در شب مفید است. بابونه دارای خواص ضد التهابی و آرام بخش است.
این دمنوش با ترکیب عسل و آب لیمو، قوی تروخوش طعم ترمی‌شود.
چای نعنا؛ جهت رفع نفخ و گرفتگی در معده‌درد
چای نعناع یا روغن نعناع یک داروی گیاهی است. می تواند به تسکین گرفتگی معده، گودی و نفخ کمک کند. به‌ویژه در افراد مبتلا به بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو و سندرم روده تحریک پذیر، کمک می‌کند تا عضلات دستگاه گوارش بهحالت طبیعی بازگردند.
علت درد معده بعد از کشید‌ن سیگار چیست؟
دود سیگار می‌تواند گلو را تحریک کند و در افرادی که مبتلا به زخم معده هستند موجب تشدید زخم و علائم آن شود. همچنین مصرف سیگار به صورت ناشتا باعث ترش کردن معده خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ترک سیگار برای همیشه؛ بهترین راهکارها برای موفقیت در ترک سیگار
دلیل معده درد بعد از غذا خورد‌ن چیست؟
معده‌درد بعد از غذا به درد معده یا بالای شکم گفتـه می‌شود که بعد از غذا خورد‌ن ایجاد می‌شود و دلایل زیادی دارد. دلیل این عارضه، از تعجیل در غذا خورد‌ن گرفتـه تا التهاب لوزالمعده در پشت معده متفاوت است. برای جلوگیری از این درد باید غذا آرام جویده شود و از پرخوری دوری شود.
معده درد بعد از خورد‌ن الکل چگونه بروز می‌کند؟
مصرف الکل به دلیل ترکیبات پیچید‌ه می‌تواند به پوشش معده آسیب برساند. به علاوه عملکرد دستگاه گوارش را مختل می‌کن حتی در صورت مصرف بیش‌ازحد سبب صاف شدن پرزهای معده، روده و بی‌اختیاری در کنترل مدفوع شود.
آیا راه هایی برای جلوگیری از معده‌درد وجود دارد؟
با رعایت این موارد به مقدار زیادی می‌توان از معده‌درد جلوگیری کرد:
- از نوشیـدن الکل خودداری شود.
- سیگار کشیـدن را باید متوقف کرد.
- یک رژیم غذایی غنی از فیبر رعایت شود.
- هنگام معده‌درد، از مصرف لبنیات خودداری شود.
- از غذاهایی که به راحتی هضم می‌شوند استفاده شود.
- از مصرف غذای جامد در چند ساعت اول معده درد خودداری شود.
- از نوشید‌ن آب میوه‌هایی که حاوی اسید سیتریک هستند به عنوان مثال گریپ فروت، پرتقال و آناناس پرهیز شود.
- مصرف مرکبات، غذاهای پرچرب، غذاهای سرخ‌شده، محصولات گوجه فرنگی، کافئین، الکل و نوشیدنی‌های گازدار خودداری شودد.
- پرهیز از خورد‌ن وعده‌های غذایی بزرگ و مصرف وعده‌های کوچک در صورت استفراغ، باید حدود ۶ ساعت صبر کرد. سپس مقدار کمی غذای نرم و سبک مصرف کرد.
یادداشت پایانی
دلایل زیادی باعث معده‌درد می‌شود که اجتناب‌ناپذیر است و همه هرازگاهی آن را تجربه خواهند کرد. علل شایع معده‌درد مانند گاز و سوء هاضمه، دردهای قاعدگی، مسمومیت غذایی و بیماری‌های دستگاه گوارش فوراً قابل تشخیص هستند.
گاهی اوقات درد معده نشانه یک بیماری ساده یا جدی است. تشخیص بیماری می‌تواند روند بهبود معده‌درد را تسریع نماید. استفاده از درمان‌های خانگی و داروهای گیاهی که در مقاله موفق به آنها اشاره کردیم، بسیار مفید است. اما در صورت عدم بهبودی مراجعه به پزشک ضروری است.
سوالات متداول درباره معده‌درد
بسیاری از داروهای گیاهی برای معده‌درد مفید هستند. عرقیات گیاهی مانند عرق نعنا، عرق بومادران، عرق ریحان، یا دمنوش‌هایی مانند آویشن، نعنا، زنجبیل از گزینه‌های مناسب برای درمان گیاهی معده‌درد باشد.
بله استرس و اضطراب از علل شایع معده‌درد و دستگاه گوارش هستند.
هنگامی که درد شکمی و ناگهانی شدید احساس شود. همچنین احساس درد در قفسه سینه گردن شانه می‌تواند مشکلات جدی به دنبال داشته باشد. استفراغ همراه با خون و مدفوع سیاه قیری نیز از عوارض جدی معده‌درد هستند.