قاعدگی یا عادت ماهانه، برهه خاصی از زندگی زنان است که شروع تا پایان آن چند روز در هر ماه طول می‌کشد. بطور کلی چرخه قاعدگی هر زن متفاوت از دیگری بود‌ه و با علائم خاصی همراه است. علائم پریود معمولا چند روز قبل از شروع سیکل، در بدن زن ظاهر می‌شود که اصطلاحا به آن سندرم پیش از قاعدگی می‌گویند. بطور کلی میزان خونریزی و مدت زمان قاعدگی هریک از زنان با هم فرق دارد. برخی از آنها بعضا دچار قاعدگی نامنظم یا دردناک هم می‌شوند. با این حال دوران قاعدگی در اکثر بانوان به طور منظم و سر موعد اتفاق می‌افتد. فقط شدت درد قاعدگی در هر شخص متفاوت است که برای درمان آن می‌توان از داروهای گیاهی یا قرص‌های مسکن بهره گرفت.
هدف از تهیه مقاله زیر، پاسخگویی به تمام سوالات ذهن نوجوانان در مورد چرخه قاعدگی است.
قاعدگی چیست؟
چرخه قاعدگی به معنی بروز برخی تغییرات هورمونی در بدن زنان است که به منظور آماده‌سازی بدن برای بارداری اتفاق می‌افتد. در حالت معمول تخمدان‌های بدن زن هر ماه یک تخمک را آزاد می‌کنند که به این فرآیند تخمک‌گذاری می‌گویند. در عین حال تغییرات هورمونی، رحم را برای بارداری آماد‌ه می‌کنند. اگر تخمک‌گذاری انجام شود و تخمک بارور نشود، پوشش داخلی رحم از طریق واژن فرو ریختـه و خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد.
چرخه قاعدگی یا عادت ماهانه که از روز اول یک پریود تا روز اول پریود بعدی محاسبه می‌شود، برای هر زن یکسان نیست. سیکل پریود زنان به طور میانگین در هر ۲۱ تا ۳۵ روز رخ داد‌ه و از دو تا هفت روز طول می‌کشد. در چند سال اول شروع قاعدگی، چرخه‌های طولانی مدت رایج است. درحالیکه با افزایش سن، مدت زمان خونریزی قاعدگی در افراد کوتاه‌تر می‌شوند.
در اکثر موارد سیکل پریود زنان به شکل منظم و با علائم خفیف تا متوسطی اتفاق می‌افتد. با این حال برخی از زنان به علت مشکلاتی خاص دچار قاعدگی‌های نامنظم و دردناک می‌شوند.
بیشتر بخوانید: دوران بلوغ و تغییرات جسمی ناشی از آن
نشانه‌های شروع پریود یا سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
حدود ۹۰ درصد از زنان در فاصله ۵ روز تا ۲ هفته قبل از شروع پریود، علائم خاصی را بدنشان مشاهده می‌گویند. این علائم که تحت عنوان سندرم پیش از قاعدگی (PMS) شناختـه می‌شوند، نشان‌دهنده شروع پریود شما در روزهای آتی هستند.
در اغلب موارد، علائم PMS خفیف است اما در برخی از زنان شدید بود‌ه و اعمال روزانه آنها را مختل می‌کند. همچنین برخی از زنان فقط دچار یک یا دو مورد از این علائم می‌شوند. در حالیکه ممکن است برخی دیگر تمامی علائم PMS را با هم تجربه کنند.
مهم‌ترین علائم شروع پریود یا PMS در زنان، شامل موارد زیر است:
- سردرد
- کمر درد
- بی‌اشتهایی
- درد سینه‌ها
- کمبود انرژی
- اختلالات خواب
- سفتی نوک پستان‌ها
- دردهای عضلانی
- درد لگن و پاها
- درد و گرفتگی شکم یا زیرشکم
- ضعف و خستگی مفرط
- جوش صورت
- نفخ شکم
- حالت تهوع
- مشکلات گوارشی
- تغییر خلق و خو
- احساس غم و اندوه
- اضطراب و عصبی شد‌ن
- افزایش دمای بدن
آیا بررسی سیکل عادت ماهانه برای زنان لازم است؟
در حالت کلی چرخه قاعـدگی، چیزهای زیادی در مورد سلامت شما می‌گوید. عوامل مختلفی از قبیل مدت زمان خونریزی و حجم آن، سیکل پریود یا شدت علائم آن حاکی از وضعیت عمومی بدن شما است.
در مجموع خونریزی قاعدگی در زنان می‌تواند به شکل سبک یا سنگین، دردناک یا بدون درد، طولانی یا کوتاه باشد. برای اطلاع از اینکه سیکل پریود شما طبیعی و عادی است یا خیر، باید به پزشک زنان مراجعه کنید. پزشک متخصص پس از انجام بررسی‌های لازم و اطلاع از سن و وضعیت جسمی شما، اطلاعات دقیقی در مورد سلامت هورمونی بدنتان ارائه خواهد داد.
با ردیابی چرخه‌های قاعدگی می‌توانید اطلاعات زیادی در زمینه‌های زیر کسب کنید:
- قدرت باروری
- زمان تخمک‌گذاری
- وضعیت هورمونی بدن
- وجود کیست‌های تخمدان
- شناسایی تغییرات جسمی مهم
به منظور شناسایی هر یک از عوامل فوق، بهتر است که سیکل پریود هر ماه خود را در طی ماه‌های مختلف بررسی کنید. با مشاهده هرگونه اختلال یا بی‌نظمی مانند عقب افتاد‌ن پریود یا خونریزی غیرقابل پیش‌بینی به پزشک زنان مراجعه کنید.
به یاد داشتـه باشید که برخی روش‌های پیشگیری از بارداری مانند مصرف قرص‌های جلوگیری و دستگاه‌های داخل رحمی (IUD)، چرخه قاعدگی را تغییر می‌دهند. به همین جهت بهتر است برای انتخاب روش پیشگیری مناسب با پزشک یا ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید.
البته هنگامی که به یائسگی نزدیک می‌شوید، ممکن است چرخه پریود شما دوباره نامنظم شود. از آنجاییکه با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان رحم افزایش می‌یابد، هرگونه قاعدگی نامنظم در حوالی یائسگی را به پزشک اطلاع دهید.
بیشتر بخوانید: یائسگی چیست و با چه علائمی ظاهر می‌شود؟
علت پریودهای نامنظم چیست؟
بی‌نظمی چرخه عادت ماهانه در هر زنی نشان از علتی خاص دارد. در برخی از موارد قاعدگی های نامنظم به علت استرس و اضطراب بیش از حد اتفاق می‌افتد. در حالیکه این عارضه در دیگر افراد به دلایل مختلفی از قبیل زیر رخ می‌دهد:
- بارداری یا شیردهی
- فیبروم‌های رحمی
- نارسایی زودرس تخمدان
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- بیماری التهابی لگن (PID) یا عفونت اندام‌های تناسلی
- اختلالات تغذیه‌ای، کاهش وزن شدید یا ورزش سنیگن و بیش از حد
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز هر گونه اختلالات قاعدگی به‌خصوص موارد زیر، لازم است که به یک پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید:
- بین پریودها خونریزی می‌کنید.
- بیش از هفت روز در ماه خونریزی دارید.
- در طول قاعدگی دچار درد شدید می‌شوید.
- فاصله پریودهای شما کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز است.
- قاعدگی شما پس از چند دوره منظم، به یک باره نامنظم می‌شود.
- پس از استفاده نوار بهداشتی یا تامپون، ناگهان احساس تب و بیماری می‌کنید.
- پریودهای شما به طور ناگهانی برای بیش از ۳ ماه متوقف می‌شود و شما باردار نیستید.
- خونریزی شدیدتر از حد معمول دارید یا هر دو ساعت یکبار، بیش از یک پد بهداشتی یا تامپون را خیس می‌کنید.
سخن نهایی در مورد چرخه قاعدگی و مشکلات مربوط به آن
قاعدگی که به نام‌های پریود یا عادت ماهـانه نیز معروف است، به معنی خونریزی واژن زنان در طول هر ماه است. این چرخه از شروع دوران بلوغ تا یائسگی زنان به طور معمول در طی چند روز از ماه اتفاق می‌افتد. در برخی از زنان علائم سندرم پیش از قاعدگی خفیف و متوسط است. در حالیکه برخی دیگر قاعدگی های نامنظم را با علائم سخت و دردناکی تجربه می‌کنند. این افراد به منظور تشخیص علت و پیشگیری از بروز نوسانات هورمونی باید به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنند.
در حالت کلی درد و گرفتگی شکم به همراه خستگی و کمبود انرژی از اصلی‌ترین علائم سندرم پیش از قاعدگی در تمام زنان است. برای درمان درد ناشی از قاعدگی می‌توانید از دمنوش‌های گیاهی یا قرص‌های مسکن بدون نسخه استفاده کنید. مادامی که شاهد بی‌نظمی و اختلالات عجیبی در چرخه پریود خود شدید، با پزشک یا مشاور بهداشتی متخصص صحبت کنید.
[accordion title=”سوالات متداول در مورد قاعدگی”]
[accordion-item title=”سیکل قاعدگی چیست؟”]
سیکل قاعدگی چرخه هورمونی ماهانه‌ای است که بدن زن برای آمادگی جهت بارداری طی می‌کند. این سیکل از اولین روز پریود تا اولین روز پریود بعدی شما محاسبه می‌شود.
[/accordion-item]
[accordion-item title=”اولین قاعدگی هر دختر در چه سنی اتفاق می‌افتد؟”]
در حالت کلی عادت ماهانه دختران در سنین ۸ تا ۱۵ سالگی اتفاق می‌افتد. اولین قاعـدگی معمولاً حدود دو سال پس از شروع رشد سینه‌ها و رویش موهای زائد ناحیه تناسلی شروع می‌شود.
[/accordion-item]
[accordion-item title=”سیکل قاعدگی منظم چقدر است؟”]
چرخه پریود معمولی از ۲۸ تا ۳۱ در هر زن متفاوت روز است. برای تعیین سیکل پریود باید اولین روز از آخرین قاعـدگی را تا شروع قاعـدگی بعدی حساب کنید.
[/accordion-item]
[/accordion]
